Venezuela mali bir yıkımın eşiğinde. Dünyanın en yüksek enflasyonuna sahip ülkede oran yüzde 700'e dayanmış durumda. Ve kıtlığın yanı sıra ülke dev bir güvenlik sorunuyla da karşı karşıya.
Venezuela mali bir yıkımın eşiğinde. Dünyanın en yüksek enflasyonuna sahip ülkede oran yüzde 700’e dayanmış durumda. Ve kıtlığın yanı sıra ülke dev bir güvenlik sorunuyla da karşı karşıya. İşte bu tabloda koltuğunu bırakmak istemeyen Nicolas Maduro, değişim isteyen bir muhalefet ile mücadele ediyor.
Henrique Capriles muhalif liderlerden bir tanesi. Eski başkan adayı, Devlet Başkanı’nın görevden ayrılmasını isteyen bir referandumu organize edenler arasında.
Henrique Capriles’in biyografisi
- Venezuelalı bir avukat ve politikacı
- Şu anda Miranda Eyalet Valisi
- Eski Devlet Başkanı adayı ve Önce Adalet (Primero Justicia) adlı siyasi partinin kurucularından biri
Alberto de Filippis, euronews:
Sayın Capriles davetimizi kabul ettiğiniz için teşekkürler.
Çok teşekkürler Alberto ve Venezuela’ya hoşgeldiniz.
euronews:
Sayın Capriles, söz konusu referandumun içeriği nedir? Bu sene düzenlenmesi neden bu kadar önemli?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Devletin halk oyuyla seçilen tüm temsilcileri görev sürelerinin yarısına ulaştıklarında, ki bu başkanlık için 6 yılın yarısı 3 yıl demek; Venezuelalıların yüzde 20’si bir referandum başvurusunda bulunabilir. Böylece referandumun hedeflediği lider hakkındaki düşüncelerini belirtebilirler.
Bittiğine karar verirlerse görevinin askıya alınmasına ya da 6 yıllık görev süresini tamamlamasına izin verebilirler. Peki neden bu referandumu istiyoruz? İlk olarak başkanın görev süresinin yarısı tamamlandı. İkinci olaraksa Venezuela, tarihinin en kötü krizini yaşıyor. Geçmişte ülke başka krizler de yaşamıştı. Ama şu anda tarihimizin en kötü siyasi, sosyal ve ekonomik krizinden geçiyoruz.
Bu referandumla neyi amaçlıyoruz? Siyasi olması gereken bir çözümü. Siyasi krizin çözülmesine neden ihtiyaç var? Çünkü hükümet tüm ekonomiyi kontrolü altında tutuyor.
Yaşadığımız enflasyonun ve dünyanın en kötü güvenlik sorununun sorumlusu hükümet.
Venezuela’da şu anda uzayıp giden kuyruklar var. Temel gıda maddeleri ve ilaçlar için insanlar kuyruk oluyor. Bu duruma bizi hükümet soktu ve hiçbir şeyin değişmesini istemiyor.
Hükümet her şeyin aynı kalması taraftarı. Bu nedenle siyasi ve toplumsal kriz sadece derinleşiyor. Bu referandumda diretiyoruz çünkü anayasal, demokratik, barışçı ve seçimle sağlanabilecek bir çözümün varlığına inanıyoruz.
Venezuela yaşadığımız bu sorunu sadece Venezuelalılara danışarak çözebilir.”
euronews:
Referandumun bu sene yapılamaması durumunda muhalefet ne yapabilir?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Bence referandum bu sene olmazsa Venezuela’da sosyal bir patlama yaşanabilir. Gittikçe büyüyen bu sosyal gerginliğin sonucu olarak askeri darbe gelebilir. Biz, ne sosyal bir patlama ne de bir askeri darbe istiyoruz. Bize göre, çözüm anayasada bulunuyor. O da referandum.”
euronews:
Askeri darbe tehlikesinden biraz bahsedelim. Ordu, polis, sizce…(Henrique Capriles soruyu yarıda kesiyor)
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Venezuela’da bir polis ya da güvenlik görevlisi- röportajdan önce de söylediğim gibi- kıta genelinde en düşük maaşa sahip. Bir polis memuru ayda 30 Dolar kazanıyor. 5 kişilik bir ailenin geçinmesi için ne kadar gerekli biliyor musunuz? 185 Dolar. Peki bir polis ya da güvenlik görevlisi nasıl geçiniyor? Onların hepsi ülkemizin en fakir mahallelerinden geliyor.
Zengin ya da milyoner değiller. Polis memurları da bu krizden ağır etkileniyor. Bunu şu anda net bir şekilde görüyoruz. Bu memurlar, protestoları engellemek istemiyor. Anayasal mekanizmalara başvurulmasını güç kullanarak engelleme taraftarı değiller. Aksine! Eminim ki seçim yapılmasına sıcak bakıyorlar.
Çünkü seçimlerin yeni bir hükümeti getireceğini ve böylece Venezuela’yı yeniden harekete geçirebileceğimizi biliyorlar.
Maduro ile Venezuela’nın bir istikbali yok. Bunu yurt dışından görüyor olmalısınız. 6 ay önce Aralık’ta hükümet, seçimleri çok ağır bir şekilde kaybetti. Ama aynı söyleme ve aynı yolda ilerlemeye devam ediyorlar.
Peki krize karşı hükümetin söyleminin ne olduğunu biliyor musunuz? Mali bir savaş olduğunu söylüyorlar. Hangi ekonomik savaş? Bu savaşı kim yürütüyor? Venezuela’da yaşadıklarımızla yeryüzündeki herhangi bir ülke ya da Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşananların benzeştiğini mi sanıyorsunuz? Hayır.
Sorun Venezuela’nın çalınması. Kaçırılan kaynaklar üretim aracının yıkılmasına neden oldu.
Onlar Venezuela tarihinin en büyük petrol zenginliğini yok etti. Buraya son yıllarda 1 milyar Dolar’dan fazla yatırım yapıldı. Para nereye gitti? Kaynaklara ne oldu? Venezuela’da neden yokluk var? Venezuela’da ne yediğimizi biliyor musunuz? Mango. Venezuelalıların büyük bir kısmı bu meyveyle besleniyor. Mango ve manyok. Birkaç sene öncesine kadar Venezuelalıların kıtlıkla ve açlıkla karşı karşıya kalacağı kimsenin aklına bile gelmezdi. Ama buna doğru her gün bir adım daha ilerliyoruz. Buna karşı ne yapılabilir? Değişmemiz gerekiyor. Değişikliğe ihtiyacımız var. Çünkü ülkenin patlayacağına inanmıyoruz.”
euronews:
Eğer başkan olsaydınız aldığınız ilk karar ne olurdu? Hangi siyasi değişikliği tasarlardınız? Örneğin Uluslararası Para Fonu’na (IMF) başvurur muydunuz?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Birçok kişi Venezuela’nın sadece petrolü olduğunu düşünüyor. Hayır, bu doğru değil. Eğer ülkemi tanırsanız, tüm gıdaları yetiştirmek için gereken toprağa sahip olduğumuzu bilirsiniz. Venezuela gaz ve altın rezervlerine sahip. Maden sektörü konusunda yoğun görüşmelerde bulunuyor. Venezuela dünyadaki en büyük koltan madeni yataklarına sahip. Ayrıca dünyanın en büyük tatlı su kaynakları da bizde. Venezuela’da turizmi geliştirme imkanı var. Bunu Venezuelalı olduğum için söylemiyorum. Venezuela’nın tüm kaynaklara sahip olduğu apaçık ortada.
Ekonominin işlemesinin anahtarı güveni sağlamaktan geçiyor. Tüm dünyadaki yatırımcılar Venezuela’ya gelmek için bir değişiklik yapılmasını bekliyor. Çünkü Venezuela’da her şeyin yeniden yapılması gerekli. Bu ülkede girişimler, istihdam ve fırsat yaratmak için birçok olanak var. 30 milyonluk nüfusuyla küçük bir ülke.
Dünyanın en büyük petrol rezervleriyle birlikte biraz önce söylediğim tüm olumlu özelliklere baktığımızda Venezuela’nın şu anki sorunu siyasi.
Çünkü sorunun siyasi olduğunu ve siyasi yollarla çözülmesi gerektiğini biliyorsunuz.
Ama burada, Venezuela’da diyalog kültürü yıkılmış durumda. Avrupa’da sizin için krizi çözmenin tek yolu çok açık. Son saatlerde eski Başbakan Zapatero ile iki defa görüştüm. Ama Venezuela’da diyalog kalmadı. Son yıllarda çatışmacı ve diyalog amaçlı olmayan bir politikaya maruz kaldık.
Avrupa’nın aksine burada diyalog kültürü bulunmuyor. Diyalog nerede yapılır?Parlamentolarda. Diyaloğun doğal ortamı neresidir? Parlamento.
Sonrasındaysa siyasi bir anlaşmadan gücünü alan oy gelir. Buradaysa politika bulunmuyor. Tek seçeneğimizin insanları oy kullanmaya çağırmak olduğunu anlamalısınız. Halk oylarsa, kararı da o verir.
Hükümet neden bir masa etrafında toplanmak istiyor? Çünkü oylamaya gidilmesini istemiyor. Oysa 2,6 milyon seçmen referandum için imza attı. Bu kabul edilemez. Tekrar ediyorum: Burada konu anayasayı tehlikeye sokmak değil. Ülkenin temel yasası olan Anayasanın uygulanması için diyaloğun oluşturulması lazım.”
euronews:
Başkan olursanız Küba ile ilişkiler nasıl bir boyut kazanacak?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Castro bizden daha avantajlı hale geldi ve bu durum devam ediyor. Küba havalandı. Venezuela kaynak sıkıntısı çekip iflas ettiğinde Küba ne yaptı? Amerikalılarla müzakereye başladı. Ve şu anda tüm dünya Küba’ya yatırım yapmak istiyor. Bu sebeple bana Küba ile ne tür ilişkilerimiz olacağını sorarsanız, onlara bedava petrol vermeye devam etmememiz gerektiğini söylerim. Halkın yüzde 80’i yoksulluk sınırının altında yaşarken bunu neden yapalım ki? Neden bu petrolden kendimizi kısıtlayalım? Dost edinmek için mi? Dostların satın alınabileceğini mi sanıyorsunuz?
Bununla birlikte kimse benden kaynakları terk ederek Venezuela’yı ilerletmemi isteyemez. Çünkü öncelikle evi aydınlatmamız lazım. Evin sadece dışında ışığa sahip olamazsınız. Bunun nedeni tüm Amerika ülkelerinin aynı seviyede olmasının gerekmesi mi? Tüm bunlar artık geride kaldı.
Ben güvenin en önemli şey olduğu kanısındayım. Bir yılda ayağa kalkmamız mümkün. Nasıl mı?
Tabii ki özel sektörle çalışarak. Petrolümüzü çaldırarak değil, kendimiz kullanarak. Ekonomimizi çeşitlendirmek için petrolü kullanmalıyız. Ekonomimizi canlandırmak ve gıda ithal etmek için sadece bir yılda kaynaklarımızı liberalleştirebiliriz.”
euronews:
Chavizm’in tüm izlerini silmek mi lazım?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
Chavizm sadece Başkan Chavez ile var oldu. Ama bu, onun projesini destekleyenlerin siyasi bir temsil hakkına sahip olmayacağı anlamına gelmiyor. Bu hakka sahipler. Ama şu anda devrim olarak lanse edilen şey hakkında ne söylenebilir? Chavez fakirlikle mücadeleyi temel hedef olarak belirledi.
17 yıl sonra Venezuela’da fakirlik ne durumda? Çok daha kötü bir noktada. Şu anda çok daha fazla fakir var.”
euronews:
Diğer önemli bir sorun dokunulmazlık. Bunu değiştirmek için ne yapılmalı?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Dünyanın en tehlikeli 10 şehri arasında 3 Venezuela kenti var. İlk sıradakiyse Caracas. Bu çok acı durum tüm Venezuelalılara zarar veriyor.
Derin bir kriz söz konusu. Sadece geçen sene 27 bin kişi öldürüldü. Ama vatandaşa gidip çözülmesi gereken asıl sorunun ne olduğunu sorduğunuzda ekonomi yanıtını alacaksınızdır. Sorunuza yanıt vereyim. Birçok şeyin değiştirilmesi gerekli. Örneğin adaletin yönetim şekli. Savcı tek yetkili olmamalı. Polisin gücünü artırabiliriz. Eğitimi güçlendirmeliyiz. Çünkü okulu bırakmış 3 milyon gence sahibiz. Ülkemiz gençlere bir gelecek vaat edemiyor. Ama tüm bu sorunların çözülebilmesi için siyasi bir iradeye sahip olmalısınız. Devlet halkla çalışmak için efor sarf etmeli. Ben şahsen hükümetin daha fazla güvenlik istemediğini düşünüyorum. Bu, toplumdaki anarşiyi seven türden bir hükümet. Bunun sonucunda da halk zayıf kalıyor. Kendi içine kapanıyor. Ev hapishaneye dönüşüyor. Tek kurtarıcısıysa orduya sahip hükümet oluyor.
Bu hükümet dokunulmazlık ve şiddet ortamından faydalanıyor. Eğer zayıf vatandaşlara sahipseniz, bunlar anayasaya uyulmasını istemeyecektir. Otokratik ve otoriter bir hükümetle karşı karşıyayız. Ama ona karşı mücadele ediyoruz.”
euronews:
Belirli bir ideoloji adına Venezuela FARC gibi silahlı grupların sınırlarından içeri girmesine göz yumdu. Bu konudaki fikriniz nedir?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Bu gruplar hala burada. Ama Alberto, bu paramiliter grupların ne anlama geldiğini siz de biliyorsunuz. Caracas ve başka yerlerdeler. İnsanlar onlara “colectivos” diyor. Yani bir çeşit sosyal hizmetliler. Ama durum bunun tam tersi. Bu silahlı gruplar tamamıyla yasa dışı. Güvenlik güçleri değiller. Üniforma taşımıyorlar. Onlar sadece devletin koruduğu paramiliter komandolar. Ülkemizde yaşanan şiddeti temsil ediyorlar.”
euronews:
Chavizm halkın geniş bir kısmına çok eli açık davrandı. Ama birçoğuna göre bu hediyeler insanların düşünce yapısını yıktı. Birçoğu çalışamaz hale geldi. Çünkü çalışanları koruma sistemi çok fazla korumacı hale geldi. Durumun değiştiğine insanları nasıl ikna edeceksiniz?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Şu anda kaybedecek neredeyse hiçbir şeyimiz yok. Hükümet sağlık ve eğitim sistemini yerle bir etti. Herkese bir ev ya da apartman tahsis etme programıysa bir yalandan ibaretti. Bu nedenden dolayı yasanın değiştirilmesini istemiyorlar. Çünkü bu yeni yasa tüm bu yıllar boyunca inşa edilen lojmanların sayısını ortaya çıkaracak.
Ülkeyi nasıl canlandırabiliriz? Çok sıkı çalışarak. Bence insanların büyük bir kısmı bunun gerçekten farkındalar. Yıllar boyunca onlar çalışma ahlakını yıkan bir sistemi kullandı. Ama bu ahlakı geri getirebiliriz. Venezuelalılar ağır şartlarda çalışmaya alışıktır. Biz tembel değiliz. Hükümetin dediklerine inanmamanızı öneririm. Ülkeye sadece hükümetin gözünden bakmayın. Biz bu hükümetten farklıyız.”
euronews:
Avrupalı solcu partilerin hükümeti desteklemesini nasıl yorumluyorsunuz?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Onları Venezuela’ya davet ediyorum. Muhafazakar değilim, açıkça söyleyeyim. Venezuela’da bir sağ-sol çatışması yaşandığını da düşünmüyorum. Bu sadece bir mazeret. Bunun arkasında başka nedenler var. Venezuela asla sağcı bir hükümete sahip olmadı. Sağı asla kalbinde taşımadı. Eğer ideolojik bir tartışma istiyorsanız, bana gelmeyin. İnsanlara sağcı ya da solcu olup olmadıklarını sorun. Venezuela’daki sorun ideolojik değil. Solcu olduğunu iddia eden bir hükümet var, aldığı kararlara baktığınızda sanki aşırı sağcılar.
Söylemlerini dinlediğinizde ne kadar muhafazakar olduklarını görüyorsunuz. Böyle bir solcu hükümet mümkün mü? Hayır değil.
Başka bir nokta üzerinde de net olmak istiyorum.Bu hükümeti destekleyen tüm solcuları davet ediyorum. Gelsinler! Sizi bir hayal dünyasına sokan hükümetin yaptığı gibi ağırlamayacağım. Size gerçekleri göstereceğim.
Onları başkanlık saraylarına değil gecekondu mahallelerine götüreceğim. Yetkililer onları çok hoş yerlere götürüyor. Bu, hükümetin bir özelliği. Dünyadan kopuk yaşıyorlar ve daha sonra içinde bulundukları dünyanın gerçekliğine herkesi inandırmaya çalışıyorlar.
Korkmayın ve gelin. Kendinizi bu şehirde ya da başka yerde klimayla soğutulan güzel bir büroya atmayın.
Onlar bazı isteklerden bahsediyor. Ne isteği! Gelin de Venezuela’daki gerçeği görün. Şunu da ekleyeyim. Latin Amerika’daki solcu hükümetlere karşı emperyalizmin yön verdiği uluslararası bir komplo söz konusu değil. Bu bir yalan.
Bu hükümetler sadece bu ideolojinin arkasına saklanmaya çalışıyor. Çünkü yolsuzlukla suçlanıyorlar. Solcular ya da sağcılar da yapsa yolsuzluk çok kötü bir şey. Bir kanser. Onu kabul edemez müsamaha gösteremeyiz.
Venezuela gıda ve ilaç sıkıntısı çekiyor. Dünyanın en az rekabet gücüne sahip ekonomisi bizde. Ayrıca dünyanın en yüksek yolsuzluk oranı da bu ülkede. Şeffaflık konusunda da en son sıradayız. Yolsuzluk var ama şeffaflık yok.”
euronews:
Tüm bunlara rağmen geleceğe inancınız var mı?
Henrique Capriles, Venezuela ana muhalefet lideri:
“Ben iyimser biriyim.”