Kasım ayı sonundaki resmi son tarihten önce daha fazla AB ülkesi kredi talebinde bulunmaya karar verebilir.
REKLAM
18 AB ülkesi savunma projelerini finanse etmek üzere Avrupa Komisyonu tarafından verilen krediler için talepte bulunurken, Polonya toplam talebin üçte birinden fazlasını istedi.
AB yürütme organı çarşamba günü yaptığı açıklamada Belçika, Bulgaristan, Çekya, Estonya, Yunanistan, İspanya, Fransa, Hırvatistan, İtalya, Güney Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya ve Finlandiya'nın 29 Temmuz'a kadar Avrupa Güvenlik Eylemi (SAFE) olarak adlandırılan kredilere erişim talebinde bulunduğunu bildirdi.
Talep ettikleri toplam para 127 milyar euro tutarında.
Polonya Başbakan Yardımcısı, ülkenin Komisyon'a sunduğu projelerin toplam fiyat etiketinin "yaklaşık 45 milyar euro" olduğunu söyledi.
Władysław Marcin Kosiniak-Kamysz, X'te yayınlanan bir yazısında "Bu programdan sağlanan fonların Polonya Silahlı Kuvvetlerinin temel yeteneklerini ve diğerlerinin yanı sıra 'Doğu Kalkanı' programı da dahil olmak üzere güvenlik programlarımızı güçlendirmesini istiyoruz," dedi.
"Alacağımız nihai miktar, başvuru sayısına ve Avrupa Komisyonu'nun üye devletler arasında fon tahsisine bağlı olacaktır. Bu fonları güvence altına almak, savunma sanayimizin güvenliği ve gelişimi için somut bir yatırımdır. Aynı zamanda tüm AB ve NATO'nun güvenliğini, caydırıcılık kabiliyetini ve savunmasını da güçlendirir."
Varşova'nın savunma harcamaları 2022'de gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 2,7'sinden 2024'te yüzde 4,2'ye yükselerek herhangi bir NATO müttefiki için en yüksek seviyeye ulaştı. Bu yıl da yüzde 4,7'ye yükselmesi bekleniyor.
Komisyon'un SAFE olarak adlandırılan silah karşılığı kredi programı, on yılın sonuna kadar AB genelinde savunmaya yüz milyarlarca euro yatırım yapılmasını hedefleyen 'Hazırlık 2030' önerisinin önemli bir ayağını oluşturuyor.
Birçok üye ülkeden daha iyi bir kredi notuna sahip olan AB'nin yürütme organı, üye ülkelerin savunma alımlarını birlikte finanse etmelerini öngören program aracılığıyla piyasalarda 150 milyar euroya kadar kaynak yaratmayı planlıyor.
Savunma ve Uzaydan sorumlu Komisyon Üyesi Andrius Kubilius yaptığı açıklamada, programa gösterilen "yoğun ilginin" "AB'nin güvenlik ve savunma alanındaki birlik ve azmini gösterdiğini" söyledi.
Resmi başvuru için son tarih 30 Kasım 2025, yani SAFE'den yararlanmak isteyen toplam üye ülke sayısı ve talep edilen miktar artabilir. Komisyon sözcüsü Euronews'e Kubilius'un diğer üye ülkelerle temas halinde olduğunu ve "bu rakamın artacağından oldukça emin olduğunu" söyledi.
SAFE kredilerini güvence altına almak için projelerin Avrupa tercihini içermesi gerekiyor - yani satın alınan silah sisteminin değerinin yaklaşık üçte ikisinin AB üyesi bir ülkede, Ukrayna'da veya bir Avrupa Ekonomik Alanı/Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkesinde üretilmesi gerekiyor.
Ancak diğer bazı üçüncü ülkeler de AB üyesi ülkelerle aynı düzeyde katılabilmeyi umuyor. Bunlar arasında İngiltere ve Kanada da yer alıyor, ancak öncelikle mali katkı da içeren ikili bir anlaşmayı müzakere etmeleri gerekiyor.
SAFE için bir diğer koşul da projelerin mühimmat, insansız hava aracı ve insansız hava aracı karşıtı sistemler, hava savunması ve askeri hareketlilik gibi öncelikli kabiliyetleri hedef almasıdır.
Askeri harcamalarını arttırmanın siyasi açıdan hassas bir konu olduğu bazı üye devletler, sadece Ukrayna'ya yönelik satın almaları finanse etmek için kredi almaya karar verebilirler. Almanya gibi diğer ülkeler de SAFE tedarik projelerine katılabileceklerini ancak bunları kendi kasalarından finanse edeceklerini belirtmişlerdir.