Fransa, AB'nin ikinci büyük ekonomisi ve uzun süreli bir çıkmazın Euro Bölgesi ekonomisini olumsuz etkileyebileceği endişeleri artıyor.
Fransa’daki siyasi ve ekonomik kriz henüz AB genelinde alarm zillerini çaldırmış değil, ancak krizin uzaması halinde Euro Bölgesi’nin büyüme beklentilerini ve birliğin 2 trilyon euroluk uzun vadeli bütçe müzakerelerini etkileyebileceğine dair endişeler artıyor.
Başbakan Sebastien Lecornu’nun hükümeti, pazartesi sabahından itibaren “geçici” konumda. Kabinenin açıklanmasından 24 saatten kısa süre sonra çökmesi, Paris’te ciddi bir siyasi krize yol açtı.
Krizin merkezinde, ülkenin zor durumda olan maliyesini nasıl düzene sokulacağı konusundaki anlaşmazlıklar bulunuyor. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Mayıs 2022’de başlayan ikinci döneminde beşinci başbakanını da kaybetmiş oldu. Bu siyasi çıkmaz, borsalarda düşüşe ve devlet tahvili getirilerinde artışa yol açarak ekonomiyi etkilemeye başladı.
Üç hafta önce kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Fransa’nın notunu A+ seviyesine düşürmüştü. Kuruluş, hükümetin GSYİH’nin yüzde 5,4’ü civarındaki bütçe açığını, AB’nin yüzde 3’lük kuralına indirme kapasitesinden şüphe duyduğunu belirtmişti. Moody’s ve Standard & Poor’s da önümüzdeki haftalarda değerlendirmelerini güncelleyecek.
Avrupa Politika Merkezi’nden Philipp Lausberg, Euronews’e yaptığı açıklamada, benzer not indirimlerinin “tahvil getirilerinde ve faiz farklarında daha fazla artışa yol açabileceğini” belirtti. Lausberg’e göre, “AB’nin ve Euro Bölgesi’nin ikinci büyük ekonomisi olarak Fransa’daki bu durumun etkileri yalnızca ülke içinde değil, tüm Avrupa’da hissedilecektir.”
Yine de uzmanlar şimdilik sınır ötesi bir yayılma riskinin düşük olduğunu vurguluyor. Lausberg, Fransız ekonomisinin halen “oldukça dayanıklı” olduğunu ve siyasi durum kısa sürede istikrara kavuşursa Euro Bölgesi üzerindeki etkinin “önemsiz” kalacağını söylüyor.
Üst düzey bir AB yetkilisi de, şu ana kadar piyasaların sakin tepkisinin “birlik ekonomisine duyulan güvenin göstergesi” olduğunu dile getirdi. Yetkiliye göre, “piyasalar, siyasi karmaşa yatıştıktan sonra Fransa’da istikrarlı bir hükümetin yeniden normal politika üretimine geçeceğine inanıyor.”
Ancak aynı yetkili, “mali istikrarın ekonomik ve dolayısıyla para birimi istikrarının temel unsuru” olduğunu hatırlatarak, risklerin tamamen göz ardı edilmemesi gerektiğini de ekledi.
Fransa’daki siyasi kriz, aynı zamanda AB’nin 2027–2034 dönemini kapsayacak 2 trilyon avroluk yeni bütçe müzakerelerini de zorlaştırabilir. Komisyonun yaz aylarında açıkladığı teklif, tarım ve uyum fonlarının bir kısmını savunma ve rekabet programlarına kaydırmayı öngörüyor. Ancak üye devletler, katkı paylarını artıramayacaklarını açıkça belirtti.
Lausberg’e göre, Fransa’daki belirsizlikler bu süreçte “müzakerelerin yavaşlamasına” yol açabilir: “Bu da ekonomik aktörler açısından en istenmeyen şey olan belirsizliği artırır.”
Cumhurbaşkanı Macron, Lecornu’ya çarşamba akşamına kadar yeni bir “eylem ve istikrar platformu” oluşturma görevi verdi. Ancak Macron'a istifa çağrıları giderek yükseliyor. Hem aşırı sağdan hem de aşırı soldan gelen istifa çağrıları artık merkez siyasete de sıçramış durumda. Eski Başbakan Edouard Philippe de Macron’un görevden çekilmesi yönündeki taleplere katıldı.
Şu an için zor durumda olan Macron ise şimdilik sonraki adımına dair net bir sinyal vermedi; yalnızca, “Eğer Lecornu’nun son girişimi başarısız olursa, üzerime düşen sorumluluğu alacağım,” demekle yetindi.