Fransa, Almanya ve İngiltere'den gelen çağrı, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Fransa'nın Filistin devletini resmen tanıyacağına dair sürpriz açıklamasından bir gün sonra geldi.
REKLAM
Fransa, Almanya ve İngiltere liderleri (E3), Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ülkesinin bir Filistin devletini tanıyan ilk büyük Batılı güç olacağını açıklamasından bir gün sonra, cuma günü İsrail'den "insani felaketi" sona erdirmek için Gazze'ye sınırsız yardıma izin vermesini talep etti.
Macron, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer arasında yapılan telefon görüşmesinin ardından yayınlanan ortak bildiride derhal ateşkes çağrısında bulunuldu ve "sivil nüfusa temel insani yardımın esirgenmesinin kabul edilemez olduğu" belirtildi, ancak yeni bir diplomatik zemin oluşturulmadı.
Liderler "acil bir ateşkesi ve İsrailliler, Filistinliler ve tüm bölge için kalıcı güvenlik ve barışa yol açacak bir siyasi süreci desteklemek üzere daha ileri adımlar atmaya hazır olduklarını" belirttiler, ancak bu adımların neler olabileceğini söylemediler.
Avrupa'daki bölünmeler açığa çıkıyor
Macron'un perşembe günü yaptığı sürpriz açıklama, E3 olarak bilinen Avrupalı müttefikler arasında, giderek kötüleşen insani krizin nasıl hafifletileceği ve İsrail-Hamas savaşının nasıl sona erdirileceği konusundaki görüş ayrılıklarını ortaya çıkardı.
Her üçü de prensipte bir Filistin devletini destekliyor ancak Almanya, Macron'un Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda resmileştirmeyi planladığı Fransa'nın adımını takip etmek için acil bir planı olmadığını söyledi.
İngiltere de Fransa'yı takip etmedi ancak Starmer, hem muhalefet milletvekillerinden hem de kendi İşçi Partisi hükümetinin üyelerinden Filistin devletini resmen tanıması için artan bir baskı altında.
Sağlık Bakanı Wes Streeting salı günü yaptığı açıklamada, "hâlâ tanınacak bir Filistin devleti varken" bir duyuru yapılması çağrısında bulundu.
Cuma günü Avam Kamarası'ndaki 650 milletvekilinden 221'i Starmer'ı Filistin devletini tanımaya çağıran bir mektup imzaladı.
"1980'den bu yana iki devletli çözümü destekliyoruz. Böyle bir tanıma, bu pozisyona içerik kazandıracaktır" ifadelerinin yer aldığı mektup, çeşitli hükümet ve muhalefet partilerinden milletvekilleri tarafından imzalandı.
Cuma günü yapılan E3 toplantısının ardından Starmer, "rehinelerin esaretinin devam etmesini, Filistin halkının aç bırakılmasını ve insani yardımdan mahrum bırakılmasını, aşırılık yanlısı yerleşimci grupların artan şiddetini ve İsrail'in Gazze'deki orantısız askeri tırmanışını" kınadı.
"Bir Filistin devletinin tanınmasının" barışa giden yolda atılacak adımlardan biri olması gerektiğini söyledi.
"Bu konuda açık ve netim. Ancak bu, nihayetinde iki devletli bir çözüm ve Filistinliler ve İsrailliler için kalıcı güvenlikle sonuçlanacak daha geniş bir planın parçası olmalıdır," dedi.
Bir düzinesi Avrupa'da olmak üzere 140'tan fazla ülke Filistin devletini tanıyor. Ancak Fransa bu adımı atan ilk G7 ülkesi ve en büyük Avrupa ülkesi.
İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri Fransa'nın kararını kınadı.
İngiltere, İsrail'in yanında bağımsız bir Filistin devletinin var olması fikrini uzun zamandır destekliyor, ancak tanımanın çatışmaya müzakere edilmiş iki devletli bir çözümün parçası olarak gelmesi gerektiğini söyledi.
Böyle bir çözüm çok uzak görünüyor. Mevcut savaşın fitilini ateşleyen 7 Ekim 2023 tarihli Hamas liderliğindeki İsrail saldırısından önce bile yıllardır İsrail-Filistin arasında ciddi bir müzakere yapılmamıştı.
İnsani kriz İsrail'in müttefiklerini endişelendiriyor
Açlığın yayıldığı ve çocukların açlıktan öldüğü Gazze'de giderek kötüleşen insani kriz, İsrail'in en yakın müttefikleri arasında bile endişeye neden oldu.
Almanya, kökleri Holokost tarihine dayanan ilişkileriyle İsrail'in Avrupa'daki geleneksel müttefiklerinden biri.
Almanya, bir Filistin devletini tanımanın iki devletli çözüm müzakerelerinde "nihai adımlardan biri" olması gerektiğini ve "kısa vadede bir Filistin devletini tanımayı planlamadığını" söylüyor.
Ancak Berlin de son zamanlarda tonunu sertleştirerek İsrail ordusunun Gazze'deki eylemlerini kabul edilemez olarak nitelendirdi ve daha fazla insani yardım için bastırdı, ancak yine de doğrudan temas yoluyla İsrailli yetkilileri etkilemeye çalışmayı tercih ediyor gibi görünüyor.
Alman hükümeti cuma günü yaptığı açıklamada, İsrail hükümeti ve diğer ortaklarıyla Gazze'de ateşkes ve insani yardımın büyük ölçüde iyileştirilmesi gibi konularda "sürekli görüş alışverişi" içinde olduğunu söyledi.
İlerleme kaydedilmemesi halinde "baskıyı arttırmaya hazır olduğunu" söyledi, ancak bunun nasıl yapılacağı konusunda ayrıntı vermedi.
İngiltere İsrail'e bazı silah satışlarını durdurdu, serbest ticaret görüşmelerini askıya aldı ve aşırı sağcı hükümet bakanlarına yaptırım uyguladı, ancak Starmer daha fazlasını yapması için yoğun baskı altında.