Brüksel, Ukrayna'nın Rusya'ya karşı mücadelesinde ciddi sonuçları olabilecek askeri yardımın askıya alınması konusunda Washington'u eleştirmekten kaçındı.
REKLAM
Avrupa Komisyonu, ABD Başkanı Donald Trump'ın Rusya'nın söylemlerini giderek daha fazla benimsemesine ve Kremlin'in memnuniyetle karşıladığı Ukrayna'ya yönelik askeri yardımları askıya alma kararına rağmen ABD'nin "müttefik" olduğu konusunda ısrar ediyor.
Yardımın durdurulması, Trump ve başkan yardımcısı JD Vance'in Beyaz Saray'da Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile sert bir tartışmaya girerek, Ukraynalı lideri alenen azarlamasının ardından geldi. Bu sahne karşısında şaşkına dönen Avrupalılar, savaş halindeki ülkeye ve onun demokratik yollarla seçilmiş başkanına desteklerini ifade etmek için adeta tek vücut oldu.
Komisyon'un baş sözcü yardımcısı Stefan de Keersmaecker salı günü yaptığı açıklamada, "ABD ile ilgili olarak, evet, ABD bir müttefiktir," dedi.
Beyaz Saray, 1 milyar dolardan fazla silah ve mühimmatı etkilediği belirtilen yardımın durdurulması ve gözden geçirilmesinin, Zelenskiy'nin Rusya ile müzakereler yoluyla barışa ulaşmaya "kararlı" olup olmadığını göstermeyi amaçladığını belirtiyor.
Zelenskiy, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yayılmacılığını kontrol altında tutmak için güvenlik garantilerine ihtiyaç olduğunu vurgularken görüşmelere katılmaya istekli olduğunu dile getirdi. Trump bu garantileri vermeyi reddetti ve bunun yerine Ukrayna'nın madenlerini sömürmek için bir anlaşma önerdi.
İşgalci Rus güçlerine karşı mücadelesinde Kiev için ciddi ve muhtemelen telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurma riski taşıyan askıya alma konusunda tekrarlanan sorularla karşı karşıya kalan Komisyon, eleştirilerden dikkatle kaçındı.
De Keersmaecker, "Atlantik'in diğer yakasında alınan kararlar ya da yapılan duyurular hakkında yorum yapmanın bize düştüğünü sanmıyorum," dedi.
Komisyon daha önce Trump'ın gümrük vergileri uygulama, Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) yaptırım uygulama ve Paris Anlaşması'ndan çekilme kararı hakkında yorumda bulunmuştu.
"Ukrayna'yı savunmasında da desteklemenin ve daha iyi bir müzakere pozisyonunda olmasını sağlamanın önemli olduğunu biliyoruz."
İşgalin başlangıcından bu yana Kiev, Patriot hava savunma sistemleri ve Javelin tanksavar füzeleri gibi son teknoloji silahlar ve Rusya'nın askeri üstünlüğü ve savaş ekonomisiyle arasındaki boşluğu dolduracak istihbarat için ABD'ye bel bağladı.
Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü'nün son rakamlarına göre, ABD bugüne kadar 64 milyar euro, Avrupa ise 62 milyar euro askeri yardımda bulundu.
Sözcü, askıya almanın kalıcı hale gelmesi durumunda AB'nin Amerikan yardımının yerini alıp alamayacağı sorusuna Ursula von der Leyen'in bloğu yeniden silahlandırmak için 800 milyar euroya kadar savunma yatırımını harekete geçirmeye yönelik yeni planına işaret etti.
Plan öncelikle AB ülkelerine ve yerli sanayiye yönelik olsa da, savunma üretimi yeterince hızlı artarsa Ukrayna'nın da bundan faydalanması bekleniyor.
Von der Leyen, "Üye devletlerin taleplerini bir araya getirmelerine ve birlikte alım yapmalarına yardımcı olacak. Elbette bu teçhizat sayesinde üye devletler Ukrayna'ya verdikleri desteği büyük ölçüde arttırabilirler. Yani Ukrayna için acil askeri teçhizat," ifadelerini kullandı.
ABD yardımının kesilmesi Avrupa'nın, Trump'ın geçen ay Putin'le yaptığı 90 dakikalık görüşmeden bu yana Washington'un Moskova'ya yönelmesinden duyduğu endişeyi daha da arttıracak. Trump, Zelenskiy'i "diktatör" olarak nitelendirmek ve saldırgan ile saldırılan arasındaki çizgiyi bulanıklaştırmak da dahil olmak üzere giderek artan sayıda Rus konuşma noktasını benimsedi. ABD, Birleşmiş Milletler'deki başarısız bir oylamada Rusya ve Kuzey Kore'nin yanında yer alarak demokratik müttefikleriyle saflarını açıkça bozdu.
Kremlin, hızlı yeniden hizalanmanın altını çizerek, Trump'ın kararını memnuniyetle karşıladı.
Reuters'a konuşan Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, "Eğer bu doğruysa, bu Kiev rejimini barış sürecine (gelmeye) gerçekten teşvik edebilecek bir karardır," dedi.
"ABD'nin bugüne kadar bu savaşın ana tedarikçisi olduğu açıktır. Eğer ABD (silah tedarikçisi) olmaktan vazgeçer ya da bu tedariki askıya alırsa, bu muhtemelen barış davasına yapılacak en iyi katkı olacaktır."
Öte yandan, Çek Cumhuriyeti Başbakanı Petr Fiala da Trump'ın hamlesinin Avrupa'nın güvenliğini güçlendirmek ve Ukrayna'ya desteği arttırmak için "temel bir değişim" gerektirdiğini ifade etti.
Fiala sosyal medyada yaptığı paylaşımda, "Rusya'nın hepimizi tehdit eden saldırgan politikasının başarılı olmasına izin veremeyiz," diye yazdı. "Bizim adımıza temel uluslararası güçlüklerin üstesinden gelmek için başkalarına bel bağlama dönemi sona ermiştir."
Fiala ve diğer AB liderleri perşembe günü Ukrayna ve savunma konularının ele alınacağı acil bir zirve için bir araya gelecek. Başlangıçta zirvenin Ukrayna'ya yeni askeri yardım sağlamak üzere milyarlarca dolarlık bir fonun onaylanmasıyla sonuçlanması bekleniyordu. Ancak Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın veto tehdidi bu niyeti boşa çıkardı: zirvenin sonuç bildirgesinin son versiyonunda önerilen fona yapılan atıflar çıkarıldı.