Ülkeler plastik üretiminin nasıl engelleneceği konusunda bölünmüş durumda. Bu da dönüm noktası niteliğindeki küresel plastik anlaşmasında ilerlemeyi tehdit ediyor.
REKLAM
Küresel plastik kirliliğini ele alacak bir anlaşma üzerinde çalışan müzakereciler çarşamba günü plastik üretimini sınırlamayan veya plastik ürünlerde kullanılan kimyasalları ele almayan yeni bir metin taslağını görüştüler.
Birbirinden çok farklı görüşlere sahip ülkelerin taslaktan duydukları hayal kırıklığını dile getirmelerinin ardından görüşmeler durdu.
Müzakerelerin planlanan son günü olan perşembe günü yeni bir taslak bekleniyor.
'Dengesiz' mi yoksa 'yeterince iyi' bir başlangıç noktası mı?
Çarşamba gecesi bir araya gelen Kolombiya delegasyonu metnin tamamen kabul edilemez olduğunu çünkü dengesiz ve plastik kirliliğini sona erdirmek için gereken hırs ve küresel yükümlülüklerden yoksun olduğunu söyledi. Delegasyon, bu metni müzakerelerin temeli olarak kabul etmeyeceğini açıkladı.
Panama'nın görüşmelerdeki delegasyon başkanı Juan Carlos Monterrey Gomez ayağa kalktı ve alkışladı. Aralarında Meksika, Şili, Gana, Kanada, Norveç, İngiltere, Avrupa Birliği ve gelişmekte olan küçük ada devletleri grubunun da bulunduğu pek çok delegasyon aynı yönde açıklamalarda bulundu.
Avrupa Komisyonu'nun Çevre, Su Direnci ve Rekabetçi Döngüsel Ekonomiden sorumlu Üyesi Jessika Roswall, "Masadaki metnin AB için kabul edilemez olduğunu açıkça belirttik," dedi.
AB temsilcisi Magnus Heunicke sosyal medyada yaptığı paylaşımda, metnin "devasa plastik sorununa yanıt vermek için gereken asgari seviyeyi karşılamadığını" söyledi.
Kanada'yı temsil eden Erin Silsbe ise "Açık konuşayım, bu gelecek nesiller için kabul edilebilir bir şey değil," dedi.
Petrol ve gaz üreticisi ülkeler başka endişelerini de dile getirirken Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar ve diğerleri taslağın anlaşmanın parametrelerini ya da kesin tanımları belirlemek için istedikleri kapsama sahip olmadığını söylediler.
ABD altı maddenin kırmızı çizgileri aştığını söyledi ancak nasıl olduğunu söylemedi.
Hindistan delegasyonu ise taslağın "yeterince iyi bir başlangıç noktası" olduğunu belirtti.
Anlaşma taslağında neler yer aldı?
Taslağın giriş bölümünde plastik üretiminden bir kez bahsediliyor ve plastiklerin sürdürülebilir üretim ve tüketiminin teşvik edilmesinin önemi teyit ediliyor. Önceki taslakta yer alan üretimle ilgili bir maddeyi içermiyor. Kimyasallardan hiç bahsedilmiyor.
Yeni hükümler, genellikle çevreye karışan ve geri dönüşümü zor olan sorunlu plastik ürünlerin sayısını azaltmayı ve plastik ürünlerin geri dönüştürülebilmesi ve yeniden kullanılabilmesi için yeniden tasarlanmasını teşvik etmeyi amaçlıyor. Anlaşmanın tarafları atık yönetimlerini iyileştireceklerdir.
Müzakere komitesi başkanı Luis Vayas Valdivieso, belgeyi müzakereler boyunca uluslar tarafından dile getirilen görüşlere dayanarak hazırladı. Onlara bunu, kendilerini yasal olarak bağlayıcı bir belgeye yaklaştırmak için yaptığını, belgeyi şekillendirip geliştirebileceklerini ve ifadeler ekleyip çıkarabileceklerini söyledi.
Az bir zaman kala, kırmızı çizgileri aşmanın değil, köprüler kurmanın zamanı olduğunu belirtti.
Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi Delegasyon Başkanı David Azoulay, metnin, plastiklerin tüm yaşam döngüsünü ele alan bir antlaşma için yönetim kurulu desteğini de içeren "üç yıl süren istişare sürecini alay konusu haline getirdiğini" söyledi.
"Bu, hiçbir şeyin değişmeyeceğini garanti altına alan bir anlaşma. Sonsuza kadar artan seviyelerde plastik üretmeye devam etmemizi garanti eden, insan sağlığını korumada başarısız olan, çevreyi tehlikeye atan ve gelecek nesillere zarar veren zayıf, gönüllü önlemlerle petrostat ve endüstri taleplerine boyun eğiyor," diye ekliyor.
"Bundan geri dönmek çok zor olacak. Üye Devletleri metni reddetmeye teşvik ediyoruz."
Plastik anlaşmasında ilerlemeyi engelleyen nedir?
Görüşmelerdeki en büyük sorun, anlaşmanın yeni plastik üretimine sınırlama getirmesi mi yoksa bunun yerine daha iyi tasarım, geri dönüşüm ve yeniden kullanım gibi konulara mı odaklanması gerektiği.
Yaklaşık 100 ülke üretimin sınırlandırılmasının yanı sıra temizlik ve geri dönüşümün de ele alınmasını istiyor. Pek çok ülke zehirli kimyasalların ele alınmasının elzem olduğunu söylüyor.
Güçlü petrol ve gaz üreticisi ülkeler ve plastik endüstrisi, üretim sınırlamalarına karşı çıkıyor. Daha iyi atık yönetimi ve yeniden kullanıma odaklanan bir anlaşma istiyorlar.