Koalisyon hükümeti pazartesi günü, 20 saat süren yoğun müzakerelerin ardından önemli bir ilerleme kaydetti.
Aylar süren görüşmeler, belirsizlikler ve kaçırılan takvimlerin ardından Belçika hükümeti, çok yıllı bütçe planı konusunda anlaşmaya vardı.
Ancak pazartesi günü sağlanan uzlaşma, pazar akşamı başlayan üç günlük ülke çapı grevin önüne geçmeye yetmedi.
Beş partili koalisyon, 20 saat süren maraton görüşmelerin ardından nihayet uzun süredir ertelenen bütçe anlaşmasını imzaladı. Böylece Başbakan Bart de Wever, bütçe sorununu "Noel'den önce çözüme kavuşturma" yönündeki sözünü tutmuş oldu.
Başbakan, X'teki paylaşımında bütçe anlaşmasını şu sözlerle savundu: "Bugün çaba gösteriyoruz, karşılığını yarın alacağız. Refah devletimizi geleceğe ancak bu fedakârlıklarla taşıyabiliriz."
Kabul edilen yeni bütçe planına göre, belirli ürün ve hizmetlere uygulanan vergi artışları ve kamu harcamalarındaki kesintiler yoluyla, federal bütçe açığının 2029 yılına kadar 9,2 milyar euro düşürülmesi hedefleniyor.
Belçika’nın bütçe açığı 2024 sonunda yüzde 4,5 seviyesine çıktı ve ülkenin kamu borcu, GSYH’sinin yüzde 100’ünü aştı. Bu tablo, AB’nin koyduğu mali kuralların ihlali anlamına geliyor. Çünkü AB, üye ülkelerin bütçe açığının en fazla yüzde 3, kamu borcunun ise GSYH’nin yüzde 60’ını geçmemesini şart koşuyor.
Bütçe planında neler var?
Görüşmelerin en tartışmalı başlıklarından biri genel KDV artışıydı. Ancak partiler bu konuda anlaşmaya varamadı.
Sonuç olarak, belirli ürün ve hizmetler dışında genel bir KDV artışı yapılmayacak.
En fazla etkilenecek alanlardan biri eğlence sektörü olacak. Otel konaklamaları, paket yemekler ve sinema biletlerine zam gelmesi bekleniyor.
Uçak biletlerine ek vergi getirilecek, AB dışı e-ticaret platformlarından (Shein, Temu gibi) yapılan alışverişlerde yeni bir paket vergisi uygulanacak ve bankalara yeni bir vergi yükümlülüğü getirilecek.
VRT’nin haberine göre doğal gazdaki özel tüketim vergisi artırılacak, buna karşılık elektrik fiyatları düşecek.
Enflasyonla bağlantılı otomatik maaş artışı (endeksleme) de masadaki kritik konulardandı. Belga’ya göre çoğu çalışan tam endekslemeyi almaya devam edecek, ancak aylık brüt 4 bin euronun üzerinde kazananların artışı sınırlandırılacak.
Reform Hareketi Partisi Başkanı Georges-Louis Bouchez, “Sesimiz duyuldu,” diyerek KDV artışının reddedilmesinden ve endekslemenin korunmasından memnuniyet duyduğunu belirtti. Bouchez, X’te “KDV oranları artmıyor! Alışveriş sepeti korunuyor, ücret endekslemesi sosyal düzenlemeyle tam olarak sürüyor ve vergi reformu ilerliyor,” dedi.
Sağlık alanında ise hastaların doktor ziyaretlerinde cepten yaptıkları ödemenin artırılması planlanıyor; artışın miktarı henüz net değil.
Hükümet ayrıca uzun süreli hastalık izninde bulunan 100 bin kişiyi iş gücüne geri kazandırmayı hedefliyor.
Önlemlerin tam olarak ne zaman hayata geçirileceği ise belirsizliğini koruyor.
The Brussels Times’a göre bütçe planı karışık tepkilerle karşılandı. İşçi sendikası ABVV, anlaşmanın “yükü çalışanlara ve hastalara yüklediğini, büyük servet sahiplerinin ise yine korunduğunu” savunarak eleştirdi.
Üç günlük ülke çapında grev
Belçika’nın artan ulusal borcu karşısında hükümetin aldığı mali önlemler kamuoyunda uzun süredir hoşnutsuzluğa neden oluyor. Grevler son aylarda hem daha büyük katılımla hem de daha sık gerçekleşir hale geldi.
Ülkenin üç büyük sendikasının öncülüğündeki mevcut üç günlük grev, hükümetin emeklilik ve işgücü piyasası reformlarına karşı bir protesto olarak planlanmıştı ve bütçe anlaşmasına rağmen devam ediyor.
Toplu taşıma çalışanları pazar akşamı greve başlamıştı. Pazartesi günü boyunca tren, otobüs, metro ve tramvay hatlarında ciddi aksaklıklar yaşandı.
Salı günü grev kamu sektörüne yayılacak; okullar ve bazı kamu hizmetleri etkilenecek. Tatil dönemi göz önüne alındığı için posta hizmetlerinde sınırlı aksama bekleniyor.
Çarşamba günü grevler en üst seviyeye ulaşacak. Sendikaların ülke çapında iş bırakma çağrısı nedeniyle, hem Brüksel Zaventem hem de Charleroi havalimanlarında büyük aksaklıklar ve kaos yaşanması bekleniyor.