Romanya'nın sağlık sistemine "acil yardım"

Romanya'nın sağlık sistemine "acil yardım"
By Euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Romanya’nın kuzeyinde Erdel Bölgesi’ndeki Targu Mureş kentinin merkezinde “SMURD” ekipleri yoğun bir çalışma içinde. Ülkenin en ünlü acil yardım birimi haline gelen SMURD, 1990 yılında, devrimin hemen sonrasında bir yoğun bakım uzmanı tarafından kuruldu. Raed Arafat isimli fizik tedavi uzmanı, Romanya’da acil yardım birimlerinde sıklıkla yaşanan ölüm vakalarının ardından bu yeni oluşuma imza attı.

Tıp eğitimini Romanya’da tamamlayan Arafat, ülkenin en tanına kişilerinden biri haline geldi. Kırmızı yelekli acil yardım ekibi SMURD ise hayat kurtaran birer kahraman olarak ün kazandı.

Ancak Romanya’nın sağlık sisteminin geneline bakılacak olursa durum pek de parlak değil. Raed Arafat, sistemde nelerin değişmesi gerektiğini şu şekilde özetledi: “Daha fazla yatırıma ihtiyacımız var. Romanya’da insan kaynaklarının geliştirilmesi ve bu sistemin korunması için daha çok çalışmamız gerekiyor. Ayrıca altyapı konusu önemli. Hastanelerimiz çok eski. Daha etkili çalışmalarını sağlamak için hastaneleri modernize etmemiz gerek.”

Romanyalı binlerce doktor son yıllarda, Almanya ve Fransa gibi daha fazla kazanacaklarını garantileyen ülkelerin yolunu tuttu. Romanya’da özellikle kırsal kesimler için bu göç, büyük bir soruna işaret ediyor. Gayri safi yurt içi hasılanın %4’ünün sağlık giderlerine ayrıldığı Romanya’da günümüzde fizik tedavi uzmanı kadrosunda açığın 40.000 civarında olduğu tahmin ediliyor. Arafat, hastanelere yeterince bütçe ayrılmamış olmasından yakındı: “Şimdiye dek yaşadığımız en büyük sorun, hastanelere ve sağlık sistemine gerçek maliyetler göz önünde bulundurularak bütçe ayrılmamasıydı. Sağlık sistemine genellikle gerçek maliyetin altında yatırım yapıldı. Ödemesi gecikmiş borçların sebebi de bu.”

Başkent Bükreş‘te bir parkta Alexandra Dragusin ve kızı Ariana ile görüştük. Alexandra, bir çocuk kliniğinde kızının başından geçen korkunç bir deneyimi anlattı. Tehlikeli bir virüs kaparak hastaneye götürülen Ariana, bir müddet hastanede yatarken annesi Alexandra, oldukça elverişsiz koşullar altında ona refakat etmek zorunda kaldı.

Romanya’nın sağlık sistemi kemikleşmiş bir yolsuzluğun pençesinde. Birçok kaynak bu olguyu doğrularken Alexandra’da aynı yönde görüş bildiriyor: “Hemşireler çok umursamaz davrandılar. Sadece parayı umursuyorlar. Örneğin çocuğunuzun yatak çarşaflarını değiştirmek istiyorsanız parasını ödemeniz gerek. Aksi takdirde kimse sizinle ilgilenmiyor. Hemşirelerden birşey istemek için sürekli ceplerine para koymam gerekiyordu.”

Alexandra, kızına yanlış ilaç verildiğini tesadüfen keşfetti. Ancak yapılan ilk hata bu değildi. Virüsün ağır etkisiyle bitkin düşen küçük kıza damar yoluyla sıvı ilaç aktarılması gerekiyordu. Alexandra, yaşadığı şoku tüm detaylarıyla anlatıyor: “Hemşire damardan ilaç vermeye geldi. Ama bu konuda hiçbir deneyimi yoktu. Bunu hemen fark ettim. Elleri titriyordu. Çok endişelendim, çünkü kızımın koluna saplamaya çalıştığı iğne kırıktı. Resmen kırılmıştı. Ona dönüp, “İnanamıyorum. Bu çocuğun eline kırık iğne mi saplamaya çalışıyorsun? Olacak şey değil” dedim.

Bu olaydan birkaç saat sonra Alexandra, enjeksiyon borusunda hava sıkışmış olduğunu gördü. Farkında olmadan kızının hayatını kurtarmıştı. Ariana artık düzeldi. Ancak annesi benzeri skandalların önüne geçmek için sesini duyurmaya karar verdi.

Uluslararası Para Fonu da sağlık sisteminde reforma gitmesi için Romanya’ya baskı uyguluyor. Siyaset Bilim uzmanı Cristian Romulus Parvulescu, durumun aciliyetine dikkat çekiyor: “Şu haldeyken sağlık sistemine yatırım yapmak mümkün değil. Bu, işlemeyen ve vatandaşlar arası eşitliği sağlamayan bir sistem. Diğer yandan maliyeti de çok yüksek.”

Tekrar Targu Mureş’ dönerek SMURD acil yardım ekibinin kurucusu Doktor Arafat ile görüştük. Arafat aynı zamanda Sağlık Bakanı yardımcısı görevini yürütüyor. Acil yardım ekibi olarak görev yapan Paris İtfayesi’nde bir dönem gözlem yapan ve Fransız modelini Romanya’ya uygulamaya karar veren Arafat, Romanya’da sağlık sisteminin yıllar önce çok daha kötü işlediğinden söz etti: “Öğrencilik yıllarımızda hastaneye ulaştığında hayatını kaybetmiş olan ya da çok gecikmiş olan ve yardım alamayan hastalara sıklıkla rastlardık. Acil yardım hizmetinin eksik yürütülmesinden dolayı birçok komplikasyonla hastaneye ulaşan hastaların sayısı çok yüksekti.”

Arafat, Ocak ayında iktidarla yaşadığı bir krizden söz etti. Bir televizyon programına konuk olan doktor, acil yardım hizmetini serbestleştime planlarından bahsettiği için Romanya Cumhurbaşkanı’ndan bir uyarı telefon aldı. Cumhurbaşkanı kendisini “sağlık reformunun düşmanı” olmakla suçluyordu. Arafat istifa etti; Romanya saatler sonra Cumhurbaşkanı karşıtı sokak gösterilerine sahne oldu.

Doktor Arafat, halkın çıkarlarının ve kamu sektörünün birliğinin korunmasını savunuyor. Bu birlik, acil yardım ya da doğal afet durumlarında yürütülen kamu hizmetlerinin tümüne işaret ediyor. Arafat, bu fikir doğrultusunda Romanya’da tel bir acil yardım çağrı sistemi oluşturduğundan söz ediyor: “Herkesi burada topladık. Tüm birimleri burada görebilirsiniz: Polis, jandarma, 112 çağrı merkezi ile sağlık görevlileri ve İtfaye, tümü bir arada. Bu da bilgi paylaşımı ve kaynakları kullanmak konusunda daha iyi faaliyet gösterebildiğimiz anlamına geliyor. Özellikle kitleleri vuran olaylarda daha iyi işleyeceğimiz anlamına geliyor. Bu, hem faaliyet hem maliyet açısından etkili bir sistem.”

Bir süre sonra tekrar görev başına dönen Arafat Romanya’nın istikrara ihtiyacı olduğundan bahsederek 21 yılda 22 Sağlık Bakanı’nın görev yapmasını eleştiriyor. Targu Mureş‘te yer alan acil bakım ünitesinin yeni yerine taşınacağını da sözlerine ekliyor: “Bu hastanenin bir çok katında yaptığımızın aynısını diğer hastanelerde de yapmamız gerekiyor. Bu nedenle Avrupa Birliği’nin yapısal fonlarına başvurarak altyapıyı geliştirmek için, Romanya sağlık sisteminin altyapısını onarmak için destek almayı düşünüyoruz.”

Kırsal kesimlerde sorun ise sorun, doktor sayısı ve acil yardım sistemindeki eksiklikler olarak başgösteriyor. Arafat bu nedenle bir kaç hafta önce kırmızı yelekli ekibi SMURD’ın bir kolunu Raciu bölgesine yerleştirdi. Belediye Başkanı Joan Vasu da Avrupa Birliği fonlarından aldığı destekle kanalizasyon ve elektrik sistemlerini yenileyerek bu oluşuma katıldı. Vasu, SMURD ile nasıl bir işbirliği yaptıklarını şu sözlerle anlattı: “Sorun şu ki, para yoktu. Küçük bir köy, tek başına finanse edilemiyor. Bu nedenle çevre köylerin yönetimlerini bir araya getirerek “kırsal kooperatif“i kurduk. Bir araya gelmemiz 10 yılımızı aldı. Ama sonunda başardık ve fikir birliğine vardık. SMURD’u kurduk.”

Bu yıl 20 SMURD ekibinin daha kırsal kesimlerde kurulması hedefleniyor. Acil yardım birimine bir başka acil yardım çağrısı daha geliyor. Raed Arafat ve komiser Romeo Lupu yeni doğmuş bir bebeğin kurtarılması için çabalıyor. Zamanla yarışan kırmızı yelekliler için bir hayat kurtarma operasyonu daha başlıyor.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Görünmez işçiler: Düşük ücretlerle Avrupa çiftliklerinde sömürülen ve tehlikeye atılan insanlar

İklim değişikliği, hava kirliliği ve ekonomik zorluk üçgeninde Polonya

Kaçak göçmenler AB'ye hangi yollardan giriyor?