Cumhurbaşkanı'nın ölümü, ekonomik zorluklar yaşayan ülkede sosyal ve siyasi baskının gittikçe daha fazla arttığı ve dini liderlik ile toplum arasında krizin derinleştiği bir döneme denk geldi.
REKLAMİran'da yaşanan helikopter kazasında Dışişleri Bakanı ve yedi kişiyle birlikte hayatını kaybeden Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi için binlerce kişi Tebriz'de düzenlenen törene katıldı.
İran bayrağına sarılı beyaz çiçeklerle bezenmiş tabutları taşıyan araç kalabalığın arasından geçerken pekçok kişi Reisi başta olmak üzere kazada hayatını kaybedenlerin portrelerini taşıdı.
Devlet televizyonunun yayınladığı yas görüntülerinde kalabalığın diğer resmi cenaze törenlerindekilerden daha küçük olduğu ise uzmanların gözünden kaçmadı.
Reisi için 5 günlük yas ilan edilen ülkede, 2020'de ABD tarafından Irak'taki bir füze saldırısında öldürülen Devrim Muhafızları'nın üst düzey komutanı Kasım Süleymani'nin cenazesinde Reisi'ninkinden çok daha büyük bir kalabalığın toplandığı belirtildi.
Derinleşen kriz
Cumhurbaşkanı'nın ölümü, ekonomik zorluklar yaşayan ülkede sosyal ve siyasi baskının gittikçe daha fazla arttığı ve dini liderlik ile toplum arasında krizin derinleştiği bir döneme denk geldi.
Mart ayındaki parlamento seçimlerine katılım yüzde 41 gibi çok düşük seviyede gerçekleşirken 28 Haziran'da yapılması planlanan erken cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de sandığa 'küskünlüğün' devam etmesi bekleniyor.
Bu küskünlüğe başlıca neden olarak 2022'de gözaltındayken hayatını kaybeden Mahsa Amini protestolarının çok sert şekilde bastırılıp kitlesel gözaltılar ve hatta idamlara kadar giden devlet baskısı gösteriliyor.
Gittikçe kötüleşen yaşam standartları ve yayılan yolsuzluklara karşı halkın öfkesi de birçok İranlının oy vermemesinde önemli bir faktör.
Bazı analistler, milyonlarca kişinin İran'ı yöneten din insanlarının Amerikan yaptırımları, kötü yönetim ve yolsuzluğun bir araya gelmesiyle ortaya çıkan ekonomik krizi çözebileceğine dair umutlarını kaybettiğini söylüyor.
Yeni cumhurbaşkanı, yeni politikalar?
Reisi'nin, 'aklı hocası' olarak gösterilen Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney'in iktidarı sağlamlaştırmak , muhaliflere baskı uygulamak ve nükleer anlaşma konusunda katı bir tavır sergilemek gibi politikalarını harfiyen uygulaması da halkta kendisine olan tepkinin diğer bir nedeni.
Fakat seçim yarışına girecek diğer adayların da Reisi'den farklı bir politika gütmesine ihtimal verilmiyor. Zira bu adayların öncelikle muhafazakâr yetkilileri bile elemesi ile tanınan Muhafız Konseyi tarafından incelenmesi gerekiyor. Bu da politikanın genel yönünün değişmesi ihtimalinin dneredeyse imkansız olduğu anlamına geliyor.
Ayrıca analistler, 85 yaşındaki Hamaney'in ölmesi durumunda halefi olacağı düşünülen Reisi'nin vefatı nedeniyle halefiyet konusunda "büyük bir belirsizlik ve rekabet" yaşandığını da vurguluyor.