Avrupa savunma hisseleri, Donald Trump'ın NATO harcamalarını artırma yönündeki tutumunu teyit etmesi ve Grönland'ın stratejik önemini vurgulamasının ardından yükseldi.
REKLAM
Piyasalar, Donald Trump'ın yorumlarının Avrupa ülkelerini savunma bütçelerini önemli ölçüde artırmaya zorlayabileceği spekülasyonuna tepki verirken, Leonardo SpA hisseleri yüzde 4,8, Rheinmetall AG yüzde 6,1, SAAB AB yüzde 3,8 Kongsberg Gruppen ASA yüzde 2,9 değer kazandı.
Trump NATO harcamalarını mercek altına aldı
Trump, NATO müttefiklerini ittifaka yeterince katkıda bulunmadıkları gerekçesiyle uzun süredir eleştirdiğini yineledi.
NATO'nun mevcut GSYH'nin yüzde 2'si oranındaki harcama kriterinin yetersiz olduğunu yineleyerek hedefin çok daha yüksek olması gerektiğini öne sürdü. Trump, daha yüksek bir oranın askeri hazırlığın daha iyi olmasını ve NATO müttefikleri arasında mali sorumluluğun daha adil bir şekilde dağıtılmasını sağlayacağını savundu.
"O noktada yüzde 2'ydi, yüzde 5 olmalı... yüzde 2 değil" diyerek daha fazla askeri hazırlık ve üye ülkeler arasında adil mali katkı ihtiyacının altını çizdi.
Basın toplantısı sırasında Trump, NATO'nun finansmanının arttırılması için daha önce sarf ettiği çabaları da anlattı.
NATO üyeleri 2024'te ödeme yaptı
NATO'nun son raporuna göre, ittifakın 31 üyesinden 23'ünün gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 2'si hedefini tutturmasıyla, 2024 yılı askeri harcamalar açısından rekor bir yıl oldu.
Polonya GSYH'nin yüzde 4,1'i oranında askeri harcama yaparak Avrupa bloğuna liderlik ederken, Estonya ve Letonya sırasıyla yüzde 3,4 ve yüzde 3,1 ile onu takip etti.
Ancak aralarında İtalya, Portekiz, İspanya, Slovenya, Hırvatistan ve Belçika'nın da bulunduğu bazı ülkeler yüzde 2 kriterinin altında kalmaktadır.
Belçika hariç, tüm NATO üyeleri savunma bütçelerinin en az yüzde 20'sini ekipmana ayırarak ittifak kurallarına uymuşlardır.
Grönland: Bir 'ulusal güvenlik' önceliği
Odak noktasını Grönland'a kaydıran Trump, Kuzey Kutbu'nda artan Rus ve Çin askeri faaliyetlerine atıfta bulunarak Grönland'ın ABD ulusal güvenliği için öneminin altını çizdi.
"Grönland'a ulusal güvenlik için ihtiyacımız var," dedi. "[Danimarka'nın] [yasal hakları] varsa, bundan vazgeçmeliler, çünkü ulusal güvenlik için buna ihtiyacımız var."
Her ne kadar spesifik bir öneride bulunmasa da Trump, Grönland'ın statüsüne ilişkin müzakerelerin çıkmaza girmesi halinde Danimarka'ya yüksek gümrük vergileri uygulama olasılığını dile getirdi.
Danimarka bu açıklamalara sembolik bir karşılık verdi ve Kral Frederik kraliyet armasını Grönland'ı öne çıkaracak şekilde güncelleyerek krallığın bölge üzerindeki egemenliğini yeniden teyit etti.
Trump ve Rusya-Ukrayna krizi
Trump devam etmekte olan Rusya-Ukrayna savaşına da değindi ve savaşın tırmanmasından Biden yönetiminin durumu ele alışını sorumlu tuttu.
"Rusya asla ve asla bu savaşa girmezdi" diyen Trump, çatışmayı "bir felaket" olarak nitelendirdi ve insan kaybının yıkıcılığından yakındı.
"Bu bir Biden fiyaskosuydu" diyen Trump çatışmanın farklı bir liderlik altında önlenebileceğini iddia etti.
İleriye dönük olarak Trump, yıkımın boyutu nedeniyle savaşı çözmenin çok daha zor hale geldiğini kabul etti. "Bu, başlamadan önce olduğundan çok daha zor bir [durum]" dedi.
Trump ayrıca Avrupa'nın Ukrayna'ya yaptığı mali katkının ABD'ninkine kıyasla sınırlı olmasını da eleştirdi.
"Başkan Zelenskiy'e de söyledim, Avrupa bizim verdiğimiz paranın çok küçük bir kısmını veriyor. Bu durumdan hoşlansanız da hoşlanmasanız da Avrupa, ABD'den çok daha fazla etkileniyor."
Çatışmalar devam ederken Trump'ın sözleri, Avrupa'nın küresel savunma ve güvenlik ittifaklarındaki mali rolünün yeniden değerlendirilmesi için bastırma niyetinin sinyallerini veriyor.