Rus özel güvenlik şirketi Wagner'in Rusya'da askeri yetkililere karşı başlattığı silahlı isyan, paramiliter grubun Afrika ülkelerindeki faaliyetlerini etkiler mi? Wagner'in en az sekiz Afrika ülkesiyle iş birliği yaptığı biliniyor.
REKLAMWagner'in Rusya'daki isyanı, paramiliter grubun uzun süredir devam eden iç çatışmalarda merkezi rol oynadığı Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti (OAC) gibi Afrika ülkeleri için diplomatik bir ikilem oluşturuyor.
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti hükümet sözcüleri, Rusya'da yaşanan kargaşanın kendi ülkelerinde militan gruplara karşı güvenlik stratejilerini nasıl etkileyebileceği konusunda yorum yapmaktan kaçındı.
Her iki ülke de Rusya ile daha yakın ilişkiler ve radikal silahlı gruplarla savaşmak için askeri destek arayışındaydı.
Bu ülkeler geçmişte yaptıkları açıklamalarda, askeri iş birliği anlaşmalarının Wagner'le değil Rusya ile olduğunun altını çizmişti.
Malili siyasi analist Bassirou Doumbia "(Wagner'in) Mali'deki varlığı Kremlin tarafından destekleniyor ve eğer Wagner Kremlin ile ters düşerse, doğal olarak Mali, güvenlik cephesinde bunun sonuçlarına katlanacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Askeri yetkililerin 2020 ve 2021'de darbelerle iktidarı ele geçirdiği Mali, uzun yıllar devam eden İslamcı bir isyanla mücadele ediyor.
Rusya, Mali'deki Rus güçlerinin Wagner'in paralı askerleri değil, Rusya'dan satın alınan ekipmanlarla yerel birliklere yardım eden eğitmciler olduğunu savunuyor.
Ancak söz konusu ittifak, Afrika ülkelerinin Birleşmiş Milletler ile ilişkilerini bozmasının yanı sıra buradaki savaşçıların Wagner güçleri olduğu konusunda ısrar eden ve Mali güçleriyle birlikte olası savaş suçları işlediklerini iddia eden Batı ile aralarını açtı.
Mali hükümeti ve Rusya, savaş suçu işledikleri yönündeki iddiaları reddediyor.
Rusya'da patlak veren ve Batılı bazı analistlerin iç savaş olarak nitelendirdği ayaklanma hızla büyürken Wagner'in Mali'deki varlığını sürdürmesi, geçen yıl bu ülkeye 100 milyon dolar değerinde yakıt, gübre ve gıda yardımı yapmayı taahhüt eden Moskova'nın Bamako ile ilişkilerinde sorun yaratabilir.
Brüksel merkezli Uluslararası Çalışmalar Okulu'ndan öğretim görevlisi Yvan Guichaoua, süreci, "(Mali için) kesin sonuçlar, Wagner'in örgütsel özerkliği ve emir komuta zinciri gibi pek de bilinmeyen faktörlere ve elbette (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin ile Wagner arasında olayların tırmanıp tırmanmayacağına bağlı." sözleriyle yorumladı.
Guichaoua, Mali'de şimdilik beklenmedik bir asker hareketliliğin gözlenmediğini de dile getirdi.
İsyancı ayaklanmalar
Rusya'daki güç mücadelesinin, aralarında Wagner'den birçok ismin de yer aldığı yüzlerce Rus ajanın 2018'den bu yana çeşitli isyancı gruplarla mücadelesinde hükümete destek verdiği Orta Afrika Cumhuriyeti için de önemli sonuçları olabilir.
Zira son yıllarda hem OAC hem de Mali'de Kremlin'in Frankofon Afrika'da daha fazla nüfuz arayışına girmesiyle Fransa karşıtı protestolar arttı.
Eski sömürgeci güç Fransa'yı dehşete düşüren bir süreçle, bazı Batı Afrika hükümetler Rusya'nın yörüngesine girdi.
Şubat ayında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Wagner Grubu birliklerinin Afrika'da konuşlandırılmasını "Afrika'daki başarısız rejimlerin hayat sigortası" olarak nitelendirdi ve bunun sadece sefalet tohumları ekeceğini söyledi.
Reuters'ın haberine göre, Afrika'daki Wagner operasyonlarının askıya alınması paramiliter grubun mali durumunu etkileyebilir.
Wagner paralı askerleri, "yerel orduları eğitmek, önemli isimleri korumak, isyancı veya terörist gruplarla mücadele etmek ve sıcak noktalarda altın, elmas ve uranyum madenlerini korumak" amacıyla Orta Afrika Cumhuriyeti'nde bulunuyor.
REKLAMSeleka, Anti-Balaka, 3R (Geri Dönüş, Talep, Yeniden Güçlendirme), Barış İçin Birlik (UPC), OAC Vatansever Hareketi (MPC), Tanrının Direniş Ordusu (LRA) gibi silahlı gruplar, özellikle yer altı kaynaklarının zengin olduğu bölgelerin hakimiyeti için mücadele ediyor.
Ülkede, 2013'ten bu yana devam eden şiddet olaylarında çoğu Müslüman binlerce kişi katledildi, 1 milyondan fazla kişi yerinden oldu.
ABD ekim ayında Wagner'i Orta Afrika Cumhuriyeti, Mali ve diğer bölgelerdeki doğal kaynakları Ukrayna savaşını finanse etmek için kullanmakla suçlamıştı. Rusya ise bu ithamı reddetmişti.
Sızdırılan ABD belgelerine göre Mali, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Libya da dahil olmak üzere en az sekiz Afrika ülkesinde faaliyet gösteren Wagner, son on yılda birçok Afrika hükümetiyle güçlü bağlar kurdu.