Telegram, anti-hükümet protestoları için önemli bir araç olduğu, aynı zamanda suç kanallarının yayılması için de kullanıldığı biliniyor.
REKLAMTelegram, CEO'su ve kurucu ortağı Pavel Durov'un Fransa'da yasadışı içerik bulundurmak ve dağıtmak suçlamalarıyla karşı karşıya kalması nedeniyle büyük bir krizle karşı karşıya.
Fransa, Telegram'ın çocuk cinsel istismarı materyali (child sexual abuse material - CSAM) barındırmak ve dağıtmakla suç ortağı olduğunu, ayrıca uyuşturucu kaçakçılığı, organize dolandırıcılık ve diğer yasadışı işlemleri kolaylaştırdığını iddia ediyor.
Kopenhag Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nde yardımcı doçent olan Yevgeniy Golovchenko da Telegram'ın zor bir durumda olduğunu belirtti. Golovchenko, "Bir yandan, şu an gördüğümüz bu gerilimi daha da artırmak istemiyorlar, bu yüzden Fransız yasalarına uymak için bazı teşviklere sahipler," dedi.
Telegram'ın bu duruma nasıl yanıt vereceği, şirketin temel değerlerini ve itibarını ciddi şekilde etkileyebilir. Durov’un alacağı kararlar, hem şirketin geleceği hem de kullanıcılarının güveni açısından büyük önem taşıyor.
“Öte yandan, eğer bunu yaparlarsa, dünyaya daha fazla denetim uygulamaya istekli olduklarını ve ürünlerinin temel felsefesine aykırı davrandıklarını göstermiş olurlar.”
Hükümet karşıtı bir marka
Telegram, fazla denetim yapmayan ve kullanıcı verilerini devletlerle paylaşmayan bir platform olarak tanıtılıyor. Ancak uçtan uca şifreleme varsayılan bir ayar olmadığı için, birçok kullanıcı verilerinin kaydedildiğini bilmiyor. Şifrelemeyi her mesaj için manuel olarak seçmeleri gerekiyor.
Telegram, 2013 yılında Durov ve kardeşi Nikolai tarafından kuruldu. Başlangıçta hız, güvenlik ve hükümet müdahalesinden uzak durma önceliğiyle bir mesajlaşma uygulaması olarak ortaya çıktı.
Bu fikir, Durov’un önceki sosyal medya platformu olan Rusya’nın en büyük sosyal ağı VKontakte (VK) üzerinde Rus yetkililerin, kişisel verileri Rus güvenlik servisi FSB'ye teslim etmesi için baskı yapmasından sonra doğdu. Bu baskılar, muhalif lider Alexei Navalny'nin hesabının engellenmesi talebini de içeriyordu.
Durov, bu baskılar nedeniyle Rusya'dan ayrıldı, VK'yı sattı ve ardından Telegram'ı kurdu. 2024 Temmuz itibarıyla, Telegram dünya genelinde 950 milyondan fazla aylık aktif kullanıcıya sahip.
“Telegram'ın itibarı, devletlerle iş birliği yapmayan bir proje olmasıyla biliniyor,” diyen Golovçenko, Durov’un Rusya’dan ayrılma hikayesinin ve dünya genelinde birçok yasaklamaya karşı direnişinin bu markayı güçlendirdiğini belirtti.
Eğer Durov, Fransız yetkililerle iş birliği yaparak içerik denetimini sıkılaştırmazsa, bu durum “kullanıcılar için bu [hükümet karşıtı] markayı güçlendirebilir,” diye ekledi.
‘Kanunları görmezden geliyor’
Ancak Telegram’ın halihazırda tartışmalı bir itibarı var. Uygulama, İran ve Belarus gibi ülkelerdeki hükümet karşıtı protestoları organize etmek için popüler bir araç haline geldi ve Ukrayna savaşında iletişim aracı olarak kullanıldı.
Ancak aynı şekilde, Rus askeri ve propaganda grupları ve suç örgütleri tarafından da kullanıldı.
Avrupa Politika Analizi Merkezi’nden (European Policy Analysis - CEPA) William Echikson, Euronews Next'e yaptığı açıklamada “[Tutuklamanın] Telegram'ın itibarı üzerinde zaten bir etkisi oldu. Bana göre, Telegram hiçbir zaman masum bir görüntüye sahip olmadı,” ifadelerini kullandı.
“Kanunları bu kadar küstahça görmezden gelen bir şirket tanımadım ve yasanın da görmezden gelinmesine şaşırmıyorum,” diye ekledi.
REKLAMRusya'nın 2018'de Telegram'ı yasaklama girişimlerine rağmen, kamu görevlileri şimdi ülkenin Durov'a yardım etmesi gerektiğini söylüyor. Golovçenko, bu meselenin “Rus propagandasının Batı’nın otoriter ve yeterince özgür olmadığı yönündeki anlatısına yardımcı olabileceğini" belirtti.
Telegram, Ukrayna savaşında her iki tarafça da kullanıldığından, tarafsız veya yeterince güvenli olmadığına dair ulusal güvenlik endişeleri nedeniyle uygulama eleştirildi.
İçerik denetimi konusunda platformun hangi tarafı tercih edeceğine bağlı olarak Ukrayna'dan gelen eleştirilerin artmasına veya Rusya tarafından övülmesine neden olabilir, ya da tam tersi bir durum söz konusu olabilir.