Bugün İtalya’da Matteo Renzi ve ekibi yönetimde. Son iki yılda başa gelen üçüncü hükumet. Bu yönetim de tıpkı daha öncekiler gibi İtalya’yı bulunduğu ekonomik krizden çıkarmak ve reformları hayata geçirmek sözüyle geldi.
Reform konusunda çok söz söylendi, az şey yapıldı. Yasama görevini yerine getiremedi ve siyasi karar alıcılar güçlerini kaybetti.
Sergio Rizzi, Gazeteci, Corriere della Sera: “Son birkaç yıldır bürokratlar yasama sürecinde görevler üstlendi. Hukuku onlar yapıyor. Bakanlar kendi aralarında yazıyor ve yasa mecliste kabul ediliyor. Fakat daha önce yasanın yürürlüğe girmesi için ek düzenlemeler gerekirdi. Bu yolla parlamentonun tek işi bakanlıktaki bürokratların yaptıklarını onaylamaktan başka bir şey değil. Büyük çıkar çatışmalarını üreten bir durum bu.”
Geçtiğimiz beş yılda vergilendirmeyle ilgili 480 yasa geçirildi. Bunların yaklaşık 60’ı sistemi basitleştirdi, ancak diğerleri durumu daha da karışık hale getirdi. Fakat yasanın uygulanması için daha fazla adım gerekiyor. Önce bakanlıklardaki bürokratlar tarafından bir yönetmelik yazılmalı. Antonio Catricalà, birkaç ay öncesine kadar bu seçkin elit grubun üyesiydi: “Birçok durumda yasanın teknik yönlerinden dolayı bir yönetmelik gerekiyor. Diğer durumlarda siyasi uzlaşma sağlanması için bir düzenlemeye ihtiyaç var. Burada bir ihtilaf çıkarsa ne olur? Meclisteki temsilciler, sorunun daha sonra bir düzenlemeyle ele alınacağına karar verir. Fakat her zaman böyle olmaz.”
Karar alamayan bir parlamento, kamu yönetimindeki üst yöneticileri siyasi sorumluluk aldırarak daha güçlü hale getiriyor. Seçilmemiş olan bu yapı çoğunlukla hükumet istifa etse de görevini kaybetmiyor. Eski Parlamento Danışmanı Luigi Tivelli, bu noktaya dikkat çekiyor: “Bir bakan göreve başladığında kendisine beş yıllık dönem için bir genel müdür göreve getirir. Bir buçuk yıl sonra hükümet düştüğünde ve yönetime farklı görüşte bir iktidar gelirse yeni bakan selefi tarafından işe alınan genel müdürü devralır. Bu durumda genel müdür bir seçim yapmak zorunda: Siyasi görüşünü değiştirebilir, ki bu bürokratlar arasında sıklıkla görülen bir durumdur, ya da yeni bakanın karşısında durur.”
Anayasaya göre kamu yönetiminin üst yöneticileri Danıştay üyeleri, İdare Mahkemesi hakimleri ve diğer özel birimlerden serbest rekabet kuralı ışığında seçilir. Bu sorunları da beraberinde getiriyor.
Renzi hükümeti de bürokrasi konusunda yıllardır birikmiş gücü aşağıya çekerek bir şeyler yapmaya çalışıyor.
Ezici bürokrasi ve aşırı düzenleme reformları geri bırakıyor. Fakat İtalya’daki sorun daha da kötü. Ülke parlamentosunda yapılan lobi faaliyetleri de siyasi gidişata yön verebiliyor.
Pier Luigi Petrillo, Öğretim Görevlisi, Unitelma Sapienza, Roma: “Eğer bir meclis üyesi tekrar seçilmezse lobici olabiliyor. Bunun anlamı o eski meslektaşları için lobi yapabilir. Bu İtalya’da sıklıkla olan bir şey. Çünkü eski milletvekilinin parlamentoya girmesi serbest. Buna izin veriliyor. Yasak değil. Fakat bu kesinlikle sistemimizin anormalliğini gösteriyor.”
Avrupa’da çoğu ülkelerin aksine İtalya’da lobicilerin kaydı gibi bir şey yok. Bu sistemdeki açık yolsuzluğa kapı aralayabiliyor.
Franco Spicciariello, Lobici, Open Gate Italia: “İtalya’da lobi konusunda kuralların olmayışı temel olarak siyasi bir tercihten geliyor. Geçtiğimiz 40 yılda Temsilciler Meclisi ve Senato’ya sunulan 50’den fazla yasa tasarısından bir tanesi bile tartışılmadı. Bunu dikkate almak zorundasınız. Prodi ve son olarak Letta’da olduğu gibi birkaç hükumet girişimi oldu, fakat onda da başarısız olundu.”
Avrupa Komisyonu’nun son raporuna göre İtalya’da kamu sektöründe özel sektörde olduğu kadar yolsuzluk yaşanıyor. Bu sistem çıkar çevreleri lehine ve içinde ülkeyi felç etme riskini barındırıyor. Bunu düzeltmenin bir yolu var; o da çözüm için irade ortaya koymak.