Kenya referanduma hazırlanıyor: Halk, 4 ağustosta, başbakan Raila Odinga’nın hararetle desteklediği yeni anayasaya evet ya da hayır diyecek.
Anayasa taslağı cumhurbaşkanı Mwai Kibaki ve başbakanın koalisyon hükümeti tarafından hazırlandı. 2007 seçimlerinde iki ana rakibin koalisyonu, 1500 kişinin öldüğü seçim sonrası şiddet olaylarının ardından uzlaşının neticesi.
İşin başında, Kibaki ve Odinga, dengeleri güçlendirmek ve seçim sonrası ülkeyi sarsan şiddete yeniden mahal vermemek için yeni anayasa konusunda anlaştı.
Euronews, başbakan Odinga’yla Fransa ziyareti sırasında görüştü.
Olaf Bruns, euronews:
“Yeni anayasanın Kenya’ya getireceği değişikliklerden bahseder misiniz?”
Odinga:
“Kenyalılar ilk kez başkanlık sistemine kavuşacak. Başkanla birlikte, yardımcısı ve kabine üyeleri seçilecek. Yasama, yürütme ve yargı birbirinden ayrı tutulmuş olacak. Diyebiliriz ki ilk defa Kenyalılar, kuvvetler ayrılığını temin edecek hükümet yapısına sahip olacak. Oturulan koltuğun gücüyle, sahip olunan yetkilerle, emperyal idareyle görevi kötüye kullanma, artık geçmişte kaldı.”
euronews:
“Fakat, güçlü bir adam için bu güçlü başkanlık pozisyonu, iktidarı tek elde toplamaya kalkışmak anlamına gelmiyor mu?”
Odinga:
“Böyle diyemeyiz. Geçmişte, iktidar, anayasal düzenlemelerle, dışarıdan merkeze çekilerek, güçler ayrılığı olmadığı başkanlık daha kudretli hale geldi.
Mevcut taslak anayasada, büyük yetkiler verilen yasama var, dolayısıyla parlamento. Bütün başkanlık atamalar, önemli mevkilere gelişler, parlamentonun incelemesine tabii olacak. Dolayısıyla, traslak anayasada yeralan denetim mekanizması, Amerikan anayasasındakine benziyor.”
euronews:
“Kenya bu güçlü başkanlık konumunu hayata geçirirse, birinin göreve gelmesi gerekecek. Seçimler yakında mı?”
Odinga:
“Yeni anayasa yürürlüğe girerse, seçimle en geç ağustos 2012’ye yapılmış olacak. Yerel, genel ve senatörlük ve başkanlık seçimlerinin tamamı gerçekleşecek.”
euronews:
“Başkanlık için yeniden yarışacak mısınız?”
Odinga:
“Aday olacağımdan emin değilim. Biliyorsunuz, çok partili sistemimiz var. Yarışacak kişinin partisi tarafından aday gösterilmesi gerekiyor. Eğer partim beni aday gösterirse elbette yarışa hazırlanacağım. Aday gösterilmezsem, yarışacak kişiyi destekleyeceğim.”
euronews:
“Sizce kaybedecek kişi mağlubiyeti kabul etmeye hazır olacak mı?”
Odinga:
“Açığa kavuşturmaya çalıştığım şey de bu zaten. Kaybeden, yenilgiyi kabul etmeye hazır olmak zorunda çünkü seçimler adil olacak. Seçime fesat karıştırma örnekleri yaşandığı için, birçok Afrika ülkesinde kaybedenlerin yenilgiyi kabul etmek istemediklerini görüyorsunuz. Şimdi Afrikalıları, demokrasiyi anlayabilmeleri için eğitmeye çalışıyoruz. Her seçimde, her müsabakada kazanan ve kaybedenler olacaktır. Adil bir şekilde kaybederseniz, bu, oyunun sonu anlamına gelmiyor. Kazananı tebrik eden kişi, gelecekte bir bakarsınız ipi göğüsler. Demokrasinin gereğidir bu. Seçimler harbe dönüşmemeli, diğer oyunlarda, tıpkı futbolda olduğu gibi müsabaka şeklinde geçmeli. Galip, mağlubun elini sıkmaya hazır olmalı.”
euronews:
“Geçen yılki kuraklıklar gösterdi ki Kenya, iklim değişikliğinden aşırı etkileniyor. Ülkeniz, Afrika’yı yeşile çevirmede liderlik rolü oynama konusunda hevesli. Gündeminizde neler var?”
Odinga:
“Çevre gündemimiz oldukça kapsamlı. Fosil yakıtlar yerine, yenilenebilir enerji alternatiflerine bakmaya çalışıyoruz. Elimizdeki seçenekler şunlar: Bir: Jeotermal. Rift Vadisi’ndeki jeotermal potansiyelimiz sayesinde bu konuda zengin olan ülkelerdeniz. Hesaplamalara göre Rift vadisi’nde 7 bin megavat mevcut. Diğeri rüzgar. Ülkenin rüzgar atlasını çıkardı. Atlasa göre bazı bölgelerde rüzgar hızımız yeterli. Elektrik üretmek için rüzgar türbinlerini kullanmaya başlıyoruz. Devam eden 400 megavatlık projemiz var. Güneş enerjisine gelince: Biliyorsunuz Kenya, ekvatorda yeralıyor. Günde 12 saat güneş alıyor. Umarım bu sayede Afrika, iklim değişikliğiyle mücadeleye yoğun katkı sağlayacaktır.”
euronews:
“Fakir ülkenin, fakir halkı için çevre sorunları gerçekten öncelikli meseleler mi? Öncelik endüstiyel kalkınmada olmamalı mı? “
Odinga:
“Sanayileşmiş ülkeler bu konuda öncüydü. O zamanlar sanayileşmenin yan etkileri bilinmiyordu. Dolayısıyla, şu anda sanayileşen ülkeler, sonuçların farkında olarak, geçmişin hatalarına düşmeyecektir. Diyoruz ki endüstriyel kalkınma hedeftir. Bu amaca temiz enerji yoluyla da ulaşabilirsiniz.”