Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarındaki paranın toplamı 2,5 trilyon lirayı aştı. Bu miktar 121,6 milyar Amerikan Dolarına karşılık geliyor. Mart 2022-Nisan 2023 arasında KKM’nin toplam gideri 5,6 milyar Dolar oldu.
REKLAMDolar kurunu kontrol altında tutmak için yürürlüğe giren Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarındaki paranın toplamı 2,5 trilyon lirayı aştı. Bu miktar 121,6 milyar Amerikan dolarına karşılık geliyor.
KKM’nin gideri ise büyümeye devam ediyor. Mart 2022-Nisan 2023 arasında KKM’nin toplam gideri 95,4 milyar TL oldu. Her ayın ortalama kuru ile KKM giderinin toplamı 5,6 milyar dolar. Bu masrafın 13 Haziran kuru itibariyle karşılığı ise 132,9 milyar lira.
Uzmanlar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın “diğer” kalemindeki giderin de bu zarara eklenmesi gerektiğini savunuyor. 28 Mayıs seçimlerinin ardından dolar kurunun 23 lirayı aşması KKM giderini büyütecek.
KKM hesaplarında ne kadar para var? KKM’nin toplam maliyeti ne kadar oldu?
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık bülteninde “Kur Korumalı TL Mevduat (KKM) ve Katılma Hesapları” başlığı altında KKM büyüklüğünü açıklıyor.
2 Haziran 2023’ü yansıtan 22. hafta itibarıyla KKM’deki para miktarı 2 trilyon 533 milyar 607 milyon lira. Bunun dolar karşılığı 121,6 milyar.
18 Şubat 2022-2 Haziran 2023 arasında KKM miktarına bakıldığında 2023’ün başındaki hafif düşüş dışında KKM büyüklüğünün düzenli şekilde arttığı görülüyor. 18 Şubat 2022’de bu miktar 469 milyar liraydı.
KKM gideri tartışması: Hesaplamaya göre miktar değişiyor
Hazine ve Bakanlığı sitesinde “Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına İlişkin Giderler” başlığıyla KKM giderlerini takip etmek mümkün. Veriler aylık olarak açıklanıyor. Buna göre KKM gideri Mart 2022-Nisan 2023 arasında toplam 95,4 milyar TL oldu.
Ancak bu miktar enflasyon veya dolar kurundaki değişimi yansıtmıyor. TCMB’nin aylık kur ortalaması üzerinden her ayki KKM gideri hesaplandığında bu 14 aydaki maliyet 5,61 milyar dolar oluyor. Bunun 13 Haziran kuru üzerinden karşılığı ise 132,9 milyar TL.
KKM’nin Türk ekonomisine maliyeti ise ayrı bir tartışma konusu. Dolar kurunu 20 lira seviyesinin altında tutmak için büyük bir mücadele veren TCMB’nin net rezervi eksiye düştü.
TCMB Eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara KKM maliyetinin daha yüksek olduğunu savunuyor. Kara, Merkez Bankası’nın “diğer” kalemindeki giderin bu zarara eklenmesi gerektiğini belirtiyor: “2022’de KKM’nin Hazineye maliyeti 92,5 milyar TL olmuştu. TCMB'ye maliyetini bilmiyorduk, bugünkü Yıllık Rapor ipucu veriyor. TCMB’nin kar/zarar tablosundaki “diğer” kalemi 89 milyar TL'ye işaret ediyor. Yani 2022'de KKM’nin kamuya toplam maliyeti kabaca 181,5 milyar TL olmuş.”
KKM’den sonra Dolar kuru nasıl değişti?
TCMB verilerine göre Dolar kuru 21 Aralık 2021’de 17,15 lira ile zirveyi görmüştü. Anadolu Ajansına göre Dolar kuru 18,4 liraya kadar yükselmişti.
KKM’nin ilanından hemen sonra düşüşe geçen Dolar kuru 28 Aralık 2021’de 11,41 liraya kadar inmişti. 14 Haziran 2023’te ise Dolar kuru 23,68 TL. Bu da yüzde 108 artış demek. Yani KKM uygulaması sonrası en düşük seviyeyi gören kur ikiye katlandı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine getirilen Mehmet Şimşek, görev devir teslim töreninde yaptığı açıklamada "şeffaflık, öngörülebilirlik ve rasyonel zemine dönme" vaadinde bulundu. Şimşek, eski Bakan Nureddin Nebati’nin yanında “Rasyonel bir zemine dönme dışında seçenek kalmamıştır” ifadesini kullanarak dikkat çekmişti.