Türkiye’de işsizlik son dönemde yüzde 10’un altında seyrediyor ancak âtıl işgücü olan geniş tanımlı işsizlik yüzde 25 seviyesinde.
REKLAMSon aylarda eksik istihdam edilenlerin sayısında ise rekor bir artış dikkat çekiyor. Eksik istihdam edilenlerin sayısı ilk kez 2024 başında 3 milyonu aştı.
Eksik istihdam 2020 yılına kadar bir milyonun altında seyrederken son dört senede keskin artış yaşanıyor. Eksik istihdamın arttığı dönemde işsizlikte düşüş eğilimi görülüyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2024 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre 109 bin kişi azalarak 3 milyon 78 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,3 puan azalarak yüzde 8,7 seviyesinde gerçekleşti.
15 ve daha yukarıdaki nüfus 65,8 milyon iken bunların sadece 35,5 milyonu işgücüne katıldı. 30,2 milyon kişi ise işgücüne katılmadı. İstihdamdaki kişi sayısı ise 32,4 milyon oldu.
Eksik istihdam nedir?
TÜİK'in tanımına göre;
- İstihdamda olan ancak fiili olarak 40 saatten daha az süre çalışmış olup,
- daha fazla süre çalışmak istediğini belirten
- ve mümkün olduğu takdirde daha fazla çalışmaya başlayabilecek olan kişiler
TÜİK bu kişileri “zamana bağlı eksik istihdam” olarak tanımlıyor.
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) raporuna eksik istihdam rekor seviyelerde seyrediyor.
DİSK-AR raporuna göre Ocak 2024’te zamana bağlı eksik istihdam 3 milyon 235 bin oldu. 2014’tan bu yana içeren verilerde daha önce 3 milyon sınırı hiç aşılmamıştı. Şubat 2024’te bu sayı 2 milyon 708 bine geriledi.
2014-2020 arasında eksik istihdam bir milyon altında, son döneme göre istikrarlı bir seyir izledi. Ancak 2020 yılından itibaren eksik istihdam edilenlerin sayısı hızla tırmanışa geçti. Bu kişiler daha fazla çalışmak istiyor ancak iş bulamıyor.
Eksik istihdam edilenlerin sayısının artmasıyla eksik istihdam oranı da son dönemde rekor seviyelere ulaştı. Bu oran Ocak 2024’te yüzde 9,1 olurken ilk kez yüzde 8 barajı aşıldı.
Eksik istihdam oranı; “zamana bağlı eksik istihdamın işgücüne oranı” olarak tanımlanıyor.
Ocak 2024 itibariyle bu durum her 10 çalışandan neredeyse birinin yarı zamanlı çalıştığına işaret ediyor.
Âtıl işgücü 10 milyon bandında
Öte yandan DİSK-AR’ın hesaplamalarına göre geniş tanımlı işsiz sayısı olarak tanımlanan âtıl işgücü sayısı Ocak 2024’te 10 milyon 453 bin oldu. Bu sayı 2021 başında 10 milyon 458 bin ile en üst seviyeyi görmüştü.
Şubat 2024’te âtıl işgücü sayısı 9 milyon 634 bin oldu.
Dar ve geniş tanımlı işsizlik farkı açıldı
Öte yandan, DİSK-AR’ın hesapladığı dar tanımlı işsizlik ile geniş zamanlı işsizlik oranları arasındaki fark son dönemde açıldı. Şubat 2024’te dar tanımlı işsizlik yüzde 8,7 olurken geniş tanımlı işsizlik yüzde 24,5 gerçekleşti. Böyle dar ve geniş tanımlık işsizlik farkı 15,8 puan oldu.
Ocak 2024’te ise dar ve geniş tanımlı işsizlik oranları arasındaki fark 17,4 puan olmuştu. Bu 2014’ten bu yana en yüksek oran oldu.
Merkez Bankası Eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara Ağustos 2023’teki sosyal medya paylaşımında “Manşet işsizlik oranları düşse de, işbaşında olup istediği sürenin altında çalışmak zorunda kalanların (eksik istihdam) oranı giderek artıyor.” yorumunda bulunmuştu.
Teknik tanımlar farklı olsa da eksik istihdam; yarı zamanlı, kısmi ve part-time olarak da biliniyor.