Gümrük tarifeleri konusunda devam eden anlaşmazlığın ortasında ABD, AB'ye dijital düzenlemelerini gözden geçirmesi için baskı yapıyor ve masada bir koltuk kapmak için uğraşıyor. Büyük teknoloji gerçekten ne kadar manevra alanına sahip?
REKLAM
Konuya aşina üç kaynağa göre ABD, AB-ABD ticaret anlaşması müzakereleri bağlamında, Dijital Piyasalar Yasası (DMA) için, yönetmeliğin uygulanmasına tabi olan şirketlerin söz sahibi olacağı yeni bir danışma organı oluşturulmasını öneriyor.
Ancak kaynaklardan ikisine göre AB bu fikri asla kabul etmeyecektir.
Cumartesi günü sosyal medya platformu Truth Social'daki paylaşımında Trump, 1 Ağustos'tan itibaren AB ve Meksika'ya yüzde 30 gümrük vergisi uygulayacağını ilan ederek ABD ile en büyük iki ticaret ortağı arasında büyük bir kargaşaya neden olabilecek bir hamle yaptı.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, bloğun "diyalog, istikrar ve yapıcı bir transatlantik ortaklığa olan bağlılığına" dikkat çekerek hemen yanıt verdi.
Pazar günü yaptığı açıklamada, müzakere edilmiş bir çözüme ulaşmanın öncelik olmaya devam ettiğini ancak AB'nin karşı tedbirlerle yanıt vermeye hazır olduğunu vurguladı.
DMA, tüketicilerin haklarını korumak ve hakim teknoloji oyuncularının istismarcı davranışlarını engellemek amacıyla en büyük çevrimiçi platformları düzenliyor.
Kurallara göre şirketler, kurallara uymadıkları takdirde küresel yıllık cirolarının yüzde 10'una kadar para cezasına çarptırılabiliyor.
Trump'ın üst düzey danışmanlarından Peter Navarro, bloğu DMA ve onun kardeşi Dijital Hizmetler Yasası (DSA) yönetmeliği aracılığıyla ABD'nin büyük teknolojisine karşı "hukuk savaşı" yürütmekle açıkça suçladı. Buna karşılık AB, ABD ile herhangi bir ticaret müzakeresinin parçası olarak "dijital ve teknoloji kurallarından taviz vermeyeceğini" söyledi.
DMA'nın halihazırda, uygulamada istişari ve stratejik bir rol oynayan ve Komisyon'u gözetim ve uygulama konusunda destekleyen bir danışma kurulu bulunuyor.
Ancak bu kurul bağımsız uzmanlardan ve ilgili ulusal makamlar ile düzenleyici kurumların temsilcilerinden oluşuyor ve yaptırım uygulanan kuruluşlardan seçilen temsilcilerden oluşan bir organ olması beklenmiyor.
Kaynaklar, ABD tarafından lanse edilen danışma organının, uygulama yöntemleri üzerinde etki sağlamanın ötesinde ne tür bir biçim alacağı konusuna açıklık getirmedi.
Bir kaynak, "ABD'nin DMA için, etkilenebilecek olanların gerçekten oturacağı bir danışma kurulu oluşturmayı önermesi, bu kesinlikle gerçekleşmeyecek ve DMA kapsamında ABD şirketleri için hiçbir istisna olmayacak," dedi.
Komisyon defalarca DMA soruşturmalarının, şirketlere menşe ülke temelinde ayrımcılık yapmayan yönetmeliğe göre yürütüldüğünü söyledi. Ancak kapsam dahilindeki şirketlerin çoğunun ABD'li teknoloji devleri olması, kararların artık ticaret savaşının merceğinden görüldüğü anlamına geliyor.
Atlantik'in her iki yakasında da AB'nin dijital mevzuatı gümrük tarifelerine ilişkin müzakerelerde kırmızı çizgi haline geldi: ABD, internetteki yasa dışı içeriği kapsayan DMA ve DSA'yı AB ile ticaretinde tarife dışı engeller olarak görürken, AB 2022'de kabul edilen bu düzenlemeleri değiştirmeyi reddediyor.
Egemenlik
Komisyon Başkan Yardımcısı Teresa Ribera 27 Haziran'da Euronews'e yaptığı açıklamada, AB'nin dijital kuralları konusunda geri adım atmasının mümkün olmadığını söyledi.
"Egemenliğimizi savunacağız. Kurallarımızı uygulama şeklimizi savunacağız, iyi işleyen bir pazarı savunacağız ve kimsenin bize ne yapacağımızı söylemesine izin vermeyeceğiz," dedi.
Brüksel merkezli teknoloji danışmanı Christophe Carugati'ye göre, Komisyon kuralları değiştirmeden de DMA'nın uygulanmasında ince eleyip sık dokuyabilir. Soruşturmalar ve para cezaları DMA uygulamasında istisna haline gelebilir.
Euronews'e yaptığı açıklamada, "ABD'yi sakinleştirmek için, anlaşmazlıkları diyalog yoluyla resmi veya gayri resmi olarak çözme fikri olabilir. Bu da soruşturmaları dolaylı olarak 'duraklatacaktır'," dedi.
Geçtiğimiz yıl DMA kapsamında başlatılan uyumsuzluk soruşturmaları, Komisyon'un önceki yetkisi kapsamında Big Tech'e uygulananlara kıyasla nispeten düşük para cezalarıyla sonuçlandı. Apple 500 milyon euro, Meta ise 200 milyon euro ceza aldı. Bunlardan ilki geliştiricilerin tüketicileri alternatif tekliflere yönlendirmesini engellediği için, ikincisi ise "Pay or Consent" reklam modeli nedeniyle.
Nisan ayında AB yetkilileri, daha düşük para cezalarının, DMA uygulamasının 2023'te başlaması nedeniyle ihlallerin kısa sürmesini ve aynı zamanda Komisyon'un ihlalleri cezalandırmak yerine uyum sağlamaya odaklanmasını yansıttığını söyledi.
Basitleştirme
ABD'li teknoloji devleri de Komisyon'un sadeleştirme gündeminden faydalanarak düzenleyici yaptırımlardan biraz olsun kurtulmak isteyebilir. Mayıs ayında Amazon, IBM, Google, Meta, Microsoft ve OpenAI, Komisyon'a Genel Amaçlı Yapay Zeka (GPAI) ile ilgili yaklaşan Uygulama Kurallarını "mümkün olduğunca basit" tutma çağrısında bulundu.
AB Teknoloji Komiseri Henna Virkkunen şu anda Aralık ayında sunulacak bir "omnibus" basitleştirme paketi ile sonuçlanacak bir dijital uygunluk kontrolü yürütüyor.
Virkkunen, başta KOBİ'ler olmak üzere işletmeler üzerindeki baskıyı hafifletmek için mevcut dijital mevzuatta azaltılabilecek raporlama yükümlülüklerini belirlemeyi amaçlıyor.
Bu sadeleştirme paketinin DMA, DSA ve AI Yasasını da kapsayıp kapsamayacağı merak konusu.
Virkkunen, Trump'ın eski danışmanı ve X'in sahibi Elon Musk'ın eleştirilerine rağmen yasaların adil ve hakkaniyetli olduğunu söyledi.
Virkkunen Nisan ayında Euronews'e verdiği demeçte, "Kurallarımız çok adil, çünkü Avrupa Birliği'nde faaliyet gösteren ve iş yapan herkes için aynı kurallar var. Dolayısıyla, Avrupalı şirketler, Amerikalı şirketler ve Çinli şirketler için aynı kurallara sahibiz," dedi.