REKLAMİki yıl süren hazırlıkların ardından, Katalonya Özerk Bölgesi Başkanı Artur Mas 27 Eylül’de bağımsızlık referandumu düzenlenmesini öngören kararnameyi imzaladı.
Milliyetçi Sağ Parti CİU ve sol parti Esquerra Republicana, bağımsızlık elde edildiği takdirde Artur Mas hükumetini destekleme sözü vermişti. Mas hükümeti 2012 yılından bu yana küçük bir azınlığın desteğiyle ayakta duruyor.
Bağımsızlık isteğine Madrid hükümetinden yanıt gecikmedi. İspanya Başbakanı Mariano Rajoy sert bir şekilde referanduma karşı olduklarını belirtti: “Biz bu referandumun yapılamayacağını söyledik çünkü anayasamıza aykırı. Ve bugün ise Anayasa Mahkemesi’nde İspanyol haklarını kötü bir şekilde etkileyen bu karara itiraz ederek, yükümlülüğümüzü yerine getirdik. “
Anayasa Mahkemesi Katalan kararnamesini askıya aldı. Ancak bu durum ne referandum yanlılarını ne de bağımsızlık isteyenleri yıldıramadı: “Çok mutluyum çünkü oy kullanacağımızı biliyorum. Belki bu sefer değil, belkide çok zor olacak ama başaracağız. Başaracağız çünkü biz büyük bir çoğunluğu oluşturuyoruz.”
Katalonya tarafından atılacak her adımın hukuki engellerle suya düşme riski vardı. Kamu görevlilerini ve polis memurlarını, yasa dışı ilan edilen bu referandumda çalışmaya zorlamak oldukça zor olacaktı.
Ancak Artur Mas için referandum sevdasından vazgeçmek kaçınılmazdı. Mas iktidarda kalmak için aşırı sağ ve sol partilerden bağımsızlık müttefiklerinin desteğini alma uğruna bu yolda sonuna kadar gitmeyi tercih etti.
Katalonya hükümeti başkanı halkına, 9 Kasım’da 20 bin gönüllünün çalışacağı alternatif bir istişare/kamu yoklaması organize etme sözü verdi. Bu yeni siyasi manevraya İspanya hükümetinin nasıl bir tepki vereceği ise merak konusu.
9 Kasım’da yapılması planlanan Katalonya bağımsızlık referandumu ne yöne doğru gidiyor? Bu sorunun cevabı için Barselona’dan dijital El Diario gazetesinin yayın yönetmeni Josep Carles Rius bizlerle.
Euronews:
Carles hoş geldiniz.
Katalonya özerk yönetim lideri Mas öncelikli referandum planı yerine farklı bir oylama önerdi. Sizce hala 9 Kasım’da bir oylama mümkün mü?
Josep Carles Rius, El Diario genel yayın yönetmeni:
Tabii ki bir oylamadan bahsedebiliriz. Fakat hiçbir zaman bir referandum ya da demokratik hakların güvence altına alınması tarzı bir nitelik taşımayacaktır. Bu daha çok oy hakkının harekete geçirilmesi yönlü bir refleks olabilir. Gerçekten Katalonya’da halkın büyük bir bölümü karar verme haklarının kendisinde olmasını istiyor. Fakat İspanya’nın izni olmadan bu imkansız.
Euronews:
İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, referandumdan vazgeçilmesini memnuniyetle karşıladı. Hükümet alternatif oylamaları yargı önüne getireceklerini belirtti. Merkezi ve özerk yönetim arasındaki çatışma 8 Kasım’a kadar sürecek mi? Bir müzakere imkanı var mı?
Rius:
Bence İspanyol Başbakanı Mariano Rajoy’un tepkisi siyasi anlamda bir miyopluktur. Açıkçası Katalonya’da Kasım’ın dokuzunda ne olursa olsun ortada bir siyasi sorun mevcut. Şu anda nüfusun yarısından azı ya da çoğu İspanya’nın geri kalanıyla farklı bir şekilde iletişim kurmak istiyor. Hatta çoğunluk bağımsızlık istiyor. Oy kullanma isteyenlerin oranı ise yüzde 70’i buluyor.
Halk Partisi’nden oluşan İspanyol hükümeti, Katalanların hak isteklerini bir probleme dönüştürerek kendi seçmenlerini birleştirmek ve taban kazanmak adına bir fırsat olarak görüyor. Yani bir çözüm bulunana kadar bu sorun durmaya devam edecek.
Euronews:
Mas, şu anda bağımsızlık yanlısı bir ortak liste ile erken seçime giderek tek taraflı bağımsızlığını ilan etme yönünde tehditte bulunuyor.
Bağımsızlık yanlısı kanatta böyle bir koalisyon kurulabilir mi?
Rius:
Bugün yaşadığımız en önemli gelişme karar verme hakkının telaffuz edilebilmesi. Bugünkü hak iddiası karar verme yerine bağımsızlık için. Bunun yolu da halk oylamasından değil, seçimlerin bir plebisit olarak kullanılmasından geçer. Bu noktada konsensüs karar verme hakkındaki kadar önemli değildir. Bu nedenle Yeşillerden ve Sosyalistlerden oluşan Katalonya için İnisiyatif platformu geri çekildi ve şu an aşırı solun ne yapacağını bekliyoruz.
Euronews:
Peki Başbakan Rajoy müzakere etmek yerine yargı kartını kullanmaya devam mı edecek?
Rius:
Mariano kendi oylarını birleştirmeye ihtiyaç duyuyor. Kürtaj yasası, yolsuzluk skandalları ve Ebola krizi profilini olumsuz etkiledi. Rajoy bu noktada kendi seçmenini birleştirmek istiyor ve Katalan krizi de bunun için mükemmel bir fırsat. Fakat bu esas sorunu ertelemek anlamına gelir.
REKLAMBence bu çekişmeye Mayıs 2015’teki yerel seçimlerin sonuna kadar tanık olacağız. Seçimler yeni güç dengeleri için İspanya adına hayati bir öneme sahip. Tabii daha sonra 2016’nın başındaki genel seçimlerde tablo belirginleşecek.
Sonuçta, Katalonya sorununa çözüm sunabilecek yeni bir politik oluşum ortaya çıkabilir mi göreceğiz. Tabii ki parlamentoda salt çoğunluğu Halk Partisi oluşturursa bir şey değişmeyecek.
Burada İspanyol milliyetçiliği ile Katalan milliyetçiliği karşı karşıya geliyor ve böyle bir durumda ortada bir çözüm yok.
Euronews:
El Diario gazetesinin yayın yönetmeni Josep Carles Rius’a böylesine karmaşık bir konuda bizi aydınlattığı için teşekkür ediyoruz.