Türkiye’den Avrupa’ya ihraç edilen tarım ürünleri de AB’nin sıkı pestisit denetimlerine tabi tutuluyor. Son yıllarda bazı tarım ürünleri, pestisit limitlerini aştığı gerekçesiyle AB sınır kapılarından geri çevrildi.
REKLAM
Avrupa Birliği’nde pestisit kullanımının 2030 yılına kadar yarıya indirilmesi hedefi, bir zamanlar Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın temel taşlarından biriydi. Ancak bu hedef süresiz olarak rafa kaldırıldı.
AB Tarım Komiseri Christophe Hansen Euronews’e bu planın artık yönetimin gündeminde olmadığını doğruladı.
Hansen, “İşe yaramadı ve şu anda hiçbir ilerleme yok. Bu hedef masadan kalktı mı? Evet, masadan kalktı,” dedi.
Artık feshedilmiş olan Pestisitlerin Sürdürülebilir Kullanımı Yönetmeliği (SUR), yalnızca pestisit kullanımını azaltmayı değil, aynı zamanda bu ürünlerin kentsel yeşil alanlar ve Natura 2000 gibi hassas bölgelerde yasaklanmasını ve daha güvenli alternatiflerin teşvik edilmesini amaçlıyordu.
İlk olarak Haziran 2022’de önerilen reform, bir yıl sonra sağ partilerin artan muhalefeti ve çiftçi protestoları nedeniyle geri çekildi.
O dönemde AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, pestisit düzenlemesinin bir öncelik olmaya devam edeceğini ve 'çok daha olgun' bir teklifle yeniden gündeme getirilebileceğini vurgulamıştı.
Ancak Avrupa Parlamentosu seçimleri yaklaşırken, yeni bir düzenleme taslağı mevcut Komisyon’a ertelendi. Von der Leyen, Şubat 2024’te Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada, “Elbette konu hâlâ önemli ve ilerlemek için daha fazla diyalog ile farklı bir yaklaşıma ihtiyaç var,” dedi.
Ancak Hansen gelecekteki girişimlerin zorunlu pestisit azaltma hedeflerinden ziyade ticaret politikalarına odaklanacağını belirtti. Örneğin AB, gıda ithalatının kendi pestisit standartlarını karşılamasını zorunlu kılabilir. Ayrıca inovasyona daha fazla ağırlık verilecek.
Hansen, yakında açıklanacak Biyoteknoloji Yasası’nın konvansiyonel pestisitlere daha güvenli alternatiflerin geliştirilmesini hızlandıracağını söyledi.
“Çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen alternatifler bulmak için çabalarımızı artırmalıyız,” diye ekledi.
Komisyon, daha geniş kapsamlı bir düzenleyici sadeleştirme paketi kapsamında, bu yıl içinde biyopestisitlerin onay sürecini hızlandıracak önlemler almayı planlıyor.
Geri çekilen pestisit düzenlemesinde geniş destek gören birkaç maddeden biri olan bu revizyon, havadan pestisit uygulaması ve biyokontrol ile ilgili yasal boşlukları doldurmayı amaçlıyor.
Bu politika değişikliği, Komisyon’un yeni açıkladığı Tarım ve Gıda Vizyonu’nun bir yansıması. Yeni yaklaşım, çiftçiliği özellikle gençler için daha cazip bir meslek haline getirmeye, çevresel düzenlemeleri sıkılaştırmaktan daha fazla öncelik veriyor.
Bu da şimdilik ekonomik ve siyasi kaygıların, önceki yeşil hedeflerin önüne geçtiği anlamına geliyor.
Pestisitler nedir?
Pestisitler, tarımda zararlı organizmalarla mücadele için kullanılan kimyasal maddelerdir. Ancak bu maddelerin aşırı ve bilinçsiz kullanımı, çevreye ve insan sağlığına zarar verebiliyor. Pestisitler, yeraltı sularını kirletebilir, biyolojik çeşitliliğe zarar verebilir ve gıdalardaki kalıntılar yoluyla insanlara toksik etki yapabilir.
Avrupa Birliği, bu riskleri azaltmak için uzun yıllardır pestisit kullanımına yönelik katı düzenlemeler uyguluyor. Bu çerçevede AB, onayladığı aktif maddelerin sayısını azaltmış, bazı pestisitlerin kullanımını yasaklamış ve biyolojik mücadele yöntemlerine teşvik sağlamıştır. AB’nin sürdürülebilir tarım hedefleri doğrultusunda 2030 yılına kadar pestisit kullanımını yüzde 50 azaltma hedefi belirlenmişti. Ancak çiftçilerin tepkisi ve siyasi baskılar nedeniyle bu hedef rafa kaldırıldı.
Türkiye’den Avrupa’ya giden ürünlerde pestisit sorunu
Türkiye’den Avrupa’ya ihraç edilen tarım ürünleri de AB’nin sıkı pestisit denetimlerine tabi tutuluyor. Son yıllarda bazı tarım ürünleri, pestisit limitlerini aştığı gerekçesiyle AB sınır kapılarından geri çevrildi. Özellikle limon, biber, nar ve domates gibi ürünlerde yüksek pestisit kalıntısı tespit edildiği için birçok sevkiyatın Avrupa’ya girişi engellendi.
AB, Türkiye’den gelen tarım ürünleri için kontrolleri sıkılaştırarak belli ürün gruplarında her sevkiyat için test yapılmasını zorunlu hale getirdi. Bu durum, hem ihracatçılar hem de yerli üreticiler açısından ekonomik kayıplara yol açtı.
Türkiye’de tarım sektöründe pestisit kullanımı konusunda farkındalık artsa da bazı üreticilerin AB standartlarına uyum sağlamada zorlandığı görülüyor. Özellikle çiftçilerin yanlış ilaç kullanımı, hasat öncesi bekleme süresine dikkat edilmemesi ve denetim mekanizmalarının yetersizliği, ihracatta sorunlara neden olabiliyor.
Bu durum, AB pazarına ihracat yapan Türk üreticilerin daha sürdürülebilir tarım yöntemlerine yönelmesini ve biyolojik mücadele tekniklerine daha fazla yatırım yapmasını gerektiriyor.