REKLAMÇinliler Ay’a çıkmayı başardı. Daha düne kadar bir düş olan bu amaç, bugün gerçek oldu. Cumartesi’ni Pazar’a bağlayan gece Çin, Ay’a yumuşak bir iniş gerçekleştirmeyi başaran üçüncü ülke olarak tarihe geçti. Change-3 mekiği Ay’a iniş yaparak ‘Yeşim Tavşanı’ keşif aracını yüzeye bıraktı. Keşif aracı üç ay boyunca Dünya’nın uydusunda araştırmalar yapacak ve üç boyutlu fotoğraflar gönderecek.
Çin’in bu başarısı 1969 yılındaki tarihi Ay yürüyüşünden, Amerikalı astronotların ilk adımından, tam 44 yıl sonra meydana geldi. Ruslar onca denemeden ve başarısızlıktan sonra 1976 yılında Ay’a ayak basamasa da keşif aracı göndermeyi başaran ikinci ülke oldu.
Fakat Çinliler Ay hedeflerini bu başarıyla sınırlamayı düşünmüyor. Amerikalı meslektaşlarının yaptığı gibi Ay’da yürümeyi amaçlıyor. Ülkenin uzay projesinin ilk adımları 60’larda atıldı. Projenin ciddiyet kazanması ise son 20 yıllık çabanını ürünü. Özellikle ekonomik gelişme bu atılımda büyük rol oynuyor.
Proje teknolojik amaçların ötesinde bir öneme sahip. Öncelikle uluslararası prestij açısından böyle bir başarı, Çin halkının ulusal gururunu okşuyor. 2003 yılında Çin, ilk kez uzaya insan yolladı. Bu Shenzou programının ilk adımıydı. Astronot ve kozmonotun Çince karşılığı olan ilk taykonot Yang Liwei, bir anda ulusal kahraman ilan edildi.
2008 yılında ise Amerika ve Rusya’nın ardından yine üçüncü ülke olarak Çin, uzay araştırmalarında bir adım daha atar. 17 Eylül 2008’de taykonot Zhai Zhigang, uzay görevinde mekikten çıkarak uzay yürüyüşü yapar ve Çin bayrağını uzayda sallayarak bütün Çin halkının alkışlarını toplar.
Artık Çin uzay uçuşlarının sayısını oldukça artırdı. Hatta 2020 yılında Ay’da bir uzay üssü kurmayı planlıyor.
Geçtiğimiz 26 Haziran’da biri kadın olmak üzere üç taykonot, Shenzou 10 görevi boyunca 15 gün uzay istasyonunda kaldıktan sonra yeryüzüne başarılı bir inişe imza attı. Bu başarılı işlem yeni uzay istasyonlarının habercisi olarak belirtiliyor.
Çin uzay yarışına milyarlarca dolar ayırıyor. Böylece yıllardır iki ülke arasında paylaşılan bu ıssız gizemi keşfetme yarışında ve büyük devletler podyumunda ben de varım demeye hazırlanıyor.
Jeremy Wilks, euronews: “Avrupa Uzay Ajansı’ndan (ESA) Karl Bergquist yayınımıza katılıyor. Karl, sen Ajans’ın Çin ile ilişkilerinden sorumlusun. ESA kendilerine nasıl bir yardım önerdi?”
Karl Bergquist, ESA: “Çinli yetkililer ile daimi destek anlaşmamız var. Bu yüzden Çang’ı 1’de, Çang’ı 2’de ve en sonunda Çang’ı 3’de işin içine dahil olarak yer tabanlı ağımızdan destek sağladık. İspanya’da ve aynı zamanda Avusturya ile Güney Amerika’daki Fransız Guyanası’nda yer üslerimiz var. Aynı zamanda araç Ay’a indiğinde yüzeydeki yerini tam belirlemek için Avusturya’daki ve İspanya’nın Cebreros bölgesindeki üslerimizi kullanarak bir üçgen oluşturduk.”
euronews: Bana görevin şu anda nasıl gittiğini söyler misin? Son dakika problemleri çıktı mı?
Bergquist: Hayır bence her şey çok iyi gidiyor. Hatta araç Ay yüzeyine indiğinde Almanya Darmstadt’taki kontrol merkezinde bazı Çinli uzmanlar da vardı. Her şey planlandığı gibi gittiği zaman ufak bir kutlama partisi bile verdik.
euronews: “Neden Çin yardım için NASA veya Rusya’yı tercih etmedi de Avrupa Uzay Ajansı’nı tercih etti?”
Bergquist: “İlk önce Almanya’daki merkezimiz, iş operasyona ve uyduların izlenmesine geldiğinde gerçekten dünyanın en önde gelen merkezlerden biri. İkinci olarak ise Çin ile çok uzun süredir ilişkilerimiz var. Bence bu ESA’dan yardım ve işbirliği talep edilmesinin en önemli sebebidir.”
euronews: Şimdi biraz Ay’dan konuşalım. En son biri Ay’a yumuşak iniş yaptığında bu 1976 yılında Sovyetler Birliği idi. Neden buraya geri dönüyoruz? Çin’in bundan çıkarı ne?
Bergquist: “Ay adı çevresinde dolaşan bir çok sembol var. Ve ben bunun içinde siyasi tarafın olduğuna eminim. Ay’a iniş yapmak çok önemli ve büyük bir patlama. İkinci amaç ise tabi ki teknolojik. Ay’a yumuşak iniş yapabilmek, bilimsel doneler elde etmek için robotu yüzeye çıkarmak, bunların hepsi çok büyük teknolojik atılım. Ve üçüncü olarak Ay’da bilimsel keşifler yapmak.”