Benetusser'deki sel felaketinde hayatta kalanlardan Toni Garcia, kızını ve kocasını kaybetti. Euronews'e verdiği röportajda gerçeği ve adaleti talep ediyor: 'Onlar yağmur yüzünden ölmediler, ihmalkar yönetim yüzünden öldüler,' dedi.
29 Ekim 2024'te, İspanya'nın Valensiya, Castellon, Alicante, Murcia bölgeleri ve Endülüs'ün doğusundaki birçok mahalle birkaç saat içinde sulara altında kalmıştı. Aylar sonra açıklanan resmî rakamlara göre sel felaketinde 229 kişi hayatını kaybetti. Bu olay İspanya'da yarım yüzyıldan fazla bir süredir yaşanan en ölümcül doğa felaketi oldu.
Valensiya'nın Benetusser belediyesinde sular dakikalar içinde sokakları yuttu. Yaşanan felakette ailesini kaybeden, Toni Garcia gözyaşları içinde, "Yasımızı tutamadık. Adalet yerini bulduğunda huzur bulabileceğiz," dedi.
Sel felaketi
29 Ekim günü Benetusser'de yağmur henüz başlamamıştı. "Gökyüzü griydi ama su yağmıyordu. Kimse bizi herhangi bir konuda uyarmadı," diye hatırlıyor Toni. Saat 18:30'da kızı endişeyle balkona baktı: "Anne, Benetússer'i sel basabilir mi? "Ona hayır dedim, eğer bir şey olursa bize haber verileceğini söyledim" diye cevap verdi. Ancak uyarı gelmedi.
Saat 19:15'te kahverengi bir su sokakları doldurmaya başladı. "Patlamış bir boru olduğunu düşündük. Kocam arabayı garajdan çıkarmak için aşağı indi; kızım da onu takip etti. Onları bir daha hiç görmedim. Su birkaç dakika içinde iki metreden fazla yükseldi." "Çığlıklar, gürültüler, arabaların sürüklendiğini, duvarların yıkıldığını duyduk. Cehennem gibiydi. Binanın yıkılacağını düşündük".
Üç gün sonra, Askeri Acil Durum Birimi'nden (UME) dalgıçlar eşini ve kızını birlikte buldu. "Garajdan çıkamıyorlardı. Birbirlerine sarılmışlardı," dedi.
29 Ekim'de meydana gelen sel felaketi Valensiya bölgesini ve Horta Sud'un bazı bölgelerini etkilemiş, aynı zamanda Castellon, Alicante, Murcia, Almeria ve Cuenca ve Teruel'in iç bölgelerinde de ciddi mağduriyetlere neden olmuştu. Selden 40 binden fazla kişi etkilenmiş, yüzlerce ev oturulamaz hale gelmiş ve binlerce araç sel sularına kapılmıştı.
Uzmanlar bu olayın koordinasyon eksikliği nedeniyle daha da kötüleştiği konusunda hemfikir. Birçok bölgede acil durum uyarıları bir saatten fazla gecikmeyle, sellerin kontrol edilemez olduğu bir zamanda yapıldı.
'Sorumsuz yönetim yüzünden öldüler'
Toni Garcia, "Burada yağmur yağmıyordu. Sorumsuz yönetim yüzünden öldüler. Bilimsel uyarıları görmezden geldiler çünkü resmi tatildi ve turizmi alarma geçirmek istemediler," dedi.
Mağdurlar, acil durum yönetimindeki ihmalkarlık nedeniyle doğrudan Partido Popular ve başkan Carlos Mazon tarafından yönetilen Generalitat Valenciana'yı işaret ediyor.
Garcia, "Adalet ve Acil Durumlardan sorumlu meclis üyesi hâkim önünde Acil Durumlar yasasını bilmediğini kabul etti: Protokolü bilmeyen biri nasıl hayat kurtarmaktan sorumlu olabilir?" diye sordu.
"Evler ve arabalar için yardımda bulundular ama insanlar için değil. Eğer yapsalardı, suçluluklarını kabul ederlerdi," dedi.
Bitmeyen yas
Felaketin ardından Toni aynı dairede yaşamaya devam ediyor. "Burası bizim evimizdi. Burada kendimi onlara yakın hissediyorum," diye açıklıyor. Ancak her hava durumu uyarısı yarayı yeniden açıyor: "Çatıda yağmur sesini duyduğumuzda tedirgin oluyoruz. Tedirgin ve sinirli oluyoruz. Ve bu korku toplum olarak hep bizimle yaşamaya devam ediyor."
Felaketi takip eden günlerde psikolojik yardım neredeyse yok denecek kadar azdı. Toni, "Kocamın cesedini bulduklarında bir psikologla sadece on dakika görüşebildim," diye hatırlıyor.
"Ocak ayına kadar psikiyatrik ya da psikolojik bakım almadık. Kaynak yetersizliği had safhadaydı" diye yakınıyor. Merkezi hükümetin müdahalesine kadar sel mağdurları için özel ruh sağlığı birimleri oluşturulmadı.
"Şimdi bize iyi bakılıyor ama Ekim, Kasım ve Aralık aylarında tamamen yalnızdık," diyor.
29 Ekim Çarşamba günü, felaketin yıl dönümünde, mağdurlar devlet cenaze törenine katılabilecekler. Ancak daha fazlasını istiyorlar, böyle bir şeyin bir daha yaşanmaması için önlemler alınmasını talep ediyorlar. Etkili bir önleme planı ve bölgesel yönetimin kamuoyundan özür dilemesini istiyorlar. "Biz para istemiyoruz. Biz haysiyet istiyoruz. Hakikat ve adalet istiyoruz."
Toni ve birçok mağdur mücadelerini Brüksel'e taşıdı. Avrupa Komisyonu'ndan Başkan Ursula von der Leyen de dahil olmak üzere birçok Komisyon Üyesi tarafından karşılandılar.
Toni, "Bizi dinlediler," diyor. Euronews'e verdiği demeçte, "Omuzlarında 229 can kaybı olan bir kişinin görevde kalmaya devam ettiğini inanamadılar," dedi.
"Brüksel'de bize saygıyla davrandılar, durumumuza ilgi gösterdiler ve yeniden yapılanma için ayrılan fonun şeffaflığı sağlamak amacıyla denetleneceğine dair güvence verdiler."