Kiev, Washington'a kritik minerallere ve diğer doğal kaynaklara erişim sağlayarak, Rusya'nın işgaline karşı mücadelesinde uzun vadeli ABD desteğini güvence altına almayı umuyor.
REKLAM
Bir milletvekili, Ukrayna Parlamentosu'nun ABD ile imzalanan önemli maden anlaşmasını oybirliğiyle onayladığını açıkladı.
Ukraynalı milletvekili Yaroslav Zheleznyak, Telegram hesabından yaptığı açıklamada, parlamentonun 338 üyenin lehte oy kullanmasıyla, gerekli 226 oyun çok üzerinde bir oyla anlaşmayı onayladığını belirtti. Hiçbir milletvekili aleyhte oy kullanmadı ya da çekimser kalmadı.
Anlaşmanın hayata geçirilmesinde önemli bir adım olan onay, Washington ile ortak bir yatırım fonu oluşturulmasını öngörüyor.
Onay, Ukrayna ve ABD'nin, ABD'nin Ukrayna'nın kritik madenlerine ve diğer doğal kaynaklarına erişimini sağlaması beklenen anlaşmayı imzalamasından bir hafta sonra geldi.
Kiev, anlaşmanın Rusya'ya karşı savunması için uzun vadeli ABD desteği sağlamasını umuyor.
Anlaşma aylarca süren gergin müzakereler sonucunda şekillendi. Ukraynalı yetkililer, 1 Mayıs'ta imzalanan nihai anlaşmanın Ukrayna için önceki versiyonlarından çok daha faydalı olduğunu belirtiyor. Yetkililere göre, anlaşmanın daha önceki versiyonları, Washington'a ülkenin kaynakları üzerinde benzeri görülmemiş haklar verirken, Kiev'i küçük ortak statüsüne indirgiyordu.
Anlaşma, Ukrayna için bir yeniden yapılandırma fonu oluşturuyor ve Ukraynalı yetkililer bu fonun gelecekte Amerikan askeri yardımını garanti altına alacak bir araç olmasını umuyor.
Bir önceki anlaşma bu yılın başlarında imzalanmak üzereyken ABD Başkanı Donald Trump, Başkan Yardımcısı J.D. Vance ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy arasında Oval Ofis'te yaşanan gergin bir tartışmanın ardından raydan çıkmıştı.
Ukrayna Ekonomi Bakanı Yulia Svyrydenko geçen hafta Facebook'ta yaptığı bir paylaşımda, "Anlaşmanın her iki ülke için de karşılıklı fayda sağlayan bir versiyonunu oluşturduk," dedi.
Svyrydenko, "Bu, ABD'nin Ukrayna'da uzun vadeli barışı destekleme taahhüdünü not ettiği ve Ukrayna'nın nükleer cephaneliğinden vazgeçerek küresel güvenliğe yaptığı katkıyı tanıdığı bir anlaşmadır," dedi.
Anlaşma bu ayın başlarında imzalanmadan önce Dışişleri Bakanlığı, "ABD, Ukrayna'nın dostudur" diyerek anlaşmayı övmüştü.
Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Mignon Houston, Euronews'e verdiği röportajda, "Mineraller anlaşması Ukrayna ile kalıcı ekonomik ortaklıklar sağlamak içindir. Biz bu ortaklığın güvenliğe ve barışa dayalı olmasını istiyoruz. Bu, Ukrayna'daki insanların hak ettikleri geleceğe sahip olmaları için gerekli koşulların yaratılmasına dayanıyor," dedi.
Ukrayna bu anlaşmayı en büyük ve en önemli müttefikinin angaje kalmasını ve Rusya'nın geniş çaplı işgaline karşı üç yıldır verdiği mücadelede kilit rol oynayan askeri desteği dondurmamasını sağlamanın bir yolu olarak görüyor.
ABD adına anlaşmayı imzalayan Hazine Bakanı Scott Bessent yaptığı açıklamada, "Bu anlaşma Rusya'ya, Trump yönetiminin uzun vadede özgür, egemen ve müreffeh bir Ukrayna'yı merkeze alan bir barış sürecine bağlı olduğunu açıkça gösteriyor," dedi.
Anlaşma neleri içeriyor?
Ukrayna hükümeti tarafından yayınlanan bir metne göre anlaşma, nadir toprak elementleri de dâhil olmak üzere minerallerin yanı sıra petrol ve doğal gaz da dâhil olmak üzere diğer değerli kaynakları da kapsıyor. Ukrayna devleti için halihazırda bir gelir kaynağı olan kaynakları ise içermiyor.
Anlaşma kapsamındaki herhangi bir kâr, yeni yatırımların başarısına bağlı. Ukraynalı yetkililer ayrıca anlaşmanın Kiev için herhangi bir borç yükümlülüğüne atıfta bulunmadığını, yani fondan elde edilecek kârın muhtemelen ABD'ye önceki desteği için geri ödemeye gitmeyeceğini belirttiler.
Yetkililer ayrıca, anlaşmanın kaynakların tam mülkiyetinin Ukrayna'da kalmasını sağladığını ve neyin nerede çıkarılacağını devletin belirleyeceğini vurguladı.
Anlaşma metninde 55 maden listeleniyor ancak daha fazlası üzerinde de anlaşmaya varılabileceği belirtiliyor.
Trump, Ukrayna'nın nadir toprak elementlerine yönelik ilgisini defalarca dile getirdi ve bunlardan bazıları, titanyum, lityum ve uranyum gibi diğer kritik minerallerle birlikte listeye dahil edildi.
Yatırım fonu nasıl çalışacak?
Svyrydenko'ya göre, anlaşma bir yeniden yapılandırma yatırım fonu kuruyor: hem ABD hem de Ukrayna bu fonun yönetiminde eşit söz hakkına sahip olacak.
Fon, Ukrayna'nın Amerika ve Avrupa ülkelerinden yatırım ve teknoloji çekeceğini umduğu International Development Finance Corporation ajansı aracılığıyla ABD hükümeti tarafından desteklenecek.
Ukrayna'nın devlete ait doğal kaynaklardan gelecekte elde edilecek tüm kârın yüzde 50'sini fona aktarması bekleniyor. ABD ise doğrudan fon ve ekipman şeklinde katkıda bulunacak, bunlar arasında çok ihtiyaç duyulan hava savunma sistemleri ve diğer askeri yardımlar da yer alıyor.
Fona yapılan katkılar madencilik, petrol ve gazın yanı sıra altyapı ile ilgili projelere yeniden yatırılacak.
Svyrydenko, ilk 10 yıl boyunca fondan hiçbir kâr alınmayacağını belirtti.
Trump yönetimi başlangıçta Washington'un savaş zamanı verdiği desteğin karşılığı olarak sömürülen madenlerden 500 milyar dolar (442 milyar euro) kar elde edeceği bir anlaşma için bastırmıştı.
Ancak Zelenskiy bu teklifi reddederek, "10 nesil Ukraynalı tarafından ödenecek" bir anlaşmaya imza atmayacağını söylemişti.