Haziran ayında yapılan anlaşma, Sırbistan'daki çevreciler ve muhalif gruplar tarafından şiddetle eleştiriliyor.
REKLAMFiat'ın Grande Panda otomobilinin elektrikli versiyonunun yeni deneme üretim hattı geçtiğimiz Pazartesi günü Sırbistan'ın Kragujevac kentinde açıldı.
İtalyan markanın 2008 yılında Fiat Chrysler -şimdiki adıyla Stellantis- adı altında yeniden markalaşmasından bu yana araçlarını ürettiği bilinen fabrikada üretilen bu araç, Sırbistan'da seri üretime geçecek ilk elektrikli otomobil olacak.
Üretimin önümüzdeki ekim ayında başlaması beklenirken, Avrupa'nın Çin'e olan bağımlılığını azaltmak hedefleniyor.
Aracın piyasaya sürülmesi, Moskova ve Pekin ile yakın bağları olan Sırbistan'ı Brüksel'e yaklaştırabilecek lityum konusunda temmuz ayının başlarında başkent Belgrad'da Avrupa Birliği (AB) ile varılan bir anlaşmanın ardından gerçekleşti. Ancak bu anlaşma, Sırbistan'daki çevreci ve muhalefet grupları tarafından vatandaşlarına çok az fayda sağlarken, çevreye geri dönüşü olmayan zararlar vereceği gerekçesiyle şiddetle eleştirildi.
2023 Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Jeolojik Araştırmasına göre, Sırbistan'ın yaklaşık 1,2 milyon ton lityum rezervine sahip olduğu tahmin ediliyor. Lityum, elektrikli araç pillerinin yapımında kritik bir mineral olup sıfır emisyonlu araçlara geçiş hızlandıkça önemi artıyor.
Fiat'ın Grande Panda aracı için Stellantis grubu, Kragujevac fabrikasını elektrikli araç üretebilecek şekilde uyarlamanın iki yıl sürdüğünü söyledi.
Grande Panda, kendine özgü LED ışıkları ve geri dönüştürülmüş malzemeler kullanılarak yapılmış bir iç mekana sahip.
Kragujevac'taki üretim hattından çıktıktan sonra otomobiller Avrupa, Orta Doğu ve Afrika'daki showroomlara teslim edilecek.
Stellantis CEO'su Carlos Tavares, şirketinin Çinli elektrikli araç üreticilerinin meydan okumasına karşı hazır olduğunu belirterek, "Biz Stellantis olarak mücadeleye hazırız" dedi.
"Onlara çalışkan olduğumuzu göstereceğiz. Onlara doğru teknolojiye sahip olduğumuzu göstereceğiz. Onlara çok sert bir rakip olduğumuzu göstereceğiz."
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic de yeni deneme üretim hattının açılışına katıldı.
"Bu büyük gün için sizi kutluyorum. Sırbistan'daki herkesi kutluyorum. Sırbistan'ımızla gurur duyuyorum, Fiat'la gurur duyuyorum ve Stellantis'le gurur duyuyorum," diyen Vucic, sözlerini şöyle sürdürdü: "Her zaman basit ve kolay olmayan işbirliğimizle gurur duyuyorum ve bugün burada gördüğümüz mücadele ruhunu seviyoruz. Bundan yoksun kalmayacağız, Avrupa'nın ve dünyanın en gelişmiş ülkelerini yakalamak için savaşacak ve çok çalışacağız."
Geçtiğimiz yıl dünya çapında 1,35 milyon araç satan Stellantis grubu, geçtiğimiz günlerde büyük ölçüde düşük satışlar ve yeniden yapılandırma maliyetleri nedeniyle yılın ilk yarısında net kârının yarı yarıya azaldığını bildirdi.
2021 yılında Fiat-Chrysler'in PSA Peugeot ile birleşmesinden doğan Fransız-İtalyan çok uluslu şirket, geçen yılın aynı dönemindeki 11 milyar euroya kıyasla yüzde 48 düşüşle 5,6 milyar euro net kâr bildirdi.
Binlerce kişi anlaşmayı protesto etti
Pazartesi günü Sırbistan'ın çeşitli kentlerinde binlerce kişi, Balkan ülkesi hükümetinin Avrupa Birliği (AB) ile kısa süre önce imzaladığı lityum anlaşmasını protesto etmek için meydanlarda bir araya geldi.
REKLAMProtestolar batıdaki Sabac kenti ile merkezdeki Kraljevo, Arandelovac, Ljig ve Barajevo kentlerinde eş zamanlı olarak düzenlendi.
Bu gösterileri, geçtiğimiz haftalarda Sırbistan'ın diğer şehirlerinde düzenlenen benzer gösteriler takip etti. Sırbistan'daki en büyük lityum rezervi, verimli topraklar ve su bakımından zengin olan batıdaki bir vadide yer alıyor.
Çok uluslu Rio Tinto şirketi birkaç yıl önce bölgede bir arama projesi başlatmış ancak büyük bir muhalefetle karşılaşarak projeyi askıya almak zorunda kalmıştı.
Bu ayın başlarında ise Sırbistan Anayasa Mahkemesi, İngiliz-Avustralyalı madencilik şirketinin Jadar Vadisi'nde başlattığı 2,4 milyar dolarlık (2,21 milyar euro) madencilik projesini iptal eden hükümetin önceki kararını bozarak, projenin yeniden canlanmasının önünü açtı.
REKLAMVucic, lityum anlaşması kapsamında herhangi bir kazının 2028'den önce başlamayacağını ve hükümetin kazıya izin vermeden önce sağlam çevresel garantiler isteyeceğini söyledi.