Rusya uluslararası diplomatik arananın merkezinde kalmaya devam ediyor.
Rusya uluslararası diplomatik arananın merkezinde kalmaya devam ediyor. Bir yandan Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’nde düzenlenen başkanlık seçimlerine müdahale etmekle suçlanırken, diğer yandan da yayılmacı politikaları Doğu Avrupa’da endişeye neden oluyor: Bu durum ise İsveç ve Polonya gibi ülkeleri güvenliklerini arttırmak için önlem almaya itiyor. Konuyu Avrupa savunma ve güvenliği uzmanlarından Brüksel’de bulunan Egmont Enstitüsü profesörlerinden Sven Biscop ile aldık.
Sophie Claudet : “Sizce Rus yayılmacılığı hakkındaki endişeler konusunda haklılar mı?“
Egmont Enstitüsü profesörlerinden Sven Biscop: “ Ben abartılmaması gerektiğini düşünüyorum. 28 üyeli Avrupa Birliği’nde aynı üniforma altında savaşan bir buçuk milyon asker olacak. Bu rakam Rus ordusunun neredeyse iki katı. Bir buçuk milyon askerin savaşa hazır olduğunu söylemiyorum. 750 bin Rus askeri için de bu durum söz konusu değil. Fakat askeri anlamda tehdit altında olduğumuzu düşünmüyorum.”
“Peki sanal savaş hakkında ne söyleyebiliriz? Örneğin Rusya farklı ülkelerde başkanlık seçimlerine müdahale etmekle suçlanıyor. Sizce NATO ülkeleri bu sanal tehdide karşı daha mı iyi hazırlanmalı?”
Sven Biscop : “ Bu sorunu tüm Avrupa ülkelerinin basit bir şekilde ele alması gerekiyor: Birlik ülkeleri vatandaşlarını, Rus söylemlerinin şu an için kendi ülkelerinde faydalandıkları şartlardan daha iyi koşullar olmadığına inandırmalı ve onların Avrupa Birliği değerlerini savunmasını sağlamalı. Rusların internet üzerinde yaydığı yalan haberin, hikayelerin, skandal yaratan manşetlerin halkı etkilemesine izin vermemeli. Zira bu şekilde sunulan değerler şu an Avrupa Birliği’ndekilere karşı bir alternatif oluşturmuyor.”
“Rusya’nın Avrupa Birliği’nin askeri sistemini hedef alacak gerekli teknolojik donanıma sahip olduğunu düşünüyor musunuz?“
Sven Biscop : “Bunlar ulaşılabilir ve yaygın olan teknolojiler. En büyük sorunlardan biri de bu. Potansiyel hedef sayısı sınırsız. Bunlar çok önemli altyapılar ve özellikle bireysel çıkarlarını düşünenlerin elinde. Dolayısıyla büyük çaplı hasara neden olmak oldukça kolay. Diğer yandan ise Rusların çıkarlarının ve niyetlerinin ne olduğunu sorgulamalıyız. Bir insanin bir şeyi yapma kapasitesi var diye bunu muhakkak yapacaktır anlamına gelmiyor.”
“Sizce Rusların niyeti nedir?“
Sven Biscop : “Benim düşüncem Rusya’nın asıl amacının eski Sovyetler Birliği ülkelerinde etki alanını yeniden oluşturmak olduğu. Avrupa Birliği’ni doğrudan hedef alan bir programı söz konusu değil. Sadece Ukrayna gibi ülkelerde serbest hareket edebilmek için Birlik’in ve NATO’nun etkisini zayıflatmak istiyor. Dolayısıyla Avrupa Birliği’ne doğrudan bir tehdit olduğunu düşünmüyorum. Fakat tabii ki biz Avrupa ve NATO içerisinde bölünürsek- ve Rusların ne kadar fırsatçı olduklarını göz önünde bulundurursak- oluşacak boşluğu istismar etmekten çekinmeyeceklerdir.”
“Geçtiğimiz hafta Donald Trump’ın NATO’nun karşılıklı yardım ilkesine uymayı reddettiğine şahit olduk.”
Sven Biscop : “Bu sorun iki farklı nedenden dolayı Trump’ın şahsi görüşünden çok daha öteye gidiyor: Şu an ABD’de Avrupa kökenli olmayan yeni bir elit doğuyor ve bu elitlerin önceliği Avrupa değil. Günümüzde çok sayıda Amerikan siyasetçi yönünü Asya’ya özellikle de Çin’e çevirmiş durumda. İkinci olaraksa, ABD ve AB çıkarlarının sürekli doğrudan çatıştığı Soğuk Savaş döneminde değiliz. Çok sayıda farklı kutupların olduğu bir savaştayız. Farklı dev güçler mevcut ve bir konu üzerinde işbirliği yapıyorlar diğer bir konudaysa rekabet içerisindeler. Çıkarlarımız ABD’lilerle her şartta aynı olmayabiliyor. Sadece bir şeyi görmek lazım: Amerikalılar Çin’e Avrupa’dan çok daha farklı bir gözle bakıyorlar. Bu güçlü bir ittifak kuramayacağımız anlamına gelmiyor ama daha esnek olmamız gerektiği konusunda uyarıyor. Biz Avrupalılar olarak öncelikle kendi çıkarlarımızın ve önceliklerimizin neler olduğunu belirlemeliyiz.”
“Bu Avrupa savunmasının nihayet bir şekil aldığını mı gösteriyor?“
Sven Biscop : “ Artık bir şekle girmesi gerekiyor zira 20 senedir bu konu üzerinde duruyoruz. Eğer şu an bir ilerleme kaydedilirse bu başarı Alman-Fransız işbirliği sayesinde alınmış bir sonuç olacak. Almanya ve Fransa birlikte çalışarak kalıcı işbirliği yapıları oluşturabilir. Bazı üye ülkelerin savunma güçlerini bizleştirmesine olanak sağlayan Lizbon Anlaşması’ndaki mevcut mekanizma bir atılım yapılmasını ve Avrupa’nın bağımsız bir şekilde gerektiği takdirde kriz yönetme kapasitesinin oluşmasına olanak sağlayacak.”