Uydu görüntüleri, Natanz’daki yer üstü nükleer tesislerde geniş çaplı tahribatı ortaya koyuyor.
REKLAM
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, İsrail’in düzenlediği saldırıların ardından İran’ın ana uranyum zenginleştirme tesisi Natanz’da hem radyolojik hem de kimyasal kirlenme riski bulunduğunu belirtti. Ancak UAEA yöneticisi tesisin dışındaki radyasyon seviyelerinin şu an için normal olduğunu açıkladı.
Grossi, uranyumun solunması ya da yutulması durumunda ciddi tehlike oluşturduğunu belirterek, uygun koruyucu önlemler – örneğin solunum cihazları kullanılması – ile riskin yönetilebileceğini söyledi.
“Natanz sahasının dışındaki radyoaktivite seviyesi sabit kaldı ve normal düzeyde. Bu durum, yaşanan olayın halk veya çevre üzerinde harici bir radyolojik etkisinin olmadığını gösteriyor” diyen Grossi, bu açıklamayı Viyana’da Rusya'nın talebiyle toplanan UAEA Yönetim Kurulu’nun acil oturumunda yaptı. Oturumda İsrail’in İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırıları ele alındı.
Grossi, cumartesi gününden bu yana Natanz ve İsfahan’daki nükleer araştırma tesislerinde ilave bir hasar tespit edilmediğini aktardı. Ancak Natanz’daki temel tehlikenin, uranyum zenginleştirme sürecinde kullanılan ve flor ile karıştırıldığında ortaya çıkan uranyum hekzaflorür adlı gazın kimyasal toksisitesi olduğunu söyledi. Bu gazın çok uçucu olduğu, ciltte yanıklara yol açabileceği ve solunduğunda ölümcül olabileceği belirtiliyor.
Grossi, “Bu zor ve karmaşık koşullar altında, UAEA’nın bu tesislerle ilgili düzenli ve zamanında teknik bilgi alması hayati önem taşıyor,” dedi. Bilgi akışı olmazsa ajansın radyolojik koşulları ve çevresel etkileri değerlendiremeyeceğini, dolayısıyla gerekli yardımı da sağlayamayacağını vurguladı.
Grossi, Birleşmiş Milletler'e yaptığı açıklamada da Natanz’daki yer üstü tesislerin tamamen yok olduğunu, ancak yer altındaki santrifüj tesisinin doğrudan vurulmadığını söyledi. Yine de elektrik kesintisinin bu yapının altyapısına zarar vermiş olabileceğine dikkat çekti.
Uydu görüntüleri de Natanz’daki geniş çaplı tahribatı ortaya koyuyor. Planet Labs tarafından cumartesi günü çekilen fotoğraflarda, çok sayıda binanın hasar gördüğü veya yok olduğu görülüyor. Bu yapılar arasında uzmanlara göre tesise elektrik sağlayan yapılar da bulunuyor.
İsrail ayrıca İsfahan’daki nükleer araştırma tesisini de hedef aldı. UAEA, dört önemli binanın – aralarında bir uranyum dönüşüm tesisinin de olduğu – zarar gördüğünü ancak Natanz veya İsfahan’da radyasyon seviyelerinde artış saptanmadığını bildirdi.
Grossi, Fordo uranyum zenginleştirme tesisinde – dağın altına inşa edilmiş ve hava savunmasıyla korunan bir yer – herhangi bir hasar tespit edilmediğini, bu tesisin hava saldırılarına karşı dayanıklı göründüğünü belirtti. İran’ın ticari amaçla faaliyet gösteren tek nükleer enerji santrali olan Buşehr ile Tahran Araştırma Reaktörü’nün de hedef alınmadığını söyledi.
UAEA'nın 35 üyeli yönetim kurulunda her ülke toplantı çağrısı yapma hakkına sahip. Geçen hafta kurul, İran’ın nükleer yükümlülüklerine uymadığına hükmetti. Bu, son 20 yılda bu türde alınan ilk karar oldu.
Grossi, konuşmasının sonunda şu uyarıda bulundu: “Askeri gerilimin tırmanması, insan hayatını tehlikeye atıyor, radyolojik sızıntı riskini artırıyor ve İran’ın nükleer silah elde etmemesini güvence altına alacak diplomatik çözüm yolundaki hayati çalışmaları geciktiriyor.”