Çin ekonomisi geçici toparlanma sinyalleri veriyor, ancak durgun emlak piyasası ve jeopolitik belirsizlik görünümü gölgeliyor. Ekonomistler temkinli davranmaya devam ederek, istikrarın sağlanmasına rağmen güçlü bir toparlanmanın zor olduğu uyarısında bulunuyor.
REKLAM
Tarihi boyutlara ulaşan emlak krizinden üç yıl sonra Çin, geçici toparlanma işaretleri göstermeye başladı.
Ancak uzun zamandır küresel büyümenin motoru olarak görülen dünyanın ikinci büyük ekonomisi için ileriye dönük yol belirsizliklerle dolu olmaya devam ediyor, zira gayrimenkul krizinin izleri duyarlılık, yatırım ve tüketim üzerinde hâlâ ağır bir yük oluşturuyor.
Gayrimenkul sektörü
Çin'in ekonomik zayıflığının en köklü kaynağı konut sektörü olmaya devam ediyor. Haziran 2025'te 70 büyük şehirde yeni konut fiyatları yıllık bazda yüzde 3,2 oranında düşerek 2022'de başlayan gerilemenin devam ettiğine işaret etti.
Düşüş oranı Mayıs ayında kaydedilen yüzde 3,5'lik düşüşe kıyasla bir miktar azalmış olsa da, sektörün süregelen kırılganlığının altını çiziyor.
Bank of America'nın Çin Baş Ekonomisti Helen Qiao yakın tarihli bir raporunda, "Sektörün düzlüğe çıktığı sonucuna varmak zor," dedi.
"Bu yıl yeni konut satışlarında yüzde 8-10'luk bir düşüş ve yeni konut başlangıçlarında yüzde 15-20'lik bir daralma bekliyoruz. 2023-24'te görülen hıza benzer. Düşüş döngüsü uzamaya devam ediyor."
"Mevcut döngünün uzunluğuna ve derinliğine bakacak olursak, 1990'ların sonunda Çin'in emlak piyasasının ticarileşmesinden bu yana yaşanan en şiddetli düşüş olduğu kesin."
Çin-ABD ekonomik ayrışması genişliyor
Çin'de konut sektöründeki gerileme ekonominin genelinde deflasyonist bir dürtüyü tetikledi ve tüketici fiyatları son üç yılın büyük bölümünde yıldan yıla düşüş gösterdi.
Çin'in reel gayrisafi yurt içi hasılası (GSYH), pandemiden önceki beş yılda kaydedilen yüzde 7'ye yakın ortalamanın çok altında, yıllık yüzde 5 civarında istikrar kazandı.
ABD ekonomisi ile arasındaki fark pandemiden bu yana önemli ölçüde arttı.
Çin'in nominal GSYH'si 2021'de 18,2 trilyon dolardan 2024 sonunda 18,7 trilyon dolara yükseldi. Aynı dönemde ABD ekonomisi 23,7 trilyon dolardan 29,2 trilyon dolara yükseldi.
Borsa performansı da bu ayrışmayı yansıtıyor.
Ağustos 2025 ortası itibarıyla Şangay Bileşik Endeksi 2021 sonundaki seviyesinden işlem görüyor - aradan geçen sürede yüzde 30'a yakın bir düşüş yaşadı. Buna karşılık, S&P 500 aynı dönemde güçlü tüketici talebi ve yapay zekâ ile teknoloji inovasyonundaki hakimiyeti sayesinde yüzde 40 değer kazandı.
Çin'in en büyük yedi şirketinin piyasa değeri 2,4 trilyon dolar ile ABD'nin en büyük yedi şirketinin 19,5 trilyon dolarlık değerinin çok gerisinde.
Ticaret riskleri ve jeopolitik gerilimler sürüyor
ABD'nin ek gümrük vergilerini 90 gün süreyle askıya almasının ardından tam bir ticaret savaşı geçici olarak önlenmiş olsa da ortam gerginliğini koruyor.
Qiao, "Çin'e yönelik mevcut yüzde 10'luk karşılıklı tarife oranına yönelik yukarı yönlü riskler görüyoruz," dedi.
"Çin'in şu anda yaklaşık yüzde 40 oranında etkin gümrük vergisiyle karşı karşıya olduğunu unutmayın."
"Trump'ın ilk döneminden kalma yüzde 11'lik mevcut oran, yüzde 20'lik fentanil tarifeleri ve yüzde 10'luk karşılıklı tarifeler."
Fentanil ile ilgili tarifelerin kısmen geri çekilmesi mümkün olup, bu da efektif oranı mevcut seviyelerden 5-10 puanlık bir düşüşle yüzde 30-35'e indirebilir.
Ancak belirsizlik halen yüksek. Qiao, "Taraflardan birinin verdiği sözü tam olarak yerine getirmediğine dair herhangi bir algı, gerilimin yeniden tırmanmasını tetikleyebilir," uyarısında bulundu. Qiao ayrıca Çin'in Rusya'dan ham petrol ithalatına devam etmesinden kaynaklanabilecek potansiyel cezalara da işaret etti.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent çarşamba günü verdiği bir röportajda, Kanada'da düzenlenen son G7 zirvesinde liderlerin Rus ham petrolü alımını sürdüren Çin'e yüzde 200 gümrük vergisi uygulanması olasılığını tartıştıklarını, ancak bu önerinin Avrupalı mevkidaşlarından destek görmediğini söyledi.
Pekin tüketicilere nakit para dağıtıyor: İşe yarayacak mı?
Çinli politika yapıcılar, iç talepteki duraklamaya yanıt olarak Ağustos 2025'te hane halkı tüketimini canlandırmayı ve hizmet sektörü işletmelerini desteklemeyi amaçlayan iki faiz sübvansiyon programı başlattı.
Bu önlemler arasında Eylül 2025 ile Ağustos 2026 arasında alınan tüketici kredileri için yüzde 1 puanlık mali sübvansiyon ve sekiz hizmet sektöründeki işletmeler için hedeflenen sübvansiyonlar yer alıyor.
Bank of America'dan Qiao bu girişimi kapsam açısından önemli olarak nitelendirdi: "Merkezi hükümet ilk kez kişisel tüketim kredileri için faiz sübvansiyonu sunuyor."
Bununla birlikte, potansiyel etkisi konusunda çekincelerini dile getirdi: "Borçlanma maliyetleri yoluyla sağlanan yüzde 1'lik sübvansiyon, harcama yapmak için borçlanmak zorunda olanların satın alma kararlarında anlamlı bir fark yaratmayacaktır."
İyileşmeye giden uzun bir yol
Pekin'in ekonomiyi istikrara kavuşturma çabaları daha hedefe yönelik hale gelirken, zorluklar konjonktürel olduğu kadar yapısal da. Duyarlılık kırılganlığını koruyor ve analistler bir dönüm noktası ilan etme konusunda isteksiz.
Qiao, "Bu son kredi politikasının hane halkı kredi talebinin mevcut düşük seviyelerden toparlanmasına yardımcı olabileceğine inanıyoruz," dedi.
"Bununla birlikte, etkinin boyutu hala tartışmalı."
Şimdilik, Çin'in ekonomik toparlanması zayıf emlak temelleri, temkinli tüketiciler ve belirsiz bir jeopolitik ortam arasında sıkışmış bir şekilde geçici olmaya devam ediyor.