Bir Fransız ajansının uzmanları, vejetaryenler için bir literatür taraması ve diyet alım önerileri üzerinde beş yıl çalıştılar.
REKLAM
Fransa Gıda, Çevre ve İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı'ndan (Anses) uzmanlar, iki yeni raporda vejetaryen ve vegan diyetlerin hem sağlık yararları hem de riskleri olabileceğini belirtti. Bu nedenle, bitki bazlı beslenmeyi tercih edenlerin öğünlerini dengeli oluşturmasının önemli olduğunu vurguladı.
Raporda, vejetaryen diyetlerin, vejetaryen olmayan diyetlere kıyasla tip 2 diyabet riskini azaltabileceğine dair orta düzeyde kanıtlar bulunduğu aktarıldı. Ayrıca, bu diyetlerin kalp hastalıkları, yumurtlama bozuklukları, bazı kanser türleri, göz ve sindirim sistemi sorunları riskini azaltabileceğine ilişkin daha zayıf kanıtlar olduğu ifade edildi.
Öte yandan, bitki bazlı diyetlerin daha yüksek kemik kırığı riski veya konjenital üretral malformasyonla ilişkilendirilebileceğine dair bazı veriler olduğu, ancak bu bağlantının kesinleşmediği ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu belirtildi.
Beş yıllık bir çalışmanın ürünü olan ve geniş çaplı bilimsel literatür taraması ile beslenme önerilerini içeren raporlar, Fransa'da vejetaryen diyetlerin giderek daha popüler hale geldiğini gösteriyor.
Anses’in Beslenme Risk Değerlendirme Birimi Başkan Yardımcısı Perrine Nadaud, Euronews Health’e yaptığı açıklamada, “Vejetaryen beslenme giderek yaygınlaşıyor. Bu nedenle Anses, vejetaryen diyetler ile sağlık arasındaki ilişkiyi belirlemek için kapsamlı bir sistematik inceleme gerçekleştirdi ve vejetaryenlerin besin alımlarını optimize etmeleri için diyet kriterleri oluşturdu,” dedi.
'Daha az elverişli' vitamin seviyeleri
Bilimsel literatür taraması vejetaryen diyetlerin sağlık üzerindeki etkisine ilişkin 131 çalışmayı içerirken, diyet önerileri beslenme, olası gıda kontaminasyonu ve yeme alışkanlıklarını dikkate alan bir optimizasyon aracı ile oluşturuldu.
Nadaud, daha zayıf kanıtlara dayanan ilişkilendirmeler için uzmanların hala bir karara varabildiklerini, ancak "gelecekte yayınlanan yeni çalışmaların bu sonucu biraz değiştirmemizi sağlayabileceğini" söyledi.
İnceleme ayrıca vejetaryenlerin vejetaryen olmayanlara kıyasla "daha az elverişli" demir, iyot, B12 ve D vitaminleri ve kalsiyum-fosfat dengesi seviyelerine sahip olduğunu ve veganların da "B2 vitamini için daha az elverişli bir beslenme durumuna" sahip olduğunu ortaya koyuyor.
Örneğin bu vitaminlerden bazılarını yeterince almamak, kişiyi daha yüksek kemik kırığı riskiyle karşı karşıya bırakabilir.
İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS), "iyi bir planlama ve sağlıklı, dengeli bir vegan diyetini neyin oluşturduğunun anlaşılmasıyla, vücudunuzun ihtiyaç duyduğu tüm besinleri alabileceğinizi" söylüyor.
Ancak doğru planlama yapılmadığı takdirde veganların "temel besin maddelerini" kaçırabileceği konusunda uyarıyorlar.
Fransa'da vejetaryenlik
2021 yılında IFOP tarafından yapılan bir araştırma, Fransa’daki vejetaryen nüfusun yaklaşık yüzde 2,2 ile hâlâ "marjinal" kaldığını, ancak halkın en az yüzde 8’inin et tüketimini sınırlamaya çalıştığını ortaya koydu. Raporda, etin ülkenin mutfak kültürünün önemli bir parçası olduğu vurgulandı.
Ankete katılanların et tüketimini azaltmalarındaki en büyük etkenler, hayvan refahına duyulan hassasiyet ve et tüketiminin çevre üzerindeki etkisi oldu.
Öte yandan, 2023 yılında Nature dergisinde yayımlanan bir araştırma, daha az et tüketmenin sera gazı emisyonlarını, arazi ve su kullanımını azaltarak biyoçeşitliliği korumaya katkı sağladığını gösterdi.
Vejetaryenler veya veganlar ne yemelidir?
Fransız ajansı, beslenme önerileri kapsamında vejetaryen ve veganların her gün meyve, sebze, mercimek gibi baklagiller, nişastalı karbonhidratlar veya ekmek, fındık ve tohumlar, bira mayası, süt ürünleri veya güçlendirilmiş vegan eşdeğeri tüketmeleri gerektiğini söylüyor.
Vejetaryenlerin belirli Omega-3 yağ asitleri ve D vitamini için beslenme ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanabileceğini ve veganlar için erkeklerde B12 vitamini ve çinko için bu ihtiyaçları karşılamanın zor olabileceğini belirttiler.
Nadaud, "Bu diyet kılavuzlarını geliştirmemizin nedeni budur: vejetaryenlerin diyetlerini iyileştirmelerine yardımcı olmak" dedi.