Euro Bölgesi'nin ticaret fazlası, son ticaret anlaşmasının ardından ABD'ye ihracattaki sıçramanın etkisiyle, Eylül 2025'te €19,4 milyara yükseldi.
Avro Bölgesi'nin mal ticaret fazlası, yeni transatlantik ticaret anlaşmasının aylar süren gümrük vergisi kaynaklı aksamanın ardından tansiyonu düşürmesiyle ABD'ye ihracatın sıçraması sayesinde Eylül 2025'te keskin biçimde arttı.
Cuma günü yayımlanan Eurostat verilerine göre Avro Bölgesi, Eylül ayında 19,4 milyar € ticaret fazlası verdi; bu rakam Ağustos'taki 1,9 milyar €'dan belirgin biçimde yüksek ve Eylül 2024'te kaydedilen 12,9 milyar €'nun da oldukça üzerinde. Toparlanma, ağırlıklı olarak ABD'ye yönelik sevkiyatların güçlenmesi ve kimya sektöründeki sıçrama ile desteklendi.
AB-ABD ticaret anlaşması ihracatı artırdı
Avro Bölgesi'nin dünyanın geri kalanına ihracatı Eylül'de 256,6 milyar €'ya yükselerek yıllık bazda yüzde 7,7 arttı. İthalat da yükselerek 237,1 milyar €'ya çıktı; bu, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,3 artışa işaret ediyor.
Ortaya çıkan fazla, özellikle ABD ile yeni ABD-AB ticaret anlaşmasının etkilerinin görünür olmaya başlamasıyla, ticaretteki olumlu ivmeyi ortaya koyuyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile ABD Başkanı Donald Trump arasında geçen yaz varılan anlaşma, otomobiller, yarı iletkenler, ilaçlar ve kereste dahil çoğu sektörde tek ve kapsamlı yüzde 15'lik gümrük vergisi getirdi.
AB'nin ABD'ye ihracatı Eylül'de 53,1 milyar €'ya çıkarak yıllık bazda yüzde 15,4 arttı ve ABD'yi bloğun en hızlı büyüyen ihracat pazarı haline getirdi. ABD'den ithalat da güçlenerek 30,9 milyar €'ya yükseldi; geçen yıla göre yüzde 12,5 artış.
Genel olarak AB'nin ABD ile ticaret dengesi 22,2 milyar €'ya yükseldi; Eylül 2024'te bu rakam 18,5 milyar € idi.
ABD'ye ihracat güçlü seyrederken, AB'nin Çin ile ticareti zayıflamaya devam etti.
Çin'e ihracat Eylül'de yıllık bazda yüzde 2,5 düşerek 16,7 milyar €'ya indi; bu, Çin'deki durgun talebi yansıtıyor.
Türkiye'ye ihracat yüzde 1,5 gerilerken, Güney Kore'ye yüzde 6,6, Japonya'ya yüzde 3,5, Hindistan'a yüzde 7,7 ve Meksika'ya yüzde 11,1 arttı.
İthalat tarafında, Norveç'ten gelen sevkiyatlar yüzde 13,8 sıçradı; bu artışın enerji ve hammadde akışlarıyla bağlantılı olması muhtemel.
Kimya ürünleri Avrupa'nın ticaret fazlasını sürüklüyor
Daha geniş Avrupa Birliği için de ticaret dengesi kayda değer bir iyileşme gösterdi.
AB, Eylül'de 16,3 milyar € fazla verdi ve Ağustos'taki 4,5 milyar €'lık açığı tersine çevirdi.
Bu dönüş yine büyük ölçüde kimya sektörünün etkisiyle gerçekleşti; sektörün fazlası bir önceki aydaki 15,4 milyar €'dan 26,9 milyar €'ya yükseldi.
Eylül 2024 ile karşılaştırıldığında AB'nin toplam ticaret dengesi 6,8 milyar € iyileşti.
Ancak makine ve taşıtlar kalemindeki fazla 16,4 milyar €'dan 13,8 milyar €'ya daraldı.
Eylül'deki güçlü rakamlara karşın, yılbaşından bugüne performans 2024 seviyelerinin altında kalmaya devam ediyor; bunda önceki ABD gümrük vergisi politikalarının yarattığı baskı etkili.
Ocak-Eylül 2025 döneminde Avro Bölgesi 128,7 milyar € fazla verdi; geçen yılın aynı döneminde bu rakam 134,3 milyar € idi.
Benzer şekilde AB'nin yılbaşından bugüne fazlası 104,3 milyar € oldu; 2024'ün ilk dokuz ayında 113 milyar € idi.
Sırada ne var?
İhracat akışlarına ve yatırımcı algısına sağladığı desteğe rağmen, Ağustos'ta imzalanan AB-ABD ticaret anlaşması yakında ilk büyük sınavıyla karşılaşabilir.
Bank of America ekonomisti Ruben Segura-Cayuela'ya göre anlaşma en başından beri "kötü ve istikrarsızdı", çözülemeyen sorunlar ve kilit taahhütlere ilişkin netlik eksikliği nedeniyle sekteye uğradı. Dört ay sonra, bu belirsizliğin önemli bir kısmı sürüyor.
Kritik unsurlar — örneğin AB'nin vaat ettiği sanayi mallarındaki gümrük vergisi indirimleri — henüz nihai hale getirilmedi ya da onaylanmadı.
Özellikle enerji, savunma ve yatırım gibi hassas sektörlerde düzenleyici uyumun kapsamına ilişkin çelişkiler de devam ediyor.
Gelecek hafta Komisyonun, bu taahhütleri netleştirmeyi amaçlayan yeni bir uygulama planını Washington'a sunması bekleniyor.
Ancak bu adım, Brüksel'in ticaret eylemlerini üye ülkeler genelinde koordine etmede karşılaştığı kurumsal zorlukları ve ulusal düzeyde uygulamayı sağlamada sınırlı yetkisini gözler önüne seriyor.
Siyasi baskı artarken ve ABD yönetimi süreci yakından izlerken, yaklaşan toplantı önemli bir turnusol testi işlevi görecek.
AB'den gelecek olası gecikme ya da geri adım sinyalleri, Washington'un sert bir tepki vermesine yol açabilir ve yaz anlaşmasının yatıştırmayı hedeflediği ticaret gerilimlerini yeniden alevlendirebilir.