Küçük Antiller iguanası, Doğu Karayipler genelindeki yaşam alanlarının büyük bölümünden yok olmuş, kritik derecede tehlike altındaki bir türdür.
Anguilla yakınlarındaki küçük ve ıssız Prickly Pear East adacığı, aşk arayan genç umutlarla dolu romantik bir tatil beldesi diye tarif edilecek bir yer değil.
Ama Küçük Antiller iguanası için tam da öyle olduğu ortaya çıktı.
Karayipler arası iddialı bir eşleştirme programı sayesinde adada yeni bir popülasyon başarıyla oluşturuldu. Kritik derecede tehlike altındaki bu sürüngenin sayısı artık hızla artıyor.
Doğa korumacıları kritik tehlike altındaki iguanayı kurtarmak için devreye girdi
Küçük Antiller iguanası, Doğu Karayipler’deki yayılış alanının büyük bölümünden yok olmuş, kritik tehlike altında bir tür.
Dünya çapında 20 binin altında yetişkin birey kaldı ve bu sayı düşüyor. Eskiden Küçük Antiller’in birçok adasında görülürken, tür artık Antigua, Barbuda, St Kitts, Nevis ve St Martin’de yok oldu; Guadeloupe, St Barths ve Martinik’in büyük bölümünden de kayboldu.
En büyük tehditler arasında istilacı yabancı türler var; özellikle de iki metreye kadar uzayabilen, heybetli bir kertenkele olan yaygın yeşil iguana veya çizgili kuyruklu iguana. Hızla ürer, Küçük Antiller iguanasıyla melezleşir ve onu rekabette alt eder.
Araştırmacılar, yabancı iguanaları yerli sürüngenleri zayıflatan ve öldüren hastalıkların yayılmasıyla da ilişkilendiriyor.
2016’da, istilacı iguanalar Anguilla’nın ana adasında hızla çoğalırken, Anguilla National Trust’tan doğa korumacıları ana karadaki son Küçük Antiller iguanalarını – toplam 23 birey – istilacı türlerden arınmış Prickly Pear East adacığına taşımaya başladı.
Böyle küçük bir popülasyonun akraba çiftleşmesinden olumsuz etkilenebileceğini fark eden korumaekibi, Prickly Pear East’teki iguanaların genetik çeşitliliğini artırmak için Dominika’daki Orman, Yaban Hayatı ve Parklar Birimiyle iletişime geçerek Dominika’dan genç Küçük Antiller iguanaları talep etti. Dominika hükümeti kabul etti ve izinler alındı.
2021’in başında Dominika’dan on sağlıklı genç Küçük Antiller iguanası, yanlarındaki korumacı ekip eşliğinde küçük bir uçağa binerek eş bulmak üzere Anguilla’ya uçtu. Aşk umudu taşıyan iguanalar, türlerini kurtarmaya yardımcı olmak ve yeni yaşamlarına başlamak üzere Prickly Pear East’e bırakıldı.
"Bu güzel kertenkeleler için bir umut ışığı"
Aradan beş yıldan az bir süre geçmişken yeni saha verileri çabaların karşılığını verdiğini gösteriyor; Prickly Pear East’te 300’den fazla yetişkin ve genç birey sayıldı. Ada artık dünyada Küçük Antiller iguanalarının istilacı yabancı türlerden uzak, gelişip çoğalabildiği sadece beş noktadan biri konumunda.
“Prickly Pear East bu güzel kertenkeleler için bir umut ışığına dönüştü ve yerli yaban hayatına fırsat verdiğimizde ne yapacaklarını bildiklerini kanıtlıyor” diyor Fauna & Flora ve Re:wild adlı doğa kuruluşlarının Karayipler İttifakı Direktörü Jenny Daltry.
Bu başarıyı büyütme umuduyla, Fauna & Flora ve Re:wild’ın desteğiyle Anguilla National Trust, Anguilla ana karasında Küçük Antiller iguanaları için ikinci bir yeniden yerleştirme alanı oluşturdu.
Fountain Ulusal Parkı, kediler, köpekler ve yaygın yeşil iguanalar dahil zararlı istilacı türleri dışarıda tutmak için zararlılara karşı dayanıklı bir çitle çevrelendi. Kurucu bireylerin bir kısmı Prickly Pear East’ten taşınarak, Küçük Antiller iguanalarının 2026’da bu sığınağa yeniden yerleştirilmesi umuluyor.
Anguilla halkının doğal mirasını yeniden ayağa kaldırma hikâyesi
İşin içinde olan gruplara göre, yerel toplulukların katılımı, en başından beri projenin başarısı için hayatiydi.
Anguilla National Trust iguana koruma çalışmalarına ilk başladığında, Anguilla sakinleri iguana görülmelerini bildirerek destek verdi ve saha ekibinin arama çalışmalarını odaklamasını sağladı.
Yerel gönüllüler, salım öncesi genetik test için iguanalar geçici olarak tutulurken bakımına da yardımcı oldu; 2016 ve 2021’de Dominika’dan gelen ek gönüllülerle birlikte taşımaları desteklediler.
“Bu, sadece nüfuslarını yeniden kurmaya çalışan iguanaların aşk hikâyesi değil; doğal mirasımızın bir parçasını geri kazandırmak için çalışan Anguilla halkının da hikâyesi” diyor Anguilla National Trust İcra Direktörü Farah Mukhida.
“Önemli tohum dağıtıcıları olmalarının ötesinde, Küçük Antiller iguanaları Anguilla kültürünün önemli bir parçası. Fountain Ulusal Parkı’na planlanan yeniden yerleştirmeyle, yalnızca iguananın doğal ekosistem işlevini yeniden tesis etmeyi değil, aynı zamanda Küçük Antiller iguanasını bayrak tür ve bağlantı noktası olarak kullanarak insanların doğayla yeniden bağ kurmasına yardımcı olmayı da umuyoruz.”
Dominika’nın ormancılık personeli de iyileşme sürecinde kritik rol oynadı; bu durum, koruma çabaları için sınır ötesi işbirliğinin önemini gösteriyor.
“Dominika, en büyük Küçük Antiller iguanası popülasyonuna ev sahipliği yapıyor, ancak bunlar da istilacı çizgili kuyruklu iguanaların baskısı altında” diyor Orman, Yaban Hayatı ve Parklar Birimi Direktörü Minchinton Burton.
“Karayip adalarının bu kadar çok zorlukla karşı karşıya olduğu bir dönemde, kıymetli yaban hayatımızı korumak ve yeniden kazandırmak için bir araya gelmek önemli. Anguilla ile son işbirliğimizin başarısından memnuniyet duyuyoruz.”