Bilim insanları, 2022 yılında Güney Pasifik'te meydana gelen bir volkanik patlamanın geniş kapsamlı etkilerini öngörmeye çalışıyor.
REKLAM
2022 yılının başlarında Güney Pasifik'te meydana gelen bir volkanik patlamanın geniş kapsamlı etkilerini inceleyen bilim insanları, İskandinavya'da kışların çok daha soğuk geçebileceğine dair uyarıda bulundu.
Peki, dünyanın diğer tarafında meydana gelen volkanik bir patlama tüm bunlarla nasıl bağlantılı olabiliyor?
Hunga Tonga-Hunga Ha'apai denizaltı volkanı, 15 Ocak 2022'de Güney Pasifik'te patladığında, 100-150 milyon tonluk rekor bir okyanus suyu stratosferin yükseklerine buharlaştı. Bu miktar, 60.000 olimpik yüzme havuzuna eşdeğer.
Önümüzdeki yıllarda, Baltık Denizi'nde buz örtüsü yıllardır görülmeyen seviyelere geri dönebilir.
Avustralya'nın Sydney kentindeki New South Wales Üniversitesi (UNSW) araştırmacılarına göre, o zamandan beri bu durum, 2023'te görülen alışılmadık derecede büyük ozon tabakası deliği ve Avustralya'nın beklenenden daha yağışlı geçen 2024 yazıyla ilişkilendirildi.
Buharın gelecekteki etkilerini ölçmek gibi "imkansız" bir görev için yola çıkan araştırmacılar, neler olacağını tahmin etmek için iklim modellerine başvurdu.
Kışa girerken, Avrupa'daki sıcaklıklar uzaktaki patlamadan etkilenebilir mi? Bu yılın başlarında Journal of Climate' da yayınlanan bir çalışmada ortaya konan tahminlerin doğru olup olmadığı yakında belli olabilir.
Bilim insanları yanardağın hava üzerindeki etkilerini nasıl tahmin edebilir?
Bilim insanlarının stratosferin tamamındaki su buharını ölçebilmelerinin tek yolu, 1979'dan beri var olan bir teknoloji olan uydular.
Tonga Yanardağ patlaması o zamandan bu yana gerçekleşen türünün tek örneği olduğundan, UNSW araştırmacıları etkilerini tahmin etmek için iklim simülasyonlarına güvenmek zorunda kaldı.
Model, ozon tabakasındaki deliğin kötüleşeceğini ve Avustralya'nın yağışlı bir yaz geçireceğini neredeyse iki yıl önceden doğru bir şekilde tahmin etti.
Şimdi bilim insanları, kış tahminlerinin de doğru çıkıp çıkmayacağını merakla takip ediyor.
Volkanik buhar İskandinav kışlarını nasıl daha soğuk hale getirebilir?
Modeller, İskandinavya'da daha soğuk ve Kuzey Amerika'da daha ılık kışların yanı sıra, 2029 yılına kadar Kuzey Avustralya'da normalden daha soğuk ve yağışlı kışlar öngörüyor. Bunun nedeni, volkanik patlamanın küresel hava durumunu etkileyen "atmosferik hava dalgalarının" atmosferde ilerleme şeklini değiştirmiş olabileceğidir.
Baş araştırmacı Martin Jucker, İsveç Science Illustrated dergisine yaptığı açıklamada, patlamadan neredeyse üç yıl sonra buharın stratosferin dibinde toplanmaya başladığını ve hava üzerindeki etkisinin güçlenebileceğini söyledi.
İskandinavya'da sıcaklıklar 1 ila 1,5 santigrat derece düşerek, Baltık Denizi 'nin buzla kaplanma oranının yüzde 96'ya ulaştığı 1980'li yıllara geri dönebilir.
Ancak Jucker, bu senaryoların gerçekleşeceği troposferin "stratosferden çok daha kaotik ve karmaşık" olması nedeniyle, tahminlerinin doğru olup olmadığını sadece zamanın göstereceği konusunda uyardı.
La Nina, Avrupa'nın diğer bölgelerinde daha soğuk bir kış anlamına gelebilir
Rekabet halindeki hava etkileri modellerin doğruluğunda muhtemelen rol oynayacak.
Meteorologlar, sıcak El Nino evresinin tersine, orta ve doğu Pasifik Okyanusu'ndaki deniz yüzeyi sıcaklıkları ortalamanın altına düştüğünde ortaya çıkan doğal bir iklim modeli olan La Nina nedeniyle bu kışın Avrupa'da geçen yıla göre daha serin geçeceğini tahmin ediyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü uzmanları, La Nina koşullarının ekim ve şubat ayları arasında ortaya çıkma ihtimalinin yüzde 60 olduğunu tahmin ediyor.
Bu hava modeli genellikle Batı Avrupa'da normalden daha soğuk sıcaklıklara neden olurken, kasım ve aralık aylarına doğru gidildikçe sıcaklıkların düşmesi bekleniyor.
Ayrıca Alpler'de daha sık ve daha yoğun kar yağışına yol açabileceği düşünülüyor.
Avustralya'nın yağışlı bir yaz geçirmesi durumunda, La Nina'dan önce gelen döngünün ısınma aşaması olan El Nino ile ilgili tahminler tersine döndü ve bu hava etkilerinin nasıl etkileşime gireceğini bilmenin zorluğunu kanıtladı.