REKLAM12 Haziran 1987 tarihinde – Batı Berlin’in Brandenburg Kapısı girişinde – Ronald Reagan Mihail Gorbaçov’dan Berlin Duvarı’nı yıkmasını istemişti.
Demir Perde, tarihe geçen bu konuşmanın ardından tam 2 yıl sonra yıkıldı.
Pavel Palazşenko o yıllarda iki lider arasındaki resmî toplantılara eşlik ediyor ve özel konuşmaları tercüme ediyordu. Palazşenko’ya göre, ne Gorbaçov ne de Reagan, ABD Başkanı’nın meşhur sözlerini hatırlamıyordu: “Görünürde çok netti. Ancak Moskova bu konuşmada bir oyun sezdi. Gorbaçov’u bu konu hakkında sorguladığımızda genelde şöyle derdi: “Başkan Reagan’in ilk açıklamasının bir oyun olduğunu hepimiz biliyoruz. Gorbaçov’un o duvarı yıkamayacağı kesindi. Berlin Duvarı’nın düşmesi Almanların isteği ve iradesiyle oldu.”
Eski Sovyet liderinin Ofisinde, Berlin Duvarı kalıntılarından, renkli bir parça, özel bir köşeye yerleştirilmiş. Ancak 25 yıl önce ne Gorbaçov ne de Alman Şansölyesi Helmut Köhl bu şekilde hızlı bir birleşime gitmeyi hayal bile etmiyordu. Bu tarihi olay hem İngiltere’yi hem de Fransa’yı endişelendirmişti.
Mihail Gorbaçov’un tercümanı Pavel Palazhchenko, Margaret Thatcher çok endişeli olduğunu dile getirerek “Onu aylarca bu durumda gördüğümü söyleyebilirim. Orta Avrupa’daki Kadife Devrim hakkında dahi endişeli olduğunu söyleyebilirim. Çok çelişkili bir konumdaydı. Zira kapitalistler söz konusu. Şayet kuralsız kapitalizmin bir destekçisi vardıysa o da Thatcher’dı. Aynı zamanda istikrarı seven bir insandı. (1.50) … Mitterrand da benzer bir konumdaydı.
Doğu Almanya’da yeni askeri altyapının oluşturulmasını engelleyerek, Almanya’da nükleer silahlar ve daha fazla asker konuşlandırılması önleyerek bize çok büyük destek oldu. Askeri varlığın azaltılmasında yardımcı oldu. “ dedi.
1989 yılında, Igor Maksimşev Almanya’da Sovyetler Birliği Büyükelçiliği Bakan Müsteşarı oldu. Berlin Duvarı’nın yıkımının bölgede bir trajedi olarak algılanmadığını hatırlatıyor.
Berlin’de Sovyet Büyükelçiliği Bakan Danışmanı Igor Maksimychev:
“Gorbaçov mutluydu. Demir Perde sorunun ortadan kalktığına seviniyordu. Bu problem Almanlar tarafından halledildi. Biz hiç karışmadık. Dolayısıyla sonuçlarından da mesul değildik.”
Bugün ise Kremlin’in olaylara bakış açısı değişti. Kimileri Gorbaçov’un çok sert bir tavır sergilediğini düşünürken bazılarıysa Berlin Duvarı’nın yıkılması karşılığında Moskova’nın Avrupa’daki çıkarlarının korunması gerektiğini savunuyor.
Bu büyük jeopolitik oyun, bazı eski Sovyet vatandaşlarının özel hayatını da etkiledi. Bu farklı hikayeler Moskova’da Ordu Müzesi’nde muhafaza ediliyor.
Berlin Duvarı’nın düşmesi ve iki tarafın birleşmesine kadar geçen 18 aylık süreçte, Rus askerler zor bir dönemden geçti. Şimdiye kadar müttefik olarak görülmüş bu askerlere şimdiyse işgalci muamelesi yapılıyordu.
Almanya’da 1989 yılındaki Sovyet Birliklerinden Alexander Balashov:
“ 10 yaşındaki çocuklar savaş oyunu oynuyordu. Ellerinde silahları taklit etmek için uzun sopalar vardı. Bizim askerleri birliklerimiz geçtiğinde oyundan üstümüze doğru sıkar gibi yapıyorlardı. O an hissettiğimiz çok kötü bir duyguydu.”
Kızıl Meydan’daki hediyelik eşyalar şimdilerde adeta ulusal politikayı yansıtıyor. En zorlu Rus liderlerin matruşkalarının yanı sıra Mihail Gorbaçov’in portresini taşıyan Rus bebekler de bulunuyor. Bu oyuncaklar Gorbaçov’un Almanya’nın birleşiminde büyük bir rol oynadığını ancak şimdilerdeyse Batının bulmakta güçlük çektiği bir dost olduğu anlamını taşıyor.