UNESCO Filistini 195’inci üye olarak arasına aldı. Tarihi bir adım olmanın ötesinde olay örgütte bir çok tartışmaya da kapı araladı. Filistinliler bu üyeliği ABD ve İsrail’in şiddetli karşı çıkışlarına rağmen elde edebildi.
Ama örgüt kararın bedelini pahalı ödendi. Önceden çıkarılmış olan iki farklı yasa yüzünden Amerikan yönetiminin elleri kolları bağlı. Bu yasalar Filisitin’i üyeliğe alan örgütlere mali desteği yasaklıyor. Yani BM Eğitim ve Bilim ve Kültür Örgütü ağır bir mali krize sürüklenebilir.
Euronews, Genel Direktörü İrina Bokova’yla UNESCO’nun geleceğini ele aldı.
İrina BOKOVA:
“Kararın yaratacağı ilk sonuç, diyebilirim ki, Amerikanın sağladığı finansmanla ilgili kimi parasal sıkıntılar. Ama daha çok siyasal yönü ağır basan kapsamlı başka sonuçlar da doğurabilir. Bizi takdir edenler de var, kınayanlar da. Söylememe izin verin: Filistin’in üyeliği yeni bir konu değil. 22 yıldır örgütün gündeminde. Birden bire ortaya çıkmadı. Tek farkı 107 ülke lehte oy vermeye karar verdi.’‘
Euronews
‘‘Oylamanın mali sonuçları neler? UNESCO ne kadar kayba uğruyor?
İrina BOKOVA
“Birleşik Devletler’in örgütün düzenli bütçesine katkısı yüzde 22. Bu pay, 72 milyon dolara tekabül ediyor. Ayrıca 15-20 milyonluk ekstra ödemeleri oluyor. 100 milyon dolar cıvarında bir para eder. Buna, 2012 bütçesine İsrail’in yapması gereken katkı payını keseceğini eklememiz gerekecek. Sonuçta bütçemiz için büyük bir kayıp. Amerikalılar’ın bu yılki paylarını da ödemediğini hatırlatmalıyım. Bu yüzden Kongre ve Amerikan halkına seslendim. Mesajımın etkili olacağını ve yasanın Konge’de değiştirmesiyle, fonların bize ulaşmasının mümkün olacağını umuyorum.’‘
EURONEWS
‘‘Yani sonunda UNESCO’nun ABD’den parayı alacağı yönünde umutlarınız yok olmuş değil?’‘
İrina BOKOVA
‘‘Evet beklentim bu yönde’‘
EURONEWS
‘‘Para girişinin eksilmesinden etkilenecek projeler arasında Irak’ın su sorunu ve hukuk sisteminde reforma gidilmesi gibi konular var. Bunlar tehlikeye giren projeler. Şimdiden riske girebilecek başka projeler de var mı?’‘
İrina BOKOVA
‘‘Şunu söylemeliyim ki, bunlar çok önemli projeler. Hem Irak hem de Afganistan projeleri bu kesintiden büyük zarar görüyor. Zira yüzde 22’lik düşüş gelecek yılkine eklenince yüzde 30’a ulaşılıyor. Sahada verdiğimiz hizmetlerde büyük daralma olacağı ortada.’‘
‘‘Bir konunun altını özellikle çizmek isterim. Hükümetler Arası Oseanografi Komisyonu’muz halihazırda tsunami uyarı sistemleriyle ilgili çalışmaları koordine ediyor. Bu yılın ilk aylarında Japonya’da, Fukuşima yöresinde deprem ve tsunami felaketleri sırasında uyarı sistemini olaydan beş dakika sonra harekete geçirdik.
EURONEWS
‘‘Kimileri oylama ve bunun sonucu olarak tanıma işleminin UNESCO açısından yetki aşma niteliği taşıdığını savunuyor. Böylesi siyasi bir karar almakla örgüt sizce yetkisini aşmış sayılır mı?’‘
İrina BOKOVA
‘‘Bu soruya yanıt vermem kolay değil. Karar üye ülkelerin kararıydı. Bizi üzen, böyle bir zamanda bu tür eleştirilerin yapılması. Yani her gelişmeye, kararın politik çerçevesi açısından bakma eğilimi. Gerçekleştirdiğimiz tüm öteki faaliyetler ikinci plana itilmiş oluyor.
EURONEWS
‘‘UNESCO’nun halka yönelik bağış kampanyası açmasını anlıyorum. Anlamada zorluk çektiğim husus bu kamyanyanın pek başarılı olmaması ve fazlaca bir para toplanmaması’‘
irina BOKOVA
‘‘UNESCO’nun bağış kampanyasından milyonlara varacak ölçülerde büyük beklentim yoktu. Ama kampanya yurttaşların örgüte ve icraatına büyük bir desteğin altını çiziyor. Aynı zamanda şunu bilmeliyiz, UNESCO’ya parasal destek üye ülkeler için bir zorunluluk, bir çeşit örgüte saygı ifadesi. Birleşik Devletlerin söz konusu yasayı değiştireceğine hala inanıyorum.’‘
EURONEWS
‘‘UNESCO’nun temel görevleri arasında fakirliği ortadan kaldırmaya destek, ifade özgürlüğünu savunma da yer alıyor. Unutmayalım ki Arap baharının ortaya koyduğu umutlar ve güçlükler karşısında örgütün verdiği tepki dikkatle izleniyor.’‘
İrina BOKOVA
‘‘Arap Baharı’yla birlikte burada büyük heyecana kapıldık. Çünkü daha fazla haysiyet, daha fazla insan hakları, daha iyi yaşam koşulları gibi talepler meşruluk kazanıyordu. İlk günden itibaren bu ülkelerin bazılarına saptıkları yolda destek verdik. Bu yol açılım, demokrasi, eskisinden farklı bir sosyal ve politik düzen demektir.’‘
‘‘İlk projelerimiz Tunuslu gazetecleri seçim izleme konusunda yetiştirmek oldu. Bazılarımız için son derece basit görünen bu iş onlar açısından hiç de kolay değildi. Tecrübeleri yoktu. Irak’ta Amerika’nın da desteğiyle bir kaç yıl önce ders kitaplarındaki bir çok şeyin değiştirilmesini sağlamıştık. Başka kültürlere, dinlere, Batı’ya karşı ağır ifadeler Irak ders kitaplarından kaldırıldı. Bunun bir benzerini gerçekleştirebilmemiz çok önemli. Libya’da işte bunu yapacağız.’‘
“Ve tabii, kültürel mirasın koruma altına alınması, değerli eşyaların çalınması, yasa dışı ihracat, Libya’dan, Mısır’dan, Tunus’tan değerli arkeolojik kültürel nesnelerin dışarı kaçırılması büyük sorumluluk yüklüyor. Bu sorumluluk bize ait.’‘
EURONEWS
‘‘UNESCO yakın geçmişte bir çok kültürel geleneği ‘maddi olmayan kültürel miras listesi’ne dahil etti. Maddi olmayan bir şey nasıl koruma altına alınabilir?’‘
irina BOKOVA
‘‘Çok ilginç bir soru. Maddi olmayan kültürel miras meselesine ilk başta bir Afrika konsepti olarak yaklaşıldı. Zamanla evrensellik iddiasındaki bir çok ülke bu maddi olmayan mirası koruma altına almanın değerini anladı. Bu küreselleşmeyle de bağlantılı bir konu. Küçük yerel gelenekleri koruma altına alma, onlara saygı gösterme, öneminlerini tanıma yoluyla bu topluluklara gurur ve öz güven kazandırıyoruz.’‘