Ancak Türkiye, alternatif tahıl koridorunun çözüm olmayacağını belirterek karşı çıkıyor.
REKLAMDünyanın en büyük buğday üreticilerinden olan Rusya, Ukrayna savaşı nedeniyle yeni tahıl ihracat rotaları oluşturmak için çalışmalarını sürdürüyor.
Soçi'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında Karadeniz hububat anlaşmasıyla ilgili görüşmelerden sonuç alınamadı. Batı'nın, Ukrayna savaşıyla bağlantılı yaptırımları hafifletmedikçe anlaşmaya geri dönmemekte kararlı görünen Putin, alternatif tahıl koridorları öneriyor.
Ancak Türkiye, alternatif tahıl koridorunun çözüm olmayacağını belirterek karşı çıkıyor.
Erdoğan, Putin ile yaptığı görüşme sonrası konuşmasında "Gündeme getirilen alternatif öneriler Karadeniz girişimi gibi sürdürülebilir, güvenli ve taraflar arası işbirliğine dayanan kalıcı bir model sunamamıştır. Eksiklerin giderilerek girişimin devam ettirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu konudaki görüşlerimizi değerli dostumla da samimiyetle ikili görüşmemizde paylaştım." dedi.
Erdoğan ayrıca, "BM ile istişare halinde yeni bir dizi teklif" hazırladıklarını söyledi.
Tahıl ihracatında yeni rotalar
Ukrayna'daki savaş Tuna nehri boyunca halihazırda yeni rotalar açtı. Rusya'nın Karadeniz tahıl koridoru anlaşmasını temmuz ortasında sonlandırmasından sonra bile Kiev tahıl ihracatına kısmen devam etti. Ancak nehir rotaları, gemilerin hedef olmaları nedeniyle güvenli rotalar olarak kabul edilmiyor.
Uzmanlara göre savaş her şeyden önce Rusya'nın dünya tahıl ticareti üzerindeki hakimiyetini pekiştirdi.
Washington'da Uluslararası Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü'nde (IFPRI) araştırmacı olan ekonomist Joseph Glauber, deniz koridoru sayesinde bir yıl içinde "yaklaşık 33 milyon ton tarım ürününün Ukrayna'dan çıktığını" söylüyor.
"Buğdayın Jeopolitiği" adlı kitabının yazarı ve Fransız Uluslararası ve Stratejik İlişkiler Enstitüsü'nde (Iris) yardımcı araştırmacı olan Sébastien Abis ise AFP haber ajansına yaptığı açıklamada, "Rusya tek başına dünya buğday ihracatının dörtte birini gerçekleştiriyor ve elinde önemli bir stok bulunduruyor" diyor.
"Buğday ihracatında hakim konum ABD'den Rusya'ya geçti"
2023 ve 24 yıllarında küresel tüketim tahminleri, özellikle Kanada ve Avustralya'daki iklimsel tehlikeler nedeniyle azalan dünya buğday üretiminden 20 milyon ton daha fazla.
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Tarımsal Gıda Ekonomisi Bölümü Direktörü David Laborde, "dünya, 45 milyon ton Rus buğdayının piyasaya ulaştırılmasını bekliyor" diyor.
Uzmanlara göre 55 yıl önce dünyada ihraç edilen buğdayın yarısı Amerika Birleşik Devletleri'nden geliyordu. Son elli yılda dünya pazarı çeşitlendi.
AFP'ye konuşan David Laborde, tahıl konusunda Amerikan hegemonyasının dağılmasını şu şekilde anlatıyor: "İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra toparlanmakta olan Batı Avrupa'nın ihracatı, ardından Arjantin ve Avustralya gibi ülkelerin ihracatı ve 2000'li yıllardan itibaren de Karadeniz kutbunun ortaya çıkmasıyla yavaş yavaş sarsıldı"
Rusya, 2016 yılından bu yana dünyanın önde gelen hububat ihracatçısı. Tarım sektörü, Rusya'nın enerji ve metal/minerallerin ardından en büyük 3. ticaret kalemi haline geldi.
Ancak Rusya, "tarım sektörünü de silahlandırıyor" diyor Fransız yazar Sébastien Abis.
Karadeniz hububat anlaşması sona erdiğinde Vladimir Putin altı Afrika ülkesine ücretsiz teslimat sözü verdi. Rusya'nın rekabet avantajını korumak için fiyatları düşük tuttuğu belirtiliyor.
REKLAMSébastien Abis'e göre bu sektörde "Rusya'nın rakibi olan tek ülke Ukrayna'ydı".
David Laborde, bu hegemonyanın, Rus buğdayının en büyük iki ithalatçısı olan Mısır ve Türkiye gibi ülkeler üzerinde ağır bir yük oluşturduğunu belirtiyor. Türkiye, Rus buğdayını ithal ettikten sonra un haline getirip diğer ülkelere ihraç ediyor.