Otuz yılı kapsayan bir çalışmada, daha fazla patates yemek tip 2 diyabet riskiyle ilişkilendiriliyor ve patates kızartması bunun başlıca sorumlusu olarak görülüyor.
Yeni bir araştırmaya göre, haftada üç porsiyon patates kızartması yemek, tip 2 diyabete yakalanma riskinizi yüzde 20 oranında artırabilir.
Ancak patates severlerin umutsuzluğa kapılmasına gerek yok. The BMJ'de yayınlanan çalışmaya göre, benzer miktarlarda fırınlanmış, haşlanmış veya patates püresi yiyen kişilerin kronik rahatsızlığa yakalanma riski önemli ölçüde yüksek değildi.
Harvard Üniversitesi liderliğindeki ekip, "Daha yüksek patates alımı ile artan [tip 2 diyabet] riski arasındaki ilişki, öncelikle patates kızartması alımından kaynaklanmaktadır," dedi.
Patates lif, potasyum ve C vitamini gibi besinler içerir, ancak aynı zamanda enerji sağlayan glikoza dönüşen bir karbonhidrat türü olan nişastayı da bol miktarda içerir.
Patates daha yüksek tip 2 diyabet, yüksek tansiyon ve kilo alma riski ile ilişkilendirilmiştir.
Ancak son bulgular, sağlığımız söz konusu olduğunda yiyeceklerimizi nasıl hazırladığımızın oldukça önemli olduğunun altını çiziyor.
Barselona Katalonya Açık Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olan Diana Diaz Rizzolo yaptığı açıklamada, "Beslenmede önemli olan sadece ne yediğimiz değil, aynı zamanda bunu yaparken ne yemeyi bıraktığımızdır," dedi.
Çalışmaya Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan 205 binden fazla kişi katılmış ve araştırmacılar otuz yılı aşkın bir süre boyunca bu kişilerin diyetlerini takip etmiştir. Bu süre zarfında 22 binden fazla kişiye tip 2 diyabet teşhisi konuldu.
Çalışma, nadiren patates yiyen kişilerle karşılaştırıldığında, haftada en az yedi porsiyon patates yiyenlerin tip 2 diyabete yakalanma riskinin yüzde 12 daha yüksek olduğunu ortaya koydu.
Ancak haftada üç kez patates kızartması yiyenlerin diyabet riski, nadiren yiyenlere kıyasla yüzde 20 daha yüksekti. Haftada yedi porsiyonda ise risk yüzde 27'ye yükseldi.
İspanya'daki Vithas Sevilla Hastanesi'nde endokrinoloji ve beslenme uzmanı olan ve çalışmaya katılmayan Cristobal Morales, bulguların insanların tam tahıllara öncelik vermeleri ve "patates gibi başlangıçta 'sağlıklı' görünen seçenekler söz konusu olduğunda bile" yedikleri kızarmış yiyecek miktarını sınırlamaları gerektiğini gösterdiğini söyledi.
Çalışma sağlıklı beslenme için ne anlama geliyor?
Çalışmanın bazı sınırlamaları var. Genel olarak, daha fazla patates yiyen insanlar daha az aktif olma, daha az besleyici diyetlere sahip olma ve daha fazla kalori tüketme eğilimindeydi. Diyetlerinde kırmızı et, yumurta, rafine tahıllar ve şekerli içecekler ağırlıktaydı.
Araştırmacılar yaşam tarzı ve demografik özellikleri dikkate almaya çalışmışlardır, ancak sonuçlar yine de bu faktörlerin bir sonucu olarak çarpıtılmış olabilir.
Rapor ayrıca patates kızartması yemenin gerçekten tip 2 diyabete neden olduğunu ortaya koymuyor. Sadece ikisinin ilişkili olduğunu gösteriyor.
Bulgular, patatesin sağlığımız üzerindeki etkisine ilişkin bilimsel tartışmalara katkıda bulunmaktadır. Benzer şekilde tasarlanmış 2015 tarihli bir çalışma, daha fazla patates yemenin daha yüksek diyabet riskiyle bağlantılı olduğunu ortaya koymuş, ancak patates kızartması ile haşlanmış, fırınlanmış veya püre haline getirilmiş patates arasında bir ayrım yapmamıştır.
Aynı zamanda 2019'da bir uzman paneli, insanların patates alımını haftada yaklaşık 350 gramla sınırlamalarını tavsiye etti - kabaca bir büyük Russet patatesi.
Ancak diğer araştırmacılar patateslerin genellikle tabakta sadece bir öğe olduğunu, yani tüm suçu üstlenmemeleri gerektiğini belirtiyor. Örneğin Amerikalılar patatesi kırmızı ya da işlenmiş etle birlikte tüketme eğilimindedir ki bu da tip 2 diyabet ve diğer sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilmektedir.
Araştırmada yer almayan Diaz Rizzolo, son bulguların "nasıl hazırlandıklarını, neyle birlikte sunulduklarını ya da neyle değiştirildiklerini dikkate almadan bütün gıdaları şeytanlaştırmamamız gerektiği" fikrini güçlendirdiğini söyledi.
Bağımsız uzmanlar, sağlıklı beslenmek isteyen insanların hem patatesin nasıl pişirildiğini hem de masadaki alternatifleri göz önünde bulundurması gerektiğini belirtiyor.
Örneğin, patates kızartmaları genellikle aşırı işlenmiş gıdalardır ve bu tür gıdalar kötü sağlıkla ilişkilendirilmiştir. Bu arada, fırınlanmış, haşlanmış veya püre haline getirilmiş patatesler tipik olarak minimum düzeyde işlenmiştir.
Genel olarak Morales, çalışmanın "net bir mesajı olduğunu, tip 2 diyabeti önlemenin sağlıklı yaşam tarzlarını ve beslenmeyi benimsemek ve sürdürmekle başladığını" belirtti.