ABD'de yapılan bir uluslararası araştırma, dünyanın en büyük alacaklısı konumundaki Çin'in borç vermenin hüküm ve koşullarını ihlal ettiğini ortaya koydu.
REKLAMABD'de merkezli bir uluslararası araştırma, dünyanın en büyük alacaklısı konumundaki Çin'in borç vermenin hüküm ve koşullarını ihlal ettiğini ortaya koydu.
Rapora göre, Çin, gelişmekte olan ülkelerle olan kredi anlaşmalarının şartları 'alışılmadık derecede gizli' yapıyor ve borçluların, diğer alacaklılara göre Çin'in devlet bankalarına geri ödemesine öncelik vermesini gerektiriyor.
Georgetown Üniversitesi'nde hukuk profesörü olan Anna Gelpern'in de dahil olduğu yazarlar, raporda "Çin dünyanın en büyük resmi alacaklısı, ancak borç vermenin hüküm ve koşulları hakkında temel gerçeklerden yoksun" diye yazdı.
Çin'in, Afrika, Doğu Avrupa, Latin Amerika ve Asya'da yüz milyarlarca dolar borç verdiği biliniyor.
William & Mary Koleji'ndeki bir ABD araştırma laboratuvarı olan AidData tarafından üç yıl boyunca derlenen veri seti, 24 düşük ve orta gelirli ülkeyle 100 Çin kredi sözleşmesinden oluşuyor.
Washington merkezli Küresel Kalkınma Merkezi (CGD), Almanya Kiel Enstitüsü ve Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'ndeki araştırmacılar, AidData'da Çin’in dış kredilerinin yasal şartlarının ilk sistematik değerlendirmesini yapmak için Çin kredi sözleşmelerini diğer büyük kredi verenlerle karşılaştırdı,
"Olağan dışı anlaşmalar"
77 sayfalık rapordaki analiz, geri ödeme şansını artırmak için standart sözleşme araçlarını genişleten anlaşmaların birkaç 'olağan dışı' özelliğini ortaya çıkardı.
Bunlar arasında borçluların kredilerin şartlarını açıklamasını engelleyen gizlilik hükümleri, Çinli borç verenlere diğer alacaklılara göre yarar sağlayan gayri resmi teminat düzenlemeleri ve borcu toplu yeniden yapılandırmalardan uzak tutma vaatleri yer alıyor. Sözleşmeler ayrıca Çin'in kredileri iptal etmesi veya geri ödemeyi hızlandırması için önemli imkan sağlıyor.
CGD'de kıdemli araştırmacı ve raporun ortak yazarı Scott Morris, bulguların, özellikle pandemi döneminde daha yoksul ülkelerin mali durumla başa çıkmalarına yardımcı olmak için tasarlanmış "ortak bir çerçeve" üzerinde anlaşmaya varan G20 ülkelerinden biri olan Çin'in bu noktadaki rolünü tartışmaya açtığını söylüyor.
Borç sözleşlelerinin çerçevesinde özel borç verenler de dahil olmak üzere tüm alacaklılara karşılaştırılabilir muamele yapılmasını gerektiyor; ancak incelenen sözleşmelerin çoğunun, ülkelerin bu kredileri eşit koşullarda ve diğer alacaklılarla koordinasyon içinde yeniden yapılandırmasını yasakladığını gösteriyor.
Çin'in kredi sözleşmelerinde bu maddeleri uygulamamasının mümkün olduğunu söyleyen Morris, Reuters'e verdiği demeçte, "Bu çok çarpıcı bir yasak ve Çin'in G20'de verdiği taahhütlere aykırı görünüyor" dedi.
Çin'den 2,1 milyar dolar değerinde borç hafifletmesi
Geçmişte, sadece ülkenin resmi alacaklılarının değil, mali kurumlarının da Afrika ülkelerinin borç sıkıntısını hafifletmek için çalıştığını söyleyen Çin, kasım ayında, G20 programı kapsamında gelişmekte olan ülkelere toplam 2,1 milyar dolar değerinde borç hafifletmesi sağladığını duyurdu.
Bu, ertelenen borç miktarı açısından G-20 ülkeleri arasında en yüksek miktar anlamına geliyor.
Araştırma için incelenen materyaller arasında Kamerun ile yapılan 23, Sırbistan ve Arjantin ile 10 ve Ekvador ile yapılan sekiz sözleşme yer alıyor.
Dünya Bankası, ocak ayında Covid-19 salgınının tetiklediği küresel durgunluğun ciddiyeti nedeniyle birkaç ülkenin acil borç ertelemeye ihtiyacı olduğunu duyurmuştu.