REKLAMNazi geçmişi Almanya’nın başını ağrıtmaya devam ediyor. Son olarak Yunanistan, Almanya’dan II. Dünya Savaşı sırasındaki Nazi işgali sırasında oluşan zararlarından dolayı yaklaşık 279 milyar euro savaş tazminatı istiyor. Aslında bu günler, iki ülke arasında eski defterlerin açılması için hiç de uygun bir zaman değil.
Aleksis Çipras’ın seçimi kazanarak hükümeti kurmasından bu yana Yunanistan-Almanya ilişkileri tarihinin en kötü günlerini geçiriyor. Atina’nın borç sorunu, Avrupalı ortaklarının uygulamaya sokmaya çalıştığı kemer sıkma önlemleri ve Çipras’ın başa geçerken halkına verdiği taahütler iki ülke arasında krizin giderek derinleşmesine neden oldu.
Atina ve kimi Yunan vatandaşları yıllardır Berlin’den savaştaki kayıplarının kendilerine ödenmesini talep ediyorlardı. Ancak ilk defa bir Yunan hükümeti resmi olarak Almanya’dan savaş zararlarının ve Naziler’in o zamanki Yunanistan Merkez Bankası’ndan aldığı kredinin tazminatını istiyor.
Yunanlılar neden savaş tazminatı istiyor?
Bununla ilgili ilk argüman işlenen savaş suçlarından kaynaklanıyor. II. Dünya Savaşı devam ederken Almanya ve İtalya, 1941 Baharı’nda Yunanistan’ı işgal etti. Askeri kayıplara ek olarak rakamlar hala tartışmalı olsa da Almanlar tarafından tahrip edilen köylerde yaklaşık 20 bin sivil hayatını kaybetti. Kalavryta ve Distomo Katliamları özellikle yaşananların en önemli örnekleri olarak gösteriliyor.
Distomo Anıtı
Kondomari Katliamı. Almanya Federal Arşivleri
Distomo Katliamı’ndan kurtulan bir adam katliamın anısına açılmış müzeyi ziyaret ediyor. REUTERS/Yannis Behrakis
Distomo Katliamı müzesindeki kafatasları REUTERS/Yannis Behrakis
İddiaların ikinci kısmını ise işgalin direkt ve dolaylı olarak Yunanistan’a mali faturası oluşturuyor. 1907 yılından bu yana yürürlükte olan Lahey Sözleşmesi’ne göre işgal devletleri askerlerinin yaşam maliyetlerini ve bütün masraflarını karşılamak zorunda. Ancak söz konusu dönemde Naziler Yunanistan Merkez Bankası’nı Kuzey Afrika’daki operasyonlarına destek sağlaması için zorluyor ve 476 milyon Reichmark (İmparatorluk Markı) kredi alıyor. İşgal altındaki Yunan hükümeti ise seçeneği olmadığı için bu parayı Almanya’ya veriyor.
Savaştan sonra ne üzerine anlaşıldı?
1946’daki Paris Anlaşması çerçevesinden Yunanistan bazı ülkelerden tazminat almayı başardı. İtalya Atina yönetimine 105 milyon dolar ödeme yaparken 45 milyon dolar ise Bulgaristan’dan aldı. Fakat Almanya’nın 1990 yılına kadar Doğu ve Batı olarak ikiye bölünmesi ödemelere engel oluşturdu.
(function(d, s, id) {var js,ijs=d.getElementsByTagName(s)[0];if(d.getElementById(id))return;js=d.createElement(s);js.id=id;js.src="//embed.scribblelive.com/widgets/embed.js";ijs.parentNode.insertBefore(js, ijs);}(document, 'script', 'scrbbl-js'));Batı Almanya ise 1960 yılında işgalde büyük zarar görmüş bazı kurbanlara toplam 115 milyon Alman markı bireysel ödemeler yaptı. Reuters haber ajansına göre Berlin yönetimi şimdiye kadar 72 milyar euro toplam tazminat ödedi.
Yunanistan şimdi ne istiyor?
Alman gazetesi Spiegel de çıkan bir makaleye göre Almanya Yunanistan’a zarar gören altyapının tamir edilmesi için 108 milyar euro ve savaş sırasında Yunan hükümetinden zorla alınan kredi nedeniyle ise 54 milyar euro borçlu.
Ancak Yunanistan, bu zaarar tazmininin günümüz kuruna uyarlandığı takdirde, ödenmesi gereken miktarın 279 milyar euro olduğunu öne sürüyor. Bu miktar Yunanistan’ın 240 milyar euroluk yıllık milli gelirinden daha fazla, aynı zamanda Almanya’nın yıllık milli gelirinin de yüzde 40’ı.
Almanya’nın pozisyonu ne?
Almanya Hükümeti ülkenin 1990 yılında birleşmesi sırasında imzalanan anlaşma çerçevesinde hukuken ve siyasi açıdan böyle bir borç olmadığını iddia ediyor. Fakat söz konuşu anlaşmanın tarafları arasında dört büyük müttefik güç Rusya, İngiltere, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri bulunurken Yunanistan yer almıyor.
Uzmanlar 1990 yılında imzalanan anlaşmanın Yunanistan’ın sorununa bir çözüm getirmediğini belirtirken, Almanya’nın konuyu kapatmak için öne sürdüğü iddiaları çürütüyor.
REKLAMAlmanya bununa birlikte aradan geçen 70 yılında herhangi bir iddianın incelenmesi için “meşru temeli” kaldırdığını öne sürüyor. Öte yandan Yunanlılar ise ne kadar zaman geçerse geçsin konuyla ilgili gereksinimlerinin devam ettiğini ve geri adım atmayacaklarını belirtiyor.
Ancak her ne kadar ödenecek bir savaş borcu olmadığını belirtse de Yunanistan Almanya’ya başka yollardan da mali tehdit oluşturmaya devam ediyor. Yunanistan uluslararası borcunu ödeyemez ve temerüde düşerse bu borç kimlerin sırtına yüklenecek, “bu yazımızda”: okuyabilirsiniz.
Yunan borcundan en çok etkilenebilecek Euro Bölgesi ülkeleri | Create infographics
Nezahat Sevim