Rusya ve Ukrayna arasında devam eden savaş, Zaporijya'nın defalarca çatışmaların çapraz ateşi altında kalması nedeniyle nükleer bir felaket korkusunu da beraberinde getirdi.
Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Başkanı Rafael Grossi, Rusya'nın Ukrayna'nın enerji altyapısına yönelik ısrarlı saldırılarının nükleer güvenliği tehdit etmesi konusunda yetkililerle görüşmek üzere önümüzdeki günlerde Moskova'yı ziyaret edeceğini açıkladı.
Grossi gazetecilere yaptığı açıklamada, "Savaşın en başından beri hem Kiev hem de Moskova ile çok açık bir iletişim kanalı kurmakta ısrar ettim ve bunu başardım. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Rosatom CEO'sunun yanı sıra ordudan ve nükleer regülatörden yetkililerle birkaç kez görüştüm. Bunun çok önemli olduğunu düşünüyoru," dedi.
Rus işgali altındaki Zaporijya'da bulunan Avrupa'nın en büyük nükleer santraliyle ilgili olarak "birkaç kez kıl payı kurtulduğumuz durumlar" olduğunu belirten Grossi, santrale yönelik saldırılar için iki tarafı da kınamadı ve cephe hattına çok yakın olduğu için sorumluluğu belirlemenin zor olduğunu söyledi.
Zaporijya'daki nükleer santral dünyanın en büyük 10 santrali arasında yer alıyor. Ukrayna'nın elektriğinin yarısından fazlası üç faal nükleer santral tarafından üretiliyor ve Rusya bu santrallerin çalışmasını giderek daha fazla tehdit ediyor.
Öte yandan, Ukrayna'nın kontrolü altında olmayan, ülkenin güneydoğusundaki Zaporijya santrali, savaşın ilk günlerinde Rusya tarafından işgal edildi.
Grossi salı günü Ukrayna'nın Kiev bölgesindeki bir elektrik trafo merkezini ziyaret etti ve savaş sırasında bu tür kilit elektrik şebekesi tesislerinin zarar görmesinin, atom santrallerindeki hayati soğutma prosedürlerini potansiyel olarak bozarak nükleer güvenlik için bir tehdit oluşturduğunu belirtti.
Ziyareti sırasında Grossi'ye hitap eden Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ise şunları söyledi: "Rusya Federasyonu'nun enerji sistemimize yönelik bu düzenli füze saldırılarının sonuçlarını gördünüz. Hiçbir koşul altında bir nükleer santrale ateş açılmaması gerektiğini biliyorsunuz. İlgili mesajların sizden ve Rusya Federasyonu'ndan geldiğini biliyorum ve Kremlin'de Putin ile iletişim kurarak bunu yapmamasını söylediğinizi de biliyorum."
Zelenskiy ayrıca, Rusya'nın Zaporijya Elektrik Santralinde çalışan iki Ukraynalı mühendisi "rehin aldığını" ve "telefonlarında Ukrayna'ya ait içerikler olduğu gerekçesiyle bugün parmaklıklar ardına atıldıklarını" belirtti.
Rusya defalarca kez Ukrayna'nın elektrik şebekesini tahrip etmeye çalışarak ülkeyi ısı, elektrik ve akan sudan mahrum bıraktı. Ukrayna'nın direniş ruhunu kırma çabasında olan Rusya, aynı zamanda ülkenin savunma imalat sanayisini de sekteye uğratmaya çalıştı.
Savaş, Zaporijya'nın defalarca çatışmaların ortasında kalması ve altı reaktörünün aylardır kapalı olmasına rağmen önemli soğutma sistemlerini ve diğer güvenlik özelliklerini çalıştırmak için hala güce ve kalifiye personele ihtiyaç duyması nedeniyle nükleer felaket korkularını da beraberinde getirdi.
Rusya, nükleer güvenliği de tehdit edebilecek şekilde elektrik trafo merkezlerine saldırıyor.
Grossi, nükleer santrallere elektrik sağlayan trafo merkezlerinin hasar görmesi ya da işlevini yitirmesi durumunda, nükleer santrallerdeki acil durum dizel jeneratörlerinin felakete karşı "son savunma hattı" haline geldiğini ifade etti.