AİHM'nin 2020 bilançosuna göre ifade özgürlüğünün en çok ihlal edildiği ülke Türkiye olurken, yapılan başvurularda Rusya ilk sırada.
REKLAMAvrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) 2020 raporuna göre, geçen yıl en çok mahkum edilen ülke Rusya oldu, ikinci sırada Türkiye geldi. Ancak Türkiye 2019’da olduğu gibi 2020'de ifade ve düşünce özgürlüğünün en çok ihlal edildiği Avrupa ülkesi oldu.
AİHM geçen yıl toplam 871 davada karar açıkladı. Davaların 762'sinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) en az bir maddesinin ihlal edildiğine hükmedilirken, 84'ünde ihlal bulunmadı. Davaların 6'sı dostane çözümle, 24'ü ise diğer yollardan sonuçlandı.
En çok hangi ülkeler hakkında bekleyen davalar var?
31 Aralık 2020 itibarıyla, AİHM’de karara bağlanmayı bekleyen davaların yüzde 22,4’ünü Rusya’dan, yüzde 18,1’ini ise Türkiye’de gelen başvurular oluşturdu. .
Bu ülkeleri, yüzde 16,8 ile Ukrayna, yüzde 12,2 Romanya ve yüzde 5,6 ile İtalya izliyor. Bu ülkelere karşı başvurular toplam dosyaların yüzde 75'ine eşit.
Ancak 2019’dan geçen yılın sonuna kadar, Türkiye'den gelen başvuruları yüzde 27 oranında arttı. AİHM Başkanı Robert Spano, bu artışın, Türkiye'de 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Türk mahkemelerinde görülen davaların sonuçlanmaya başlanmasından kaynaklandığını söyledi.
Son yıllarda, Türkiye merkezli başvuruların bir kısımı, AİHS'in adil yargılanma hakkıyla ilgili maddesine dayanıyor.
Türkiye'nin 2020 AİHM karnesi
AİHM 2020 yılında, Türkiye hakkında toplam 97 karar açıkladı, bunların 6'sında herhangi bir ihlal tespit edilmedi, bir dava dostane çözümle, beş dava ise diğer yollardan sonuçlandı.
Toplam 85 davada ise AİHS'nin en az bir maddesinin ihlal edildiği sonucuna varıldı.
Türkiye, en çok hangi ihlalden mahkum oldu?
Türkiye hakkındaki davalarda 31 kez ifade özgürlüğü, 21 kez adil yargılanma hakkı, 16 kez özgürlük ve güvenlik hakkı, 14 kez mülkiyet hakkı, 11 kez de toplanma ve dernek kurma özgürlüğüyle ilgili maddelerin ihlal edildiği sonucuna varıldı.
Nüfusa orantılı hesaplama farklı bir tablo ortaya çıkıyor
Mahkemede işlemi başlatılmış ve karar bekleyen davaları ülkelerin nüfuslarına göre ele aldığımızda farklı bir sonuç çıkıyor.
Buna göre 10 bin kişiye 3,5 dava başvurusuyla ilk sırada Karadağ yer alıyor.
İkinci sırada ise Sırbistan (2,5) geliyor ve onu Bosna-Hersek (2,49), Lihtenştayn (2,31) ve Letonya (2,17) takip ediyor. Ortalamanın 0,5 olduğu sıralamanın sonunda Birleşik Krallık (0,04), Almanya (0,07) ve İrlanda yer alıyor.
Türkiye ise 10 bin kişiye 1,09 dava başvurusuyla ortalamanın üstünde bulunuyor
Genel başvuru sıralamasında ise Türkiye, Rusya'nın ardından ikinci sırada.
AİHM 2020 yıllık raporunda, 62 bin civarında başvurunun değerlendirilmeyi beklediği bilgisine yer verilirken, bu alanda 13 bin 650 başvuru ile Rusya ilk sırada, 11 bin 750 başvuru ile Türkiye ikinci sırada yer alıyor.
Ancak 2021 yılının ilk 5 ayında Türkiye, Rusya’ya yaklaştı.
AİHM tarafından güncellenen son bilgilere göre, 2021 yılının ilk 5 ayı değerlendirmeye alındığında Rusya’dan yapılan ve değerlendirmeyi bekleyen başvurular 14 bin 150'ye çıkarken, toplam başvurular içinde Moskova’nın payı yüzde 21,8’e düştü.
Aynı süre içinde Türkiye’den gelen ve değerlendirmeyi bekleyen başvurular 13 bin 350’ye çıkarken, Ankara’nın payı yüzde 20,6’ya yükseldi.