İtalyanlar, çalışma hayatı ve vatandaşlıkla ilgili beş referandum sorusu için oy kullanmaya çağrıldı. Referandumlar feshedilebilir nitelikte ve onaylanması için seçmenlerin en az yüzde 50 artı birinin oyu gerekiyor.
İtalya'da halk, iş gücü ve vatandaşlık konularındaki beş ayrı iptal (abrogatif) referandumu için sandık başına gidiyor. Bu referandumlar, mevcut bir yasa veya kararnamenin yürürlükten kaldırılıp kaldırılmaması yönünde karar verilmesini amaçlıyor. Geçerli sayılabilmesi için katılım oranının yüzde 50+1 olması gerekiyor.
Oylama, 8 Haziran Pazar ve 9 Haziran Pazartesi günleri yapılırken, ülkenin çeşitli bölgelerinde gerçekleştirilen yerel seçimlerle de aynı tarihlere denk geliyor.
Referandumlar, son yıllarda siyasi tartışmalara neden olan iki ana konuyu hedef alıyor: 2016 Jobs Act yasasıyla şekillenen iş gücü piyasası reformu ve göçmenlerin kabulü ile entegrasyon politikaları.
5 sorunun 4’ü iş gücüyle ilgili
İlk dört referandum sorusu, çalışan haklarının artırılması, küçük işletmelerin çalışanlarına karşı yükümlülükleri, kısa süreli iş sözleşmeleri ve taşeron işçilerin güvenliği gibi konuları kapsıyor.
Beşinci referandum ise, İtalyan vatandaşlığına hak kazanmak için gerekli süreyi 10 yıldan 5 yıla indirmeyi öneriyor.
Bu girişimler, sendikalar ve sivil toplum örgütleri tarafından hazırlandı. Vatandaş inisiyatifi olarak nitelendirilen referandumlarda, özellikle İtalya Genel İşçi Konfederasyonu (CGIL) ve Europa+ partisi öne çıkıyor. Siyasi destekçiler arasında Demokratik Parti, Beş Yıldız Hareketi ve Yeşil & Sol İttifakı da yer alıyor.
Meloni hükümeti için bir test mi?
Başbakan Giorgia Meloni’nin liderliğindeki iktidar partileri, referandumlara karşı çıktı. Bazı hükümet yetkilileri, vatandaşlara sandığa gitmemeleri çağrısında bulundu. Siyasi yorumcular, bu referandumu Meloni hükümeti için bir kamuoyu testi olarak değerlendiriyor.
Pazar günü öğle saatlerinde (12:00) neredeyse tüm sandıklardan gelen verilere göre katılım oranı sadece yüzde 7 civarında. Bu durum, referandumların geçerli sayılması için gereken yüzde 50’lik eşiğe ulaşılamayabileceği yönünde endişelere yol açtı. Karşılaştırmak gerekirse, 2011’de yapılan ve geçerli sayılan son referandumda, aynı saatte katılım oranı yüzde 11,6 idi.
Oy verme işlemi pazar günü 07:00-23:00, pazartesi günü ise 07:00-15:00 saatleri arasında devam edecek.