Mahkemenin şaşırtıcı kararı, Ekim 2024'te hayvan hakları grubu The NonHuman Rights Project'in başvurusuna dayanıyor.
REKLAM
ABD'nin Kolorado eyaletinde Yüksek Mahkeme, Cheyenne Mountain Hayvanat Bahçesi'nde tutulan beş filin serbest bırakılmayı talep etme haklarının olmadığına karar vererek manşetlere taşındı.
ABD basını, kararı "tuhaf" diye yorumlarken, bazıları da "Kolorado mahkemesi fillerin insan olmadığına karar verdi," diye yazdı.
Mahkemenin şaşırtıcı kararı, Ekim 2024'te hayvan hakları grubu The NonHuman Rights Project'in başvurusuna dayanıyor.
O dönemde hayvan hakları örgütü, söz konusu hayvanat bahçesinde tutulan beş filin ( Missy, Kimba, Lucky, LouLou ve Jambo) yasal olarak "kişi" ilan edilmesi gerektiğini savunan bir dava açmıştı.
Grubun amacı bu davayla fillerin serbest kalmasını sağlamaktı. Zira bu türden bir karar hayvanlara, esasen tutukluluklarına itiraz etmek isteyen insan mahkumlara tanınan bir dava açma hakkı verecekti.
Üstelik, ABD yasalarında daha önce insan olmayan pek çok varlığın "kişi" satüsü alabildiği biliniyor. Bazı bölgelerde şirketler, gemiler veya başka canlılar bu statüyü alabilmişti. Örneğin Kaliforniya eyaletinde bir mahkeme 2022'de arıların yasal olarak balık diye sınıflandırılabileceğine karar vermişti. Mahkeme heyeti, bu kararı tehdit altındaki yaban arısı türlerini korumak için bir yasal boşluktan yararlanma amacıyla almıştı.
Filler esaret altında
Son davayı açan hayvan hakları grubu, esaret altındaki fillerin "zihinsel ve fiziksel acıya" maruz kaldığını ve beyin hasarı belirtileri gösterdiğini savunuyor. Söz konusu beş fil, Afrika'da yaban hayatında doğmuş ve 1970'ler ile 1980'lerde yavruyken yakalanmıştı.
Öte yandan hayvanat bahçesi yetkilileri, fillerin yaşının ilerlediğini ve bu yüzden orada kalmalarının sağlıkları için daha iyi olacağını ileri sürüyor. Hayvanat bahçesinden salı günü yapılan bir açıklamada, mahkeme kararından "memnuniyet duydukları" ifade edildi.
Fillerin insanlara benzer özellikleri
Kolorado'da Yüksek Mahkeme'ye taşınan bu tartışma, fillerin insanlarla ne gibi özellikleri paylaştığı sorusunun da gündeme gelmesine neden oldu.
Popüler bilim sitesi IFL Science'a göre, Avusturya'daki Krems Sürekli Eğitim Üniversitesi'nde araştırmacı olan Rachel Dale, "Örneğin, işbirliği ve empati yeteneğine sahip olduklarını ve kendilerini aynada tanıyabildiklerini biliyoruz," diyor.
"Bu yetenekler hayvanlarda oldukça sıra dışı ve primat olmayanlarda ise çok nadirdir."
Harvard Üniversitesi'nde Amerikan Tarihi Profesörü ve Harvard Hukuk Fakültesi'nde Hukuk Profesörü olan Jill Lepore ise 2021'de The Atlantic'te, "Aileler halinde yaşıyorlar; yavrularını koruyorlar," demişti.
"Kendilerini, diğer canlıların düşüncelerinden farklı düşüncelere sahip bireyler olarak görüyorlar gibi görünüyor. Acı çekiyorlar ve acıyı anlıyorlar."