Dördüncü yılına yaklaşan çatışma, ülkenin doğal mirasına da zarar vererek geri dönüşü olmayan hasar ve ciddi habitat tahribatı riski yarattı.
Rusya'nın Ukrayna'yı topyekûn işgali ülkeyi harap etmeye devam ederken, BM raporlarına göre sivil ölü sayısı bu yılın başlarında 14 bini geçti.
Sadece Eylül ayında yaklaşık 214 sivil öldürüldü ve neredeyse bin sivil yaralandı.
Dördüncü yılına yaklaşan çatışma, ülkenin doğal mirasına da zarar vererek geri dönüşü olmayan hasar ve ciddi habitat tahribatı riski yarattı.
Ancak Ukrayna, "çok ihtiyaç duyulan bir dayanıklılık sembolü" olmak ve savaş sona erdikten sonra doğanın toparlanmasına yardımcı olmak için koruma çabalarına yöneldi.
Ukrayna'nın çabaları
Rewilding Ukrayna İcra Direktörü Mykhailo Nesterenko, "Ukrayna çok zor bir insani durumla karşı karşıya, ancak doğa insanlar için temeldir. Bizi doğadan ayıramazsınız," diyor.
"Su kirlendiğinde ya da yıkılan bentler nedeniyle köyler sular altında kaldığında bu bizi doğrudan etkiliyor."
Nesterenko, Ukrayna'nın doğasının da en az insanları kadar "dirençli" olduğunu ve yeniden doğallaştırma çabalarının şimdiden olumlu bir etki yaratmaya başladığını da sözlerine ekliyor.
Rusya'nın işgalinden bu yana Rewilding Ukraine, Tuna Deltası ve bitişiğindeki Tarutino Bozkırında 13 bin 500 hektarlık sulak alanı ve ormansız otlakları koruma altına aldı.
Ekip ayrıca hamster, yaban eşeği, bozkır dağ sıçanı, puhu ve alageyik gibi 240'tan fazla farklı türün salımını gerçekleştirdi ve Dalmaçya pelikanları için iki üreme platformu kurdu.
2022'den bu yana, bu tanıtılan türlerden 70'ten fazla yavru dünyaya geldi.
Rewilding Ukraine, "Yıkımın devam ettiği bir ülkede, yeniden yeşillendirme nadir bir yenilenme hikayesi haline geldi. Çatışma zamanlarında bile hayatın yeniden başlamanın bir yolunu bulduğunu hatırlatıyor," diyor.
Doğa terapisi
Ukrayna Sağlık Bakanlığı'nın bu yılın başlarında 1,8 milyon asker ve gazinin psikolojik desteğe ihtiyaç duyabileceğini belirtmesiyle, savaşın psikolojik bedeli de kayda değer oldu.
Birçok asker travma sonrası stres bozukluğu (PTSD) ve şiddetli anksiyete semptomlarının yanı sıra travmatik beyin yaralanmaları gibi sorunlar yaşıyor.
Bu yılın ilkbaharında Rewilding Ukraine, bu büyüyen sorunun üstesinden gelmeye yardımcı olmak için "Gaziler için Doğa" girişimini başlattı. Girişim, askerlere ve ailelerine Ukrayna Tuna Deltası'nın yeniden canlandırılmış manzaralarında iyileşme şansı sunuyor.
"Doğa terapisi" yüzyıllardır kullanılıyor ve İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından askerlere yardım etmek için yaygın olarak kullanıldı. Ulusal Tıp Kütüphanesi'nde yayımlanan bir araştırmaya göre, doğada vakit geçirmek travma sonrası stres bozukluğu (PTSD) semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Engelli bir savaş gazisi olan Oleksandr, eşiyle birlikte doğayı ziyaret eden 48 askerden biri.
"Savaş sırasında yaşadığımız onca şeyden sonra, bu gibi yerler rahatlamanın bir yolu olmaktan çok daha fazlası," diyor.
"Duraklayabildik, derin nefes alabildik ve sadece huzur ve sessizlik içinde birlikte olabildik. Savaşta olduğumdan beri üzerimde kalan gerginliğin bir kısmını atmak için bir şanstı."
Oleksandr bu ziyareti "son derece değerli ve çok ihtiyaç duyulan" bir ziyaret olarak nitelendiriyor ve bu sayede hiçbir yere koşturmak zorunda kalmadan eşiyle "yeniden bağlantı kurabildiğini" sözlerine ekliyor.
Ukrayna'da 'yeşil rehabilitasyon'
Rewilding Ukraine, savaşın çevre üzerindeki yıkıcı etkisinin acil bir "yeşil rehabilitasyon" ihtiyacını ortaya çıkardığını söylüyor.
Ekip şu anda Ukrayna ve Avrupa'da kalan son ve en iyi korunmuş bozkır parçalarından biri olan Tarutino bozkırına odaklanıyor.
Ekip son yıllarda Borodino halkı ve Odessa Ekoloji Departmanı ile birlikte çalışarak Bozkır ve yakın bölgeleri kapsayan yeni bir milli park oluşturdu.
Bu hamle yerel bölgede yeni iş alanları yaratacak, doğa temelli turizmin daha da gelişmesini sağlayacak ve otlatma ve saman yapımına dayalı geleneksel tarım biçimlerini destekleyecektir.