İskandinav ülkeleri genelinde devam eden sıcaklar, aşırı kalabalık ve aşırı ısınmış hastaneleri, orman yangınlarını, zehirli alg patlamalarını ve boğulma vakalarındaki artışı beraberinde getirdi.
World Weather Attribution tarafından yapılan hızlı bir analiz, insan kaynaklı iklim değişikliğinin Norveç, İsveç ve Finlandiya'da iki hafta süren sıcak hava dalgasını yaklaşık 2 derece daha sıcak ve en az 10 kat daha olası hale getirdiğini ortaya koydu.
Soğuk İskandinav ülkelerini Temmuz ortasından itibaren aşırı sıcaklar etkisi altına aldı ve sıcaklıklar 30 derecenin üzerine çıktı. Finlandiya, sıcaklıkların 30 derecenin üzerinde olduğu 22 günü üst üste yaşadı ve bu, kayıtlara geçen en uzun sıcak hava dalgası oldu. Kuzey Kutup Dairesi'nin Norveç kısmında bir meteoroloji istasyonu Temmuz ayı boyunca 13 gün boyunca 30 derecenin üzerinde sıcaklıklar kaydetti.
World Weather Attribution tarafından yapılan çalışma, iklim değişikliği nedeniyle yoğunlaşan sıcak hava dalgalarının sağlık hizmetlerini nasıl bozduğunu vurgulamakta ve fosil yakıtlardan hızla uzaklaşılmadığı takdirde benzer olayların 2100 yılına kadar beş kat daha sık yaşanacağı uyarısında bulunuyor.
Imperial College London Çevre Politikası Merkezi'nde İklim Bilimi Profesörü olan çalışma yazarı Friederike Otto, "Nispeten soğuk İskandinav ülkeleri bile bugün 1,3 derecelik ısınma ile tehlikeli sıcak hava dalgalarıyla karşı karşıya," diyor.
"Bu olay, hiçbir ülkenin iklim değişikliği karşısında güvende olmadığının bir başka hatırlatıcısı olarak görülmelidir."
10 kat daha olası ve 2 derece daha sıcak
Yapılan çalışma, iklim değişikliğinin Norveç, İsveç ve Finlandiya'da Temmuz ortasında yaşanan sıcak hava dalgasını, 1,3 derecelik küresel ısınmanın olmadığı bir dünyada yaşanacak olandan en az 10 kat daha olası hale getirdiğini ortaya koyuyor.
Araştırmacılar ayrıca insan kaynaklı iklim değişikliğinin Norveç, İsveç ve Finlandiya'daki olayı yaklaşık 2 derece daha sıcak hale getirdiğini tespit etti.
Araştırmacılar, 1,3 derece daha soğuk bir dünyada, benzer bir iki haftalık kalıcı yüksek sıcaklık döneminin son derece nadir olacağını söylüyorlar.
Ancak günümüzde, mevcut küresel ısınmayla birlikte, bu tür olayların yaklaşık her 50 yılda bir görülmesi bekleniyor. Bu yüzyılda beklenen 2,6 derecelik ısınmada, benzer olaylar beş kat daha olası ve bugünkünden 1,4 derece daha sıcak olacaktır.
Çalışma, bölgenin en son bu kadar yoğun bir sıcak hava dalgası yaşadığı 2018'den bu yana, bu tür uzun süreli bir sıcaklık dönemi olasılığının neredeyse iki katına çıktığını ortaya koydu.
Çalışmanın yazarı ve Londra Imperial College Çevre Politikaları Merkezi'nde araştırmacı olan Dr. Clair Barnes, "amansız" İskandinav sıcak hava dalgasının "son derece endişe verici" olduğunu söylüyor.
"İklim değişikliği yaşadığımız dünyayı temelden yeniden şekillendiriyor. Norveç, İsveç ve Finlandiya gibi soğuk iklimli ülkeler, son zamanlarda sağlık sistemlerinin zorlanmasında ve kentsel alanlarda gölge arayan ren geyiklerinin görülmesinde görüldüğü gibi, artık alışılmadık seviyelerde sıcaklık yaşıyor," diye ekliyor.
Soğuk ülkelerde iklim değişikliği tehdidi
Üç İskandinav ülkesinde devam eden sıcaklar aşırı kalabalık ve aşırı sıcak hastaneleri, orman yangınlarını, zehirli alg patlamalarını ve boğulma vakalarındaki artışı beraberinde getirdi.
Birçok kişi yaz sıcaklığının tadını çıkarırken, uzun süren yüksek sıcaklıklar zorlu çalışma koşulları, uykusuz geceler ve sağlık riskleri anlamına geliyordu. Araştırmacılar bu "sessiz katilin" sıcaklığa bağlı yüzlerce ölüme neden olmuş olabileceği konusunda uyarıyor.**
İsveç'i 2018 sıcak hava dalgası vurduğunda, Temmuz başından itibaren beş haftalık bir süre içinde yaklaşık 750 fazla ölüm olduğu tahmin ediliyordu.
Kızılhaç Kızılay İklim Merkezi teknik danışmanı ve İsveç Kızılhaçı iklim danışmanı Maja Vahlberg, "Bu sıcak hava dalgası, normalde kırılgan olarak görülmeyen soğuk iklim ülkelerinde iklim değişikliği tehdidinin keskin bir hatırlatıcısıydı," diyor.
"Altyapımız bu aşırı sıcaklıklara dayanacak şekilde inşa edilmedi ve yaşlanan nüfusumuz tehlikeli sıcaklara karşı giderek daha duyarlı hale geliyor."
"Özellikle son büyük sıcak hava dalgasını yaşadığımız 2018'den bu yana adaptasyon ve hazırlık konusunda bazı ilerlemeler kaydettik. Ancak soğuğa adapte olmuş altyapı ve sistemlerimizin yüksek sıcaklıklara da hazır olmasını sağlamak için hala daha fazlasını yapmamız gerekiyor."
Genelde ormanlarda dolaşan ren geyikleri de yüksek sıcaklıklardan korunmak için gölge arayan kasabalara akın etti. Çobanlar hayvanlarının sıcaktan ölmek üzere olduğu uyarısında bulundu. İklim değişikliği, ekosistemleri tehdit etmenin yanı sıra, bölgede 1.000 yılı aşkın süredir ren geyiği gütmekte olan yerli Sami topluluklarının geçim kaynaklarını da tehdit ediyor.