ABD Başkanı Donald Trump'ın Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile Budapeşte'de bir zirve gerçekleştireceğini açıklamasının ardından Avrupalı liderler Ukrayna'ya destek için safları sıklaştırdı.
Avrupalı liderler, salı günü ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’da mevcut cephe hattı boyunca bir ateşkes kurulmasına yönelik önerisine destek verdi.
Trump’ın planı, Avrupalılardan farklı olarak, savaşı mevcut temas hattında bitirmeye dayanıyor. Avrupa liderleri ise bunu daha ileri müzakereler için bir başlangıç noktası olarak görüyor.
Trump, geçtiğimiz hafta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesinin ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile Beyaz Saray’daki görüşmesinin ardından bu planı gündeme getirdi.
Geçen cuma günü Zelenskiy ile yaptığı görüşmenin ardından Trump, kendi platformu Truth Social’da “Artık öldürmeyi durdurmanın ve bir anlaşmaya varmanın zamanı geldi. Bulundukları yerde dursunlar. Her ikisi de zafer ilan etsin,” dedi.
Salı günü 10 üst düzey Avrupa lideri ve Zelenskiy tarafından yayımlanan ortak açıklamada, “Çatışmaların derhal durması ve mevcut temas hattının müzakerelerin başlangıç noktası olması gerektiği yönündeki Trump’ın tutumunu güçlü biçimde destekliyoruz,” ifadeleri yer aldı.
Açıklamada, “Uluslararası sınırların zor yoluyla değiştirilemeyeceği ilkesine bağlı kalmaya devam ediyoruz,” denildi.
Liderler, Rusya’yı Ukrayna’da derhal ve koşulsuz ateşkesi kabul etmeyi reddederek işi yokuşa sürmekle suçluyor.
Trump da Putin’le Alaska’da buluşmadan önce bu öneriyi benimsemiş, ancak o görüşmenin ardından tam kapsamlı bir barış anlaşması çağrısına yönelmişti.
Önce ateşkes olmadan doğrudan bir anlaşmaya gitmek, Kremlin’in istediği strateji; çünkü bu, ülkenin Ukrayna’ya yönelik amansız bombardımanını sürdürmesine, muhtemelen daha fazla toprak ele geçirmesine ve müzakere masasında Kyiv’in elini zayıflatmasına olanak tanıyor.
Hafta sonu Trump, tarafların “bulundukları yerde, cephe hatlarında durmaları” gerektiğini söyleyerek ilk ateşkes önerisine geri dönmüş göründü.
Trump, Air Force One uçağında yaptığı açıklamada, “Evinize dönün, insanları öldürmeyi bırakın, bu işi bitirin,” dedi.
Trump, Rusya’nın kısmen işgal ettiği ancak bütünüyle kendi topraklarına katmak istediği Ukrayna’nın doğusundaki Donbas’tan vazgeçmesi için Zelenskiy’e baskı yaptığı iddiasını reddetti.
Zelenskiy ise Ukrayna anayasasının herhangi bir toprak devrini yasakladığını vurgulamıştı.
Avrupalı liderler, “Rusya’nın oyalama taktikleri defalarca gösterdi ki barış konusunda ciddi olan tek taraf Ukrayna’dır. Hepimiz Putin’in şiddeti ve yıkımı seçmeye devam ettiğini görebiliyoruz,” dedi.
“Bu nedenle açıkça belirtiyoruz ki Ukrayna, herhangi bir ateşkesten önce, ateşkes sırasında ve sonrasında mümkün olan en güçlü konumda olmalıdır. Putin barış yapmaya hazır olana kadar Rusya’nın ekonomisine ve savunma sanayisine baskıyı artırmalıyız.”
Açıklama; Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Polonya Başbakanı Donald Tusk, Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Finlandiya Başbakanı Alexander Stubb ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy tarafından imzalandı.
Açıklama, Avrupalıların Washington’un sürekli değişen diplomasisi ve Macaristan’ın ev sahipliğinde yapılması planlanan bir Trump-Putin zirvesi ihtimaliyle yüzleştiği bir dönemde geldi.
Macaristan, Ukrayna’ya yönelik ortak desteği defalarca engellemeye çalışmış bir ülke.
Trump’ın geçen hafta yaptığı, Putin’le Budapeşte’de görüşmeye hazır olduğunu duyurması, AB yaptırımları altında bulunan ve Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından hakkında tutuklama emri çıkarılan Rus liderin, tam kapsamlı işgalin başlamasından bu yana ilk kez Avrupa topraklarına adım atması anlamına geliyor.
Gece boyunca, Amerikan medyasında çıkan haberlerde, Moskova’nın tutumunun değişmediğinin hissedilmesi üzerine, beklenen zirvenin ertelenebileceği ya da hiç gerçekleşmeyebileceği bildirildi.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik topyekün savaşı, perşembe günü yapılacak AB zirvesinin başlıca gündem maddesi olacak ve Zelenskiy’nin zirveye bizzat katılması bekleniyor.
Ertesi gün ise Starmer, müttefiklerini Londra’da “Gönüllüler Koalisyonu” toplantısında ağırlayacak.
Brüksel şu anda, Slovakya tarafından engellenen yeni bir AB yaptırım paketi üzerinde ve Rusya’nın dondurulmuş varlıklarının kullanılarak Ukrayna’ya uzun vadeli destek için 140 milyar euroluk kredi sağlanmasını öngören çığır açıcı bir girişim üzerinde çalışıyor.