Analizler, Kuzey Kutbu'ndaki buzulların yüzde 85'inin geri çekildiğini ve yılda ortalama 123 kilometrelik yeni kıyı şeridinin ortaya çıktığını gösteriyor.
REKLAM
Yeni bir araştırmaya göre, küçülen buzullar 2000-2020 yılları arasında Kuzey Kutbu'nda 2.500 kilometrelik kıyı şeridini ve 35 'yeni' adayı ortaya çıkardı.
Bilim insanları bu 20 yıllık dönemde Grönland, Alaska, Kanada Arktik Bölgesi, Rusya Arktik Bölgesi, İzlanda ve Svalbard'daki 1.700'den fazla buzulun uydu görüntülerini inceledi.
Analizler, bu buzulların yüzde 85'inin geri çekildiğini ve yılda ortalama 123 kilometrelik yeni kıyı şeridinin ortaya çıktığını gösteriyor.
Dundee Üniversitesi'nde çevre bilimleri alanında kıdemli öğretim görevlisi olan Dr. Simon Cook'a göre bu durum Arktik peyzajların doğasını temelden değiştiriyor.
Nature Climate Change dergisinde yayınlanan araştırma, buzul erimesindeki hızlanmayı yükselen okyanus ve hava sıcaklıklarına bağlıyor.
Yeni kıyı şeritlerinin çoğu Grönland'da ortaya çıkıyor
Küresel sıcaklıklar arttıkça, buzullar giderek daha hızlı bir şekilde geri çekiliyor. 'Son nokta' olarak bilinen buzulun tabanı erimeye başlıyor ve buz örtüsünün toplam uzunluğu küçülüyor.
Okyanusa akan denizle sonlanan buzullar eridiklerinde genellikle yeni kıyı şeridi alanları ortaya çıkarırlar.
Araştırmacılar, kuzey yarımküredeki 1.704 denizle sonlanan buzulun uydu görüntülerinden, 2000 ile 2020 yılları arasında açığa çıkan 2.466 kilometrelik kıyı şeridinin haritasını çıkardı.
Çalışma, yeni ortaya çıkan kıyı şeridi oranının bölgeler arasında önemli ölçüde değiştiğini gösteriyor.
Yazarlar, toplam ilave kıyı şeridi uzunluğunun yarısından fazlasından sadece 101 buzulun sorumlu olduğunu tespit etti.
Yeni kıyı şeridinin üçte ikisi Grönland'da yer alıyordu. Ülkenin kuzeydoğusundaki Zachariae Isstrom buzulunun geri çekilmesi 81 kilometrelik yeni kıyı şeridi oluşturdu. Bu çalışmadaki diğer buzulların iki katından daha fazla.
Araştırmacılar, eriyen buzulların ayrıca 0,5 kilometrekareden daha büyük alanlara sahip 35 yeni ada ortaya çıkardığını tespit etti. Bunlar tamamen açığa çıktı ya da anakara ile buzul bağlantılarını kaybettiler.
Araştırmaya göre, iklim değişikliğinin etkisiyle ısınan okyanus ve hava sıcaklıkları, denizle sonlanan buzulların hızla kütle kaybetmesinin ana itici gücü.
Yeni açığa çıkan kıyı şeridi heyelan ve tsunami riskini artırıyor
Araştırmacılar, 'denizle sonlanan buzulların geri çekilmesinin sadece manzarayı değiştirmekle kalmayıp aynı zamanda yerel topluluklar ve kıyı bölgesindeki ekonomik faaliyetler için dolaylı bir risk oluşturduğu' konusunda uyarıyor.
'Paraglasyal' olarak bilinen yeni ortaya çıkarılmış kıyı şeritleri, toprak kaymalarına karşı daha hassas ve bu da "tehlikeli tsunamileri" tetikleyebilir.
Çalışma, Haziran 2017'de Grönland'da meydana gelen ve önemli altyapı hasarına ve can kaybına neden olan tsunamiye dikkat çekiyor.
Çevre bilimleri öğretim görevlisi Cook, Nature Climate Change için kaleme aldığı makalede, "Paraglasyal kıyılar, Arktik kıyı şeridinin diğer yerleşik alanlarından farklıdır çünkü permafrostun bu yeni ortaya çıkan alanlarda gelişmesi için henüz zaman olmamıştır, yani buzlu çimento eksikliği nedeniyle dalga hareketi, kütle kaybı ve diğer süreçler tarafından daha kolay aşındırılırlar," dedi.
Sonra da "Bu nedenle oldukça dinamik olmaları bekleniyor," diye ekledi.
Yeni araştırmanın yazarları bu durumun, güzellikleri ve bol yaban hayatı nedeniyle kıyı buzul alanlarına akın eden turistler için de güvenlik riskleri oluşturduğunu belirtiyor.
"Aşırı dalga etkileriyle bağlantılı sağlık ve güvenlik risklerinin yanı sıra, denizde sonlanan buzullar karada sonlanan özelliklere dönüştüğünde, turizm endüstrisi manzaranın doğal güzelliği açısından önemli ölçüde tehlikeye girebilir," diye yazıyorlar.