Avrupa Komisyonu Enerji Birliği 2024 raporu, Avrupa'nın gaz ithalatının yaklaşık beşte biri için hala Rusya'ya bağımlı olduğunu gösterirken, AB yürütme organı fosil yakıtlardan uzaklaşma sürecinin yavaş ilerlemesinden endişe duyuyor.
REKLAMKremlin'in 2022'de Ukrayna'ya karşı topyekûn savaş başlatmasından bu yana arzda yaşanan büyük düşüşe rağmen, Avrupa Birliği (AB) hala gaz tedarikinin neredeyse beşte biri için Rusya'ya güveniyor. Enerjiden Sorumlu Avrupa Komisyonu üyesi Kadri Simson, bloğun Rusya'ya karşı giderek genişleyen bir yaptırıma dahil olmaya hazır olup olmadığı sorulduğunda tereddüt etti.
Simson, Avrupa Komisyonu Enerji Birliği yıllık durum raporunu açıklarken Brüksel'de gazetecilere verdiği demeçte, "Avrupa'nın enerji arz güvenliğini zora sokmadan yapılabilecek olan Rus gazının aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasını tamamlama konusundaki kararlılığımızı sürdürüyoruz," dedi.
Rapor, Rus gazı tüketiminin Ukrayna savaşından önceki 150 milyar metre küp ya da tüm ithalatın yüzde 45'inden önemli ölçüde düşmüş olmasına rağmen, ülkenin Ağustos ayına kadarki sekiz aylık dönemde gaz ithalatının yüzde 18'ini Rusya'dan karşıladığını kabul ediyor. Bu oran, ABD'den yapılan toplam LNG ithalatından biraz daha fazla, yani Rusya hala Norveç'ten sonra Avrupa'nın ikinci büyük tedarikçisi.
Komisyon'un Rus doğal gaz ithalatına yaptırım uygulamayı planlayıp planlamadığı sorulduğunda Simson, özellikle de transit anlaşmasının sona ermesiyle Ukrayna'dan yapılan sevkiyatın yıl sonunda duracak olması nedeniyle, Rusya'nın en büyük gaz tedariklerini kontrol ederek AB üzerinde bir zamanlar sahip olduğu kozu çoktan kaybettiğini söyledi.
"Bazı şirketlerin Rusya'dan almaya devam ettiği miktarlar artık bize şantaj yapmasına izin vermiyor. Alternatifler mevcut," diyen Simson, Avrupa'daki gaz depolarının kışın başlangıcından çok önce dolduğunu belirtti.
AB'nin, Rusya'nın Gazprom şirketi ile Ukrayna arasındaki transit anlaşmasının yıl sonunda sona ermesine hazırlandığını söyledi. "Alternatif tedarik yolları bulduk ve Rusya'dan gaz almaya devam eden üye devletler ya da onların şirketleri, Rusya'nın 2022'de gazı kesmeye karar verdiği diğer şirketlere kıyasla fazladan iki yıla sahip oldular," dedi.
Komisyon, artık Ukrayna üzerinden gelmeyen Rus gazının, Kiev'i transit ücretlerinden mahrum bırakarak, başka güzergahlara yönlendirilmemesini sağlamaya kararlı.
Simson, yaptırımların yakın olup olmadığını belirtmeden, "Bu çalışmalar devam ediyor," dedi.
Komiser, "Benim en büyük misyonum, halen Rus boru hattından gaz alan şirketleri... daha öngörülebilir alternatifleri tercih etmeye teşvik etmektir," dedi.
Bununla birlikte Simson, yaptırımlar yürürlükte olmadığı sürece firmaların Rusya'dan yasal olarak ithalat yapmaya devam edebileceğini kabul etti. Hükümetleri, Rusya'dan LNG ithalatının tek taraflı olarak yasaklanmasına olanak tanıyan ve henüz hiçbir AB üyesinin uygulamadığı gaz piyasası kurallarının gözden geçirilmesi sırasında kararlaştırılan "araçları iyi kullanmaya" çağırdı.
Bugün açıklanan rapor 2015'ten bu yana her yıl hazırlanmakta olup adını, Moskova'nın daha önce Ukrayna ve Avrupa'ya gaz arzını kısarak siyasi baskı uygulama hamleleriyle tetiklenen enerji güvenliği endişelerine bir yanıt olarak, o dönem Polonya başbakanı olan Donald Tusk tarafından bir önceki yıl başlatılan Enerji Birliği girişiminden alıyor.
Komisyon'un Avrupa'nın enerji dönüşümünün hızına ilişkin endişelerini de dile getiren Simson, AB'nin 2030 yılına kadar yüzde 42.5'lik yeşil enerji hedefini tutturabilmesi için özellikle rüzgar türbinleri, güneş enerjisi ve diğer yenilenebilir enerji altyapısının yaygınlaştırılmasının hızlandırılması gerektiğine dikkat çekti.
AB üyeleri arasında sadece Fransa'nın 2020 yenilenebilir enerji hedefi olan yüzde 20'ye henüz ulaşamadığını ve Komisyon'un bu konuda Paris ile "diyalog halinde" olduğunu belirten Simson, resmi ihlal işlemlerinin düşünülüp düşünülmediğini belirtmekten kaçındı.
Estonyalı politikacı genel olarak, AB yürütme organının, bu hafta Draghi'nin Avrupa'nın rekabet gücüne ilişkin raporunda tavsiye edildiği üzere, geçişi daha da hızlandırmak için güç satın alma anlaşmalarının ve devlet destekli "fark sözleşmelerinin" daha fazla kullanılmasını desteklediğini söyledi.
Avrupa Çevre Ofisi'nin (EEB) iklim ve enerji politikası başkanı Luke Haywood, "Bu rapor Komisyon ve AB Devletleri'ne açık bir mesajdır. Uygulama konusunda ciddileşmenin zamanı geldi," dedi. "Yeni görev tanımında enerji tasarrufu, yenilenebilir enerji ve elektrifikasyon konularındaki ilerlemeyi değerlendirmek üzere görev güçleri oluşturulmalıdır," diyerek ekledi.