İspanyol hükümeti, Macaristan'ın teklifinin "ulusal güvenlik ve kamu düzeni açısından aşılamaz riskler" içerdiğini belirtti.
REKLAMİspanyol hükümetinin yerli yüksek hızlı tren üreticisi Talgo'nun Macaristan tarafından devralmasını veto etme kararı, Avrupa Komisyonu'nun üstü kapalı onayını aldı.
Perşembe günü öğleden sonra bir Komisyon sözcüsü, başarısızlıkla sonuçlanan işlemle ilgili bir soru üzerine, "Bu tür kararların alınması üye devletlerin yetkisindedir," dedi.
Sözcü, "AB anlaşmaları doğrultusunda üye devletler, kamu güvenliği gerekçesiyle iş kurma özgürlüğü ve sermayenin serbest dolaşımı gibi tek pazar özgürlüklerini kısıtlayabilirler," diyerek ekledi. "Bu tedbirler gerekçelendirilmeli ve izlenen hedefle orantılı olmalıdır."
Komisyon, taraflar arasındaki herhangi bir anlaşmazlığın Brüksel'deki yürütme organı yerine Lüksemburg'daki Avrupa Adalet Divanı (European Court of Justice - ECJ) tarafından çözüleceğini kaydetti.
Avrupa Komisyonu sözcüsünün yorumları, Madrid'in Talgo'nun bir Macar konsorsiyumu olan Ganz MagVag Europe tarafından tamamen satın alınmasını engelleyeceğini açıklamasından birkaç gün sonra geldi. Başarısızlıkla sonuçlanan işlem 619 milyon euro değerindeydi.
İspanyol hükümeti Salı günü yaptığı açıklamada , teklifin "ulusal güvenlik ve kamu düzeni açısından aşılamaz riskler" içerdiğini belirtti ve daha fazla ayrıntı vermedi. Basın açıklamasında Talgo, "İspanya'nın ekonomik güvenliği, bölgesel uyumu ve endüstriyel gelişimi için kilit bir sektörde stratejik bir şirket" olarak tanımlandı.
İspanya'nın önde gelen gazetelerinden El País, İspanyol istihbarat servislerinin, konsorsiyumun Macaristan Başbakanı Viktor Orban hükümeti ve Rusya'nın en büyük tren ve demiryolu ekipmanı üreticisi Transmashholding ile olan bağlantıları hakkında bir rapor hazırladığını bildirdi.
Raporda, konsorsiyumun yüzde 45'inin devlete ait bir yatırım fonu olan Corvinus International Investment'a, kalan yüzde 55'inin ise Transmashholding ile "gayri resmi bağlantıları" olan Magyar Vagon'a ait olduğu kaydedildi.
Konsorsiyumda üst düzey bir yönetici olan Andras Tambor'un Orban ile yakın bir ilişkisi olduğu söyleniyor ki bu durum, aşırı sağcı hükümetin özel sektör üzerindeki etkisini önemli ölçüde arttırdığı Macaristan'da sık rastlanan bir durum değil.
Rusya'nın Talgo'nun lokomotiflerin ray ölçülerini değiştirmesine olanak tanıyan tescilli teknolojisini ele geçirme olasılığı da gündeme geldi.
Jeopolitik boyut
Ganz MagVag vetoya cevaben yasal yollara başvuracağını ve konuyu Brüksel'e taşıyacağını açıklayarak iki taraflı tartışmayı Avrupa sahnesine taşıdı.
Ancak Avrupa Komisyonu ne veto kararının açıklanmasından önce ne de sonra taraflardan herhangi birinin kendisiyle temasa geçmediğini belirtti.
Sözcü, "Komisyon'un İspanya'nın bu satın almayı veto etme kararını önceden onaylamasına gerek yoktur," dedi.
Madrid'in hamlesi yine de istisnai bir durum. AB üye ülkeleri arasındaki ticari işlemler günlük bir olgu ve hükümetlerin birbirlerine duydukları güven sayesinde neredeyse hiç tartışma konusu olmuyor.
Son yıllarda AB, yabancı yatırımlar üzerindeki kontrolünü arttırmak için yeni yasal araçlarla donatıldı ancak bu sadece AB üyesi olmayan şirketler, özellikle de kritik alanlarda yerli firmaları ele geçiren Çin için geçerli.
REKLAMİspanya'nın vetosu, Macaristan'ın Batı'nın yaptırımlarına açıkça meydan okuyarak Rusya ile bağlarını geliştirme konusundaki ısrarının bir sonucu olarak tek pazara olan güvenin azalması korkusunu arttırıyor.
Orban'ın temmuz ayı başında kendi insiyatifiyle başlattığı "barış misyonu" kapsamında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le Moskova'da görüşmesi, Macaristan'ın 31 Aralık'a kadar sürecek olan altı aylık AB Konseyi başkanlığının boykot edilmesine ve öfkeli bir tepkiye yol açtı.
Haber, Budapeşte'nin Rus ve Belaruslu misafir işçiler için vize şartlarını gevşetme kararı üzerine büyüyen bir anlaşmazlıkla aynı zamana denk geldi. Brüksel, değişikliklerin "potansiyel Rus casus ve sabotajcıların AB'ye kolay erişimine" izin verebileceği ve pasaportsuz Schengen Bölgesi'nin güvenliğini tehlikeye atabileceği uyarısında bulunuyor.