Dünyanın en iyi 10 demokrasisinden dokuzu Avrupa'dayken, ikinci sıradaki Yeni Zelanda tek istisna olarak yer alıyor.
REKLAM
Economist Intelligence Unit (EIU) tarafından Perşembe günü yayınlanan bir araştırmaya göre, doğu ve batı arasındaki bölünmelere rağmen, küresel standartlar düşse bile Avrupa'nın işleyen demokrasi standartları yüksek kalmaya devam ediyor.
En son Demokrasi Endeksi, dünya çapında bir yıl süren seçimlerin ardından küresel demokrasinin zayıfladığını ve 2024'ün "demokratik halsizlik" eğilimini sürdürdüğünü gösteriyor.
Demokrasi Endeksi Direktörü Joan Hoey yaptığı açıklamada, "2006'dan bu yana endeks trendinin de gösterdiği gibi otokrasiler güç kazanıyor gibi görünürken, dünya demokrasileri mücadele ediyor," dedi.
Yıllık olarak hazırlanan çalışma, seçim süreci ve çoğulculuk, sivil özgürlükler, hükümetin işleyişi, siyasi katılım ve siyasi kültür olmak üzere beş kategoriyi değerlendirerek her ülkeye 10 üzerinden bir puan veriyor.
Buna göre ülkeler tam demokrasiler, kusurlu demokrasiler, hibrid rejimler ya da otoriter rejimler olarak sınıflandırılıyor.
Bu yıl Norveç 9.81 ile sıralamada en üstte yer alırken, Afganistan 0.25 ile en alt sırada yer aldı.
En keskin düşüşler, "hükümetin işleyişi" ve "seçim süreci" kategorilerinde yaşanmış olup, sonuncusunun ortalaması 2023'e kıyasla 0,08 puan düştü.
Çalışmada bu durum, "2024'te pek çok ülkenin sandık başına gittiği düşünüldüğünde özellikle hayal kırıklığı yaratmıştır," şeklinde değerlendirildi.
Avrupa ise karışık bir tablo çizdi. Doğu Avrupa'da hafif bir düşüş görülürken, Batı Avrupa'da 0,01 puanlık marjinal bir iyileşme kaydedildi.
Dünyanın en iyi on demokrasisinden dokuzu Avrupa'da yer alırken, Yeni Zelanda ikinci sıradaki tek istisna.
Batı Avrupa en yüksek nota sahip ve pandemi öncesi seviyelere ulaşan tek bölge olmaya devam ediyor. Ancak rapor, halkın yaygın hoşnutsuzluğunun ana akım karşıtı partilere doğru bir kayışı körüklediğini vurguluyor.
Çalışmaya göre, "bu memnuniyetsizlik ana akım karşıtı partilere doğru artan bir kayışı körüklüyor ve bu eğilim 2024'te kıta genelinde yapılan birçok seçimde geniş bir şekilde ortaya çıktı".
Araştırmaya göre bu seçimlere, görevdeki liderlerin açık bir şekilde reddedilmesi ve düzen karşıtı ve popülist siyasi güçlere verilen desteğin artması damga vurdu.
Bölge içinde kayda değer değişimler yaşandı: Portekiz'in notu "tam demokrasi "ye yükseltilirken, Fransa "kusurlu" kategorisine düştü.
Portekiz'in notu ilk olarak 2011'de düşürülmüş ve 2019'da "tam demokrasi" statüsünü geri kazanmıştı. Ancak EUI, COVID-19 salgınından kaynaklanan kişisel özgürlük kısıtlamalarını göz önünde bulundurarak 2020'de Portekiz'in notunu tekrar düşürdü.
Fransa aynı zamanda "tam" ile "kusurlu demokrasileri" birbirinden ayıran 8.00 eşik puanına da yakın seyretmiş, 2010-13, 2015-18 ve 2020-21 yıllarında, EUI'nin "yönetimin yaygın toplumsal huzursuzluk ve/veya politika üzerinde yönetişimin altını oyan iç bölünmelerle karşı karşıya kaldığı siyasi türbülans dönemleri" olarak sınıflandırdığı dönemde ikinci kategoriye düştü.
Rapor, Fransa'nın bu yılki not indiriminin hükümete güven puanındaki kötüleşmeyi yansıttığı sonucuna varıyor.
Raporda Orta Asya ile birlikte gruplandırılan Doğu Avrupa, 0.02 puanlık düşüşle 5.35'e gerileyerek "tüm bölgeler arasında en hafif gerilemeyi" yaşadı.
Bu bölgede Çek Cumhuriyeti ve Estonya'nın "kusurlu demokrasiler" kategorisinden "tam demokrasiler" kategorisine yükseltilmesiyle bir dönüm noktası yaşandı ve Çek Cumhuriyeti'nin en üst kategoriden düştüğü 2013'ten bu yana ilk kez tam demokrasi derecesi elde etti.
Buna karşılık bu yıl Romanya, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin iptal edilmesinin ardından sıralamada 12 basamak gerileyerek "kusurlu demokrasi" statüsünden "hibrid rejim" statüsüne düştü.