ABD Başkanı Donald Trump Amerika'da doğmaktan kazanılan vatandaşlık hakkını bir kararname yayınlayarak ortadan kaldıracağını açıkladı. ABD'de böyle bir uygulamanın anayasaya aykırı olduğunu söyleyenlerle Başkan Trump'ın bu değişikliği yapabileceğini ifade edenler arasında tartışmalar başladı.
REKLAMAmerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump ABD topraklarında doğmaktan kazanılan vatandaşlık hakkını bir kararname yayınlayarak ortadan kaldıracağını açıkladı.
ABD'de böyle bir uygulamanın anayasaya aykırı olduğunu söyleyenlerle Başkan Trump'ın bu değişikliği yapabileceğini ifade edenler arasında tartışmalar başladı. Tartışmanın iki tarafının argümanlarını birisi 1872'de diğeri ise 1898'de alınan bir birinden farklı iki Yargıtay kararı oluşturuyor.
ABD'de doğmaktan gelen vatandaşlık hakkı bu ülkenin anayasasının 14. maddesinden geliyor.
1868 yılında yasalaşan 14. madde "ABD'de doğan ya da ABD'de tabiyeti değiştirilmiş herkes, ve bu nedenle yargıya tabi olan herkes, Amerika Birleşik Devletleri'nin ve ikamet ettikleri eyaletin vatandaşıdır."diyor.
Görüş ayrılığına sebep olan kısım ise maddedeki "bu nedenle yargıya tabi olan herkes" kısmı.
14. maddede bu bölüm yer almasa doğumdan gelen vatandaşlık hakkı tartışmasız olacak. Ancak "bu nedenle yargıya tabi olan herkes" ibaresi sebebiyle doğumdan gelen vatandaşlık hakkı ABD'de uzun yıllardır tartışmalara sebep oluyor.
1872: Anayasa'nın 14. maddesi Afrikalı-Amerikalıların çocuklarına vatandaşlık verilmesi için
Bazı uzmanlara göre doğumdan gelen vatandaşlık hakkı uygulaması anayasanın, federal hukukun ve yargıtay kararlarının yanlış yorumlanmasından kaynaklanıyor. Bu uzmanlar hatanın anayasa maddesi olmadan yanlış uygulamanın düzeltilebileceğini savunuyor.
14. maddenin kabulünden kısa bir süre sonra 1872'de ABD Yargıtayı yasayı yorumlamak için bir fırsat buldu. "Slaughterhouse Davalarında" Yargıtay anayasa hükmünün asıl amacının Afrikalı-Amerikalıların vatandaşlık haklarını yerleştirmek olduğunu ileri sürdü.
Yargıtay ayrıca "bu nedenle yargıya tabi olan herkes" ibaresinin "bakan, konsolos, ABD'de doğan yabancı ülke vatandaşlarının çocuklarını" dışarda tutmak amacında olduğu hükmüne vardı.
Anayasa hükmünün doğumdan gelen vatandaşlık hakkı tanımadığını savunanların argumanı bu karardan yola çıkarak "bu nedenle yargıya tabi olan herkes" ibaresi eğer bu insanların çocuklarını kapsamıyorsa o zaman yasa dışı yollarla ülkeye giren sığınmacıların çocuklarını hiç kapsamaz diyor.
1898: Daimi oturma izni olan göçmenlerin çocukları vatandaş olabilir
Ancak 1898 yılında ABD Yargıtayı'nın "Wong Kim Ark Davası"nda verdiği bir başka karar ise tersine hükmediyor. Yargıtay bu kararında, "Çin İmparatorluğu uyruklu ancak ABD'de daimi oturma izni bulunan bir ailenin bu tarihlerde ABD'de doğmuş olan çocuğu" ABD'de doğması sebebiyle vatandaş olarak kabul edildi.
Ancak "Wong Kim Ark Davası" bugünkü tartışmaların merkezini oluşturan 'yasadışı yollarla ABD'ye sığınan kişilerin bu ülkede doğan çocuklarının durumu' konusuna tam olarak yanıt vermiyor. Çünkü 1898 tarihli kararda ABD'de doğmak sebebiyle vatandaşlık hakkı tanınan çocuklar "daimi oturma izni" olan yasal göçmenlerin çocukları.
ABD anayasa geleneğinde kazanılmış hakların geri alınması yok
ABD'de doğmaktan gelen vatandaşlık hakkına karşı çıkan uzmanlar anayasanın 14. maddesinin yanlış yorumunda bile ebeveynleri yabancı uyruklu olmayan, başka bir ülkenin yasalarına tabii olmayan çocuklara vatandaşlık vermek yönünde bu yasanın uygulandığını savunuyor.
Anayasadan gelen bu vatandaşlık hakkını savunanlar ise "bu nedenle yargıya tabi olan herkes" hükmü ne anlama gelirse gelsin bunun yasanın geri kalan kısmının dilini bozmadığını ifade ediyor. Ayrıca bu kesimler "bu nedenle yargıya tabi olan herkes" ifadesinin ülkeler arası ticaret suçu işlediklerinden ABD yasalarının konusu olan suçlulara referans yaptığını da belirtiyor.
Hangi taraf haklı olursa olsun ABD Anayasa'sı tarihsel geleneği açısından hakları genişletmek eğiliminde hali hazırda var olan hakları ortadan kaldırmak için yeni anaysa maddesi çıkarılması pek görülmüş bir durum değil.
Bu sadece alkolu federal bir suç sayan 18. anayasa maddesinin daha sonra kaldırılmasında görüldü. Bu anayasa maddesi de zaten son derece başarısızdı.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Başsavcı açıkladı: Kaşıkçı boğularak öldürüldü, cesedi parçalara ayrıldı
REKLAMAkdeniz'de gaz paylaşımı: Türkiye, Rum yönetimi etrafında oluşan ittifaka alternatif arıyor
Türkiye Akdeniz'de ilk derin deniz sondaj çalışmalarına başladı