REKLAMGeçtiğimiz günlerde kurtarma paketinden çıkma sevinci yaşayan Portekiz ekonomisi, yılın ilk çeyreğinde kötüye gitti.
Portekiz hükümeti geçtiğimiz hafta kurtarma paketinden ihtiyati kredi hattına ihtiyaç duymadan çıkmıştı. Ülke hükümeti bu başarıdan kurtulma sevinci yaşarken, muhalefet parti ve sendikalar ekonominin gerçekte daha da kötüye gittiğini savundu. Ülkenin istatistik kurumundan gelen rakamlarda da ekonominin yüzde 7 daraldığı teyit edildi.
Portekiz, 2011 yılında 78 milyar Euroluk yardımı alabilmek için, 2015 yılına kadar 30 milyar Euro değerinde kemer sıkma politikaları başlatmak zorunda kalmıştı. Bu miktar Portekiz ekonomisinin yüzde 18’ine eşdeğerde.
IMF ise kemer sıkma politikasının Portekiz’de beklenenden fazla etki oluşturacağını, ve ülke borcunun Gayri safi milli hasılanın yüzde 115’in üzerine çıkmasının tehlikeli olacağını öngörmüştü.
Ancak Portekiz borcu dört yılda yüzde 94’ten, 2013’te yüzde 129’a tırmandı. Mali açık 2010 yılında 9.8’den 2013’te 4.9’a geriledi. Gayri safi milli hasılanın yüzde 3’e ulaşması hedefi 2015 senesine kaldı.
Ülkede işsizlik oranı mart ayında yüzde 15.2’ye yükseldi, gençler de ise yüzde 35’i buldu.
Turizm ve ihracat, daralan ekonomide tutunmaya çalıştı: İhracat, giyim, ayakkabı ve gıda gibi düşük gelirli sektörlerde artış kaydedildi.
Kredi derecelendirme kuruluşları Portekiz’in notunu yeniden değerlendirdi. Lizbon, tahvil piyasalarına başarılı bir dönüş yaparak, 10 yıllık Portekiz borcunun faiz oranı hızlı bir düşüş yaşadı.
Ülke 2014 yılı için yüzde 1.2 büyüme hedefine ulaşabilmek için, kemerleri sıkmaya devam edecek.
Patricia Cardoso, Euronews:
Lizbon Üniversitesi Sosyal Birimler Enstitüsü’nde İktisat tarihi araştırmacısı Profesör Peter Lains ile beraberiz. Peter Lains Portekiz borcunun yeniden yapılandırılması gerektiğine inanan 74 imza veren manifestoculardan birisi.
Merhabalar…
Peter Lains :
Merhaba Patricia
Cardoso:
Yunanlıların aksine Portekizliler kemer sıkma politikasına olumlu baktılar. Kurtarma paketini sonlandırmamız kemer sıkma politikasından kurtulduğumuz veya Troyka’nın kontrollerinden çıktık anlamına gelmiyor. Geçici önlemler, kamu harcamalarındaki kesintiler, emeklilik maaşlarının azalması..bunların hepsi devam edecek. Portekizlilerin tutumu değişebilir mi, bu konuda endişelenmeli miyiz?
Peter Lains:
Yunanistan ve Portekiz arasında farklılıktan çok benzerlik var. Benzer tarafımız iki ekonominin hassaslığı, Euro Bölgesin’nde zayıf kurumlara sahip iki hasta ekonomi….Bu da, ülkelerde durgunluğun uygulanan kemer sıkma politikalarından kaynaklandığını gösteriyor.Dolayısıyla kemer sıkma politikaları kabul edilmemeliydi.
İspanya ve İtalya gibi ülkelerde, Avrupa kurumları ve hatta Avrupa Komisyonu bu tarz uygulamalar yapmaya çalıştılar ama kabul görmedi. Belki Portekiz Yunanistan kadar etkilenmedi. Bu Portekizlilerden kaynaklanmıyor, sadece Portekiz ekonomisi Yunanistan’ınki kadar zayıf değil.
İhracata odaklı bir ekonomimiz var. Ve Yunanistan da olmayan güçlü bir sanayiye sahibiz. Başka ülkelerden gelecek ürün ve hizmetlere de bağımlı değiliz.
P. Cardoso, Euronews:
REKLAMİMF ve OECD ye göre, Portekiz borcu 2030 yılına kadar sadece Gayri safi milli hasılanın yüzde 60’ına kadar azalabilecek. Ve bunu yapabilmek için de, ülke kamu harcamalarından senelik yüzde 2 oranında kesinti yapmak zorunda kalacak. Bu sizce mümkün görünüyor mu?
P.Lains:
Tabiki hayır. İMF de bunun imkansız olduğunu biliyor ve bu yüzden bu tür tedbirleri tavsiye etmiyor. Portekiz artık bu tarz kemer sıkma politikalarıyla devam etmemeli. Bu mantıklı değil. İMF bu aşamada bunları söylemek zorunda çünkü B planı yok. Başka alternatif de yok. Çözüm siyasilerden gelecek, İMF’den değil… İMF teknik konulardan anlayan ekonomistlerden oluşuyor.
Euro Bölgesi’ndeki sorunları çözmek için Avrupa ekonomileri daha iyi bir koordinasyon içerisine girmeli. Sorunları benzer ekonomiler fikir alışverişi yapmalı. Bunun haricinde istedikleri kadar hesap yapsınlar, hiç bir şey değişmeyecek.
P. Cardoso, Euronews:
2013 yılında ihracattaki hızlı artış Portekiz ekonomisinin, 70 yıldan bu yana, ilk kez ticaret dengesini pozitife çevirdi. Neden geçtiğimiz yıllarda Portekiz ticari dengesi bu kadar yıprandı?
REKLAMP. Lains:
Ticaret oranlarındaki olumlu veriler kemer sıkma politikalarının bir sonucu…Neden? Çünkü kemer sıkma politikası ekonominin hacmini küçülttü, tüketimi ve ithal edilen ürünlere olan ihtiyacı azalttı, dolayısıyla daha çok ihracat yapmamıza neden oldu.
Portekiz ekonomisi büyümeye başlayınca borçlarını finanse etme sorunu yeniden gün yüzüne çıkacak. Uluslararası tahvil piyasalarında borçlanma sorunu yeniden gündeme gelecek. Bunlar kendi başına bir sorun değil, sadece Portekiz ekonomisinin büyüme seviyesiyle alakalı.
Euro Bölgesi’nde çarı açıkları finanse etmeye çözüm bulunmazsa, Portekiz büyüme dönemine giremez. Bu ekonomistlerin aşina olduğu çok bilindik bir mekanizma..
P. Cardoso, Euronews:
Peki Portekiz iş gücü piyasası ne zaman daha iyiye gidecek?
P. Lains:
REKLAMPortekiz’deki risk bütün Avrupa ülkeleri için geçerli. Ekonominin yeniden canlanması istihdamı arttırmıyor. İş gücü piyasasında kalıcı bir iyileşme sadece istihdama yönelik politikalar uygulanırsa olur. Bir çalışanın iş pozisyonu şirketten çıkarıldığı zaman, hemen ardından yeni bir iş yeni bir pozisyon oluşturulmalı. Dönüşümlü bir sürece girilmeli. Bu da yine siyasi bir sorun..
Teşekkürler.