ABD'de açıklanan son rakamlara göre Temmuz ayı enflasyonu yüzde 2,7 ile beklenenden daha düşük çıktı. Çekirdek fiyatlar yüzde 3,1'e ulaştı. Yılın ilerleyen dönemlerinde daha önemli bir tarife darbesi bekleniyor.
REKLAM
ABD'de tüketici fiyatları Temmuz ayında yüzde 0,2, geçtiğimiz yıl ise yüzde 2,7 artarak gümrük tarifeleri kaynaklı artış beklentisinin biraz altında kaldı.
Çekirdek enflasyon yüzde 3,1 ile Şubat ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaşırken, barınma ve hizmet maliyetleri arttı, ancak tarife etkileri ılımlı kaldı.
Rakamlar, yavaşlayan kira artışları ve ucuzlayan gazın ABD Başkanı Donald Trump'ın kapsamlı gümrük tarifelerinin bazı etkilerini dengelediğini gösteriyor.
Yine de enflasyonun inatla yüksek seyretmesi Merkez Bankası'nı (Fed) zor durumda bırakıyor. Trump'ın Nisan ayında gümrük vergilerini açıklamasının ardından ilkbaharda işe alımlar keskin bir şekilde yavaşladı.
Fed Başkanı Jerome Powell, kötüleşen enflasyonun faiz indirimlerini duraklatabileceği konusunda uyardı. Bu duruş, merkez bankası bağımsızlığının geleneksel normlarına meydan okuyan ve Fed'in borçlanma maliyetlerini düşürmesini talep eden Trump'ı kızdırdı.
Hükümetin raporuna göre gaz fiyatları Haziran'dan Temmuz'a yüzde 2,2 düştü ve bir önceki yıla göre yüzde 9,5 geriledi. Market fiyatları geçen ay yüzde 0,1 gerilemiş olsa da bir yıl öncesine göre yüzde 2,2 daha yüksek. Restoran yemekleri ise Temmuz ayında yüzde 0,3 ve bir önceki yıla göre yüzde 3,9 artarak pahalanmaya devam etti.
Gümrük tarifelerinin bazı ithal ürünlerin maliyetini artırdığı görüldü. Ayakkabı fiyatları Haziran'dan Temmuz'a yüzde 1,4 artmış olsa da bir yıl öncesine göre sadece yüzde 0,9 daha pahalı. Mobilya fiyatları Temmuz ayında yüzde 0,9 artarak bir yıl öncesine göre yüzde 3,2 daha pahalı hale geldi. Giyim fiyatları Haziran ayındaki büyük artışın ardından Temmuz ayında yüzde 0,1 oranında artmış olsa da bir yıl öncesine göre biraz daha ucuz.
Hükümetin baş enflasyon takipçisi için sorun
Salı günkü veriler, enflasyon verilerini toplayan ve yayınlayan Çalışma Bakanlığı'nın Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) için oldukça gergin bir döneme denk geldi.
Trump, 1 Ağustos istihdam raporunun Mayıs ve Haziran aylarında daha önce bildirilenden daha düşük işe alımlar olduğunu göstermesinin ardından BLS başkanı Erika McEntarfer'i görevden almıştı.
Başkan pazartesi günü sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, McEntarfer'in yerine Heritage Vakfı'nda ekonomist olan ve istihdam raporunu sık sık eleştiren E.J. Antoni'yi seçtiğini duyurdu.
Trump Truth Social'da "E.J. açıklanan rakamların dürüst ve doğru olmasını sağlayacak," dedi.
BLS'nin içinde bulunduğu kargaşaya bir de hükümet genelinde işe alımların dondurulması eklenince, kurum her enflasyon raporu için topladığı veri miktarında kesintiye gitmek zorunda kaldı.
UBS ekonomisti Alan Detmeister, BLS'nin şu anda enflasyon raporu için birkaç ay öncesine göre yaklaşık yüzde 18 daha az fiyat teklifi topladığını tahmin ediyor. Raporun daha değişken sonuçlar üreteceğini, ancak zaman içinde ortalaması alındığında yine de güvenilir olacağını düşünüyor.
Tarifelerin devreye girmesiyle yılın ilerleyen dönemlerinde fiyatların artması muhtemel
Trump'ın gümrük tarifelerini kesinleştirmeye başlamasıyla birlikte Amerikalıların önümüzdeki aylarda daha fazla ticaret savaşı maliyetini üstlenmesi muhtemel. Ekonomistlere göre işletmeler ne ödeyeceklerini bildiklerinde bu maliyetleri müşterilere yansıtmaları daha olası.
Trump, denizaşırı üreticilerin gümrük vergilerini dengelemek için fiyatlarını düşürerek ödeyecekleri konusunda ısrar etti. Ancak gümrük vergilerinin uygulamaya konulmasından bu yana ithalatın tarife öncesi fiyatları pek düşmedi.
Goldman Sachs ekonomistleri Haziran ayına kadar yabancı üreticilerin gümrük vergilerinin sadece yüzde 14'ünü karşılayabildiğini, yüzde 22'sinin tüketiciler, yüzde 64'ünün ise ABD şirketleri tarafından ödendiğini tahmin ediyor.
Ancak ekonomistler, Trump'ın 2018'de çamaşır makinelerine getirdiği vergi gibi önceki uygulamalara dayanarak bu sonbaharda tüketicilerin yükün yüzde 67'sini üstleneceğini, yabancı ihracatçıların yüzde 25'ini, ABD'li şirketlerin ise sadece yüzde 8'ini karşılayacağını tahmin ediyor.
Aralarında hazır giyim üreticileri Ralph Lauren ve Under Armour ile gözlük şirketi Warby Parker'ın da bulunduğu pek çok büyük ABD şirketi gümrük vergilerine tepki olarak fiyatlarını yükseltiyor.
Crest diş macunu, Tide deterjan ve Charmin tuvalet kağıdının üreticisi tüketici ürünleri devi Procter & Gamble, geçen ayın sonlarında ürünlerinin yaklaşık dörtte birinde fiyatları orta tek haneli oranlarda artıracağını söyledi.
Ürünlerinin büyük bir kısmını Çin'de üreten kozmetik üreticisi e.l.f. Beauty ise çarşamba günü yaptığı açıklamada, gümrük vergisi maliyetleri nedeniyle 1 Ağustos itibarıyla tüm ürün yelpazesinde fiyatları bir dolar artırdığını ve bunun 21 yıllık tarihindeki üçüncü fiyat artışı olduğunu belirtti.
CEO Tarang Amin çarşamba günü bir kazanç çağrısında, "Biz liderlik etme eğilimindeyiz ve daha sonra kaç tanesinin bizi takip edeceğini göreceğiz," dedi.
Büyük perakendecilere fiyatlandırma kararlarını değerlendirmelerine yardımcı olmak için yapay zekâ araçları sağlayan Revionics'in strateji ve inovasyon kıdemli direktörü Matt Pavich, birçok şirketin tarifeleri dengelemek için fiyatları genel olarak değil, seçici olarak artırdığını söylüyor.
Pavich, "Şimdiye kadar perakende fiyatlarında tüketicilere büyük bir darbe vurulduğunu görmedik," dedi. "Şimdi yükseliyorlar, bunu gördük."